به گزارش هنرنیوز و به نقل از سینما روایت ، شامگاه بیست و یکم خردادماه ، یکصدوپانزدهمین برنامه سینما روایت به نقد وبررسی فیلم مستند «103 روز» اثر مهدی بخشی مقدم با حضور کارگردان ، محمد تقی فهیم و رسول شادمانی مجری – کارشناس اختصاص داشت.
در این برنامه «مهدی بخشی مقدم » کارگردان و تهیه کننده فیلم مستند 103 روز با بیان اینکه این فیلم اولین اثر بلند من بعد از فیلم کوتاه مستند «اسب چوبی » محسوب می شود و تولید این فیلم متعلق به سال 94 و محصول مرکز گسترش سینما مستند و تجربی است گفت: به دلیل اینکه من مدتی بنا به کاری که داشتم در رفت و آمد با زندان بودم لذا همیشه زندان برای من یک سوال بود که چه اتفاقی در زندان به عنوان یک نهاد بازدارنده می افتد؟ زندان چه آموزشهایی به زندانیان می دهد تا آنان دوباره به اجتماع برگردند و آیا کل زندان به عنوان یک نهاد بازدارنده درست عمل کرده یا خیر؟ آیا محکومیت زندانیان هماهنگی با مجرم ها دارد؟
وی خبر داد پروسه تحقیق و پژوهش این فیلم چهار ماه به طول انجامیده و 15 جلسه تصویربرداری داشته است.
قوه قضاییه ، نامه مرکز گسترش برای تصویربرداری در زندان را قبول نداشت! این کارگردان با بیان اینکه ندامتگاه تهران بزرگ ، همکاری خوبی با ما داشت یادآور شد: اگر چه فیلم محصول مرکز گسترش سینما مستند و تجربی است اما مرکز اطلاع رسانی قوه قضاییه ، نامه مرکز گسترش برای تصویربرداری در زندان را قبول نداشت! و من مجبور شدم نامه ای از وزارت ارشاد را به مرکز اطلاع رسانی قوه قضاییه ارائه دهم تا مجوز تصویربرداری را بگیرم.
مدیران زندان آدم های رسانه ای بودند بخشی مقدم تاکید کرد: خوشبختانه مدیران زندان ، آدم های رسانه ای بودند و همکاریهای خوبی با ما داشتند به طوری که دوربین هر کجا که لازم بود سرک می کشید.
سینماگران به درستی وظایف خودشان را در مقابل حوادث تروریستی انجام ندادند
«محمد تقی فهیم» منتقد سینما نیز ضمن تسلیت حادثه تروریستی تهران اظهار داشت: متاسفانه سینماگران ما به درستی وظایف خودشان را در مقابل حوادث تروریستی انجام نداده اند وما کمتر شاهد سینمای انقلابی که در رویدادهای مهم جامعه تاثیرگذار باشد بودیم این درحالی است که انتظار می رفت ما شاهد سینمایی در خدمت وحدت ملی باشیم که اینگونه نشد و سینما از این رویکردها فاصله گرفته است.
بخشی از سینما به جای اینکه درخدمت وحدت ملی باشد به دنبال انشقاق است! وی تصریح کرد: بخشی از سینما به جای اینکه در خدمت وحدت ملی باشد در خدمت انشقاق جامعه است و عجیب اینکه آن کسانی که خود را مدعی دموکراسی و طرفدار بحث جنسیت می دانستند در روزهای اخیر در برلین در پی برگزاری « سینمای زنانه ایران » بودند!
سینمای بلند از مسائل جدی جامعه فاصله گرفته است فهیم ادامه داد: خوشبختانه در سالهای اخیر در بحث فیلم مستند شاهد اتفاقات خوبی بودیم و هر کدام از فیلم ها نسبت به مسائل جامعه دغدغه های خاص خودشان را داشتند درحالیکه سینمای بلند از مسائل جدی جامعه فاصله گرفته است.
هر چقدر بحران درسطح جامعه فراگیرتر می شود دیوارهای ندامتگاه ها برافراشته تر می شود این منتقد سینما با اشاره به «فیلم مستند 103» از این فیلم به عنوان یک فیلم مهم یاد کرد و گفت: این فیلم از این نظر مهم است که به یک پدیده رو به گسترش توجه کرده و طبق آمار هرساله به تعداد زندانیان افزوده می شود و هر چقدر بحران درسطح جامعه فراگیر می شود دیوارهای ندامتگاه ها برافراشته تر می گردد. معمولا با پرداختن به سوژه زندان و زندانی ، 50 درصد جذابیت کار تضمین می شود و بقیه آن به چگونگی دکوپاژ و میزانسن توسط کارگردان برمی گردد که فیلمساز در این مورد موفق بوده است. هر چند که فیلم خالی از نقاط ضعف نیست.
هنگام نمایش فیلم گوزنها به تعداد معتادها افزوده شد!
وی اضافه کرد: کارگردان نتوانسته با یک وحدت هدفمند جلو برود و ما در میزانسن دوربین، نمی دانیم فیلمساز طرف چه کسی است؟ این درحالی است که مخاطب تاکنون ، فیلم های مستند زیادی در مورد زندان که معروف ترین آنان ساخت چند فیلم مستند در مورد زندان آلکاتراس را دیده است و با وجودی که تکلیف فیلمسازان در این فیلمها مشخص است که طرف چه کسی هستند؟ اما در فیلم 103 روز این تکلیف نامشخص است. نکته دوم این است که همیشه موضوع زندان همچون خط باریکی است که افتادن به ورطه طنازی به سود خلافکارها مرسوم است مثل فیلم گوزنها که در هنگام پخش این فیلم به دلیل اینکه بهروز وثوقی آنقدر نقش معتاد را خوب و جذاب بازی کرده بود به تعداد معتادها افزوده شده بود! اما فیلم 103 روز بر جنبه های تبلیغی به نفع خلافکارها نغلتیده و سربلند بیرون آمده است.
سعی کردم قضاوت نکنم و مشاهده گر باشم کارگردان «فیلم مستند 103 روز» در بخش دیگری از صحبت های خود افزود: سعی کردم در این فیلم قضاوت نکنم و تلاشم بر این بود که یک مستند «مشاهده گر» بسازم و نمی خواستیم طرفدار زندانبان و یا زندانی باشیم. تلاش کردم فضای رعب آور زندان را با ورود زندانی به نام فرزاد نشان دهم.
زندانبان و زندانی قربانی شرایط زندان هستند
فهیم در این لحظه گفت : این ترس در فیلم شما در نیامده است. بخشی مقدم درجواب افزود: تلاش کردم ترس از زندان را در چهره فرزاد و رفتارهای او نمایان کنم. ضمن اینکه معتقدم هم زندانبان و هم زندانی قربانی شرایط زندان هستند و هر دو طرف به ناچار این فضا را تحمل می کنند و فیلم ، نقدی به کل زندان است.
در تاروپود اثر، جنبه های تربیتی و روانشناسی دیده می شود رسول شادمانی نیز خطاب به فهیم گفت: آیا فقدان کارشناس در این مستند امتیاز است یا نقطه ضعف؟ که وی یادآور شد : نبود کارشناس در فیلم از نقاط مثبت فیلم است چرا که ما فیلم های زیادی را دیدیم که همواره کارشناس ها روبروی دوربین حرف می زنند و اتفاقا در تاروپود اثر، جنبه های تربیتی و روانشناسی و حتی نقد جامعه احساس می شود و فیلم نیازی به کارشناس ندارد چرا که فیلم ، گفتگو محور نیست بلکه مشاهده گراست.
فیلم « 103 روز» یک اثر متنبه گرا است «شفیع آقامحمدیان» فیلمساز و مدیر اسبق مرکز گسترش که در سالن حضور داشت در باره فیلم اظهار داشت: «فیلم 103 روز» یک فیلم قابل باور است که از حرکات دوربین زیبایی برخوردار است اگر چه این دوربین ، دوربین شاهد است اما کشفیاتی هم دارد و اگر در فیلم شاهد حضور کارشناسان بودیم به این کشفیات خدشه وارد می شد.
وی خبر داد این فیلم یک اثر متنبه گرا است و اگر از تلویزیون پخش شود حتما می تواند تاثیرگذار باشد.
باید نهادهای شفارش دهنده به عنوان «مشاوران خوب» در کنار فیلمسازان باشند فهیم در بخش دیگری از نقد خود تاکید کرد : خطری که در فیلمسازی فاقد مدیریت اتفاق می افتد این است که کارگردانان با داشته های خودشان و بر اساس توانمندی هایی که دارند به سمت خلق آثار می روند در حالیکه می بایست نهاد های سفارش دهنده به عنوان «مشاوران خوب» همیشه در کنار فیلمساز حضور داشته باشند تا آنان را از نظر محتوایی مدیریت کنند.
سکولاریسم اقتصادی در کشور بزرگترین اختلاس ها را انجام می دهد این کارشناس و فعال رسانه ای تصریح کرد: مرسوم است هنگامی که فیلمسازان مستند قصد تولید اثری در مورد زندان و زندانی را دارند اول به سراغ دله دزدها می روند که معمولا از پیشینه مذهبی برخوردارند درحالیکه جریان لیبرالیسم فاقد مذهب و سکولاریسم اقتصادی در کشور ما بزرگترین اختلاس ها را انجام می دهند و با مذهب هم ارتباطی ندارد اما فیلمسازان به سراغ آنان نمی روند و مرکز گسترش هم که نماینده دولت محسوب می شود همتی برای تولید آثاری در این مورد از خودش نشان نمی دهد.
رسول شادمانی نیز از فیلمساز در مورد حضور این فیلم در جشنواره ها و پخش آن در تلویزیون پرسید که وی خبر داد این فیلم نامزد بهترین فیلم بلند در جشنواره فیلم حقیقت دو سال گذشته شده بوده و به دلیل اینکه زمان فیلم 65 دقیقه بوده نتوانست در جشنواره فیلم فجر دوسال گذشته شرکت کند.
مرکزگسترش برای توزیع و پخش این فیلم کاری انجام نداد وی ادامه داد: متاسفانه مرکزگسترش برای توزیع و پخش این فیلم کاری انجام نداد اما قرار است فیلم در بخش سینمای هنرو تجربه اکران شود.
این فیلمساز در مورد پخش این فیلم از تلویزیون هم گفت: به دلیل موافقت نامه ای که با زندانیان برای تصویربرداری آنان داشتیم چون تلویزیون دارای مخاطب عام است این فیلم نباید از تلویزیون پخش شود.
وی در مورد نام فیلم به عنوان «103 روز» اظهار داشت: این عدد تمثیلی از روزمرگی زندانیان است.
