از فردا و با حضور چهار گروه ناشران؛ کتابخوانان؛ مولفان و مخاطبان؛ چهار چرخ بیست و چهارمین جشن بزرگ کتاب ایران به حرکت در می‌آید. از میان تمام دوره‌هایی که نمایشگاه کتاب تهران - بزرگترین رویداد فرهنگی کشور در حوزه کتاب - برگزار شده است؛ دوره‌هایی که محل مصلی میزبان مردم بوده رنگ بویی دیگر داشته است. به بیان دیگر؛ آنگونه که ما در آموزه‌های دینی و تاریخی‌مان فراگرفته‌ایم که مسجد بنیادی‌ترین محل برای تبادل افکار و نظرات، یادگیری و شناخت دین است؛ پس کتاب به عنوان یکی از اساسی‌ترین ابزارهای انتقال دهنده شناخت در کنار مصلی معانی مشترکی را منتقل می‌کند. در واقع می‌توان گفت یکی از محل‌های اصلی نمایش و قروش کتاب باید در مساجد باشد؛ چراکه مساجد مانند بزرگترین شبکه‌های آموزش در جهان اسلام هستند و باید مرکزیت خود را هر چه بیشتر حفظ کنند.



آنان که نمی‌آیند و آنان که می‌آیند

در تمام دوره‌ها و دولت‌ها؛ عده‌ای به نمایشگاه نمی‌آیند و عده‌ای می‌آیند. در تمام دوره‌ها هم اعتراض‌هایی می‌شود و «به‌حق» یا «ناحق» بودن آن‌ها به معرض خرد عمومی قرار می‌گیرد و تاریخ بر آن‌ها قضاوت خواهد کرد؛ در این دوره هم اعتراضاتی شده است اما آنگونه که رییس نمایشگاه خبر داده حضور 2338 ناشر داخلي با 208 هزار عنوان كتاب نشان از این دارد که حجم حضور به گونه‌ای است که مخاطب ناراضی از نمایشگاه خارج نخواهد شد. به گفته وی، 196 هزار و 200 عنوان كتاب از 1614 ناشر خارجي نيز در بيست ‌و‌ چهارمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران عرضه می‌شوند. این در حالی است که گاهی ناشرانی با گرایش‌های خاص قصد دارند فضای نشر کشور را ملتهب جلوه داده و سیاه‌نمایی کنند. البته نباید از این نکته هم گذشت که هر اعتراضی سیاه‌نمایی است بلکه برخی اعتراض‌ها که بر پایه‌ی دلسوزی و در چهارچوب قانون شکل می‌گیرد و منصفانه است نه تنها بر فرآیند رشد و توسعه فرهنگ کتاب‌محوری در کشور تاثیر می‌گذارد بلکه باعث می‌شود مدیران هم بدانند فعالیت‌های‌شان زیر ذره‌بین مردم و مولفان و ناشران است.



نمایشگاه کتاب باید چگونه باشد

اما نمایشگاه کتاب باید ویژگی‌هایی هم از لحاظ خدمات به مراجعه کنندگان داشته باشد؛ نخستین مساله وسیله ایاب و ذهاب است. خوشبختانه از زمانی که نمایشگاه به مصلی انتقال یافته و متروی تهران هم در این راستا همکاری کرده مردم به راحتی می‌توانند در این مسیر تردد داشته باشند و حتی به لحاظ تردد خودروها هم مشکلات بسیار کمتر از گذشته شده است؛ مورد بعدی خدمات تغذیه‌ای سالم به مراجعه کنندگان است؛ بخش اعظمی از افراد حاضر در نمایشگاه نمی‌توانند برای وعده‌ی غذایی نهار به محل زندگی خود بروند؛ برخی از شهرستان مراجعه کرده و آن‌ها هم باید با تغذیه نمایشگاه رفع گرسنگی کنند. در این میان مدیریت اجرایی نمایشگاه باید به دقت در این مورد توجه داشته باشد که اصل سلامت تغذیه و بهداشت در این فروشگاه‌ها رعایت شود. مود بعدی نظافت ممتد سالن‌ها و بیرون محوطه مصلی است. شعار «شهر ما خانه ما» توسط برخی ها هیچ وقت رعایت شدنی نیست؛ پس باید کاری شود که اگر فردی خواست این نظم را در محیطی مانند مصلی رعایت نکند کارش بسیار قبیح جلوه کند. برای رسیدن به این مهم باید تلاشگران شهرداری افرادی را برای نظافت ممتد محیط مصلی برنامه در نظر گیرند. مورد بعدی حضور پلیس در محوطه است. در برخی موارد دیده شده عده‌ای برای تفریح به نمایشگاه آمده و گاه برای دیگران مزاحمت ایجاد می‌کنند؛ در اینجاست که وظیفه پلیس در یک محیط فرهنگی معلوم می‌شود.

البته موارد دیگری هم هست که باید در نظر گرفته شود که عموما مربوط به ناشران و خریداران محترم است. در این مورد در سلسله یادداشت‌های نمایشگاه به آن اشاره خواهیم کرد.