علیرضا قهاری - رییس انجمن مفاخر معماری ایران - در گفت و گو با هنرنیوز با اشاره به اینکه رسانهها در این چند دهه بیشتر به موضوع معماری و میراث فرهنگی پرداختند، افزود: میراث فرهنگی آثار به جامانده از تاریخ معنوی و مادی یک سرزمین است. روایتگر فراز و فرودهایی که بر هویت فرهنگی یک جامعه گذشته و در طی زمان صیقل یافته است. میراث فرهنگی به بازشناسی هویت و تمدن بشری همچنین تدوین و تشکیل این شناخت برای طی مسیر آینده کمک می‌کند.
او اضافه کرد: جوامع، اقوام و ملت‌ها همواره برای بقای فرهنگی خود در آینده،نیازمند شناخت گذشته و ایجاد پیوند میان دیروز، امروز و فردای ملت‌ها هستند.
این عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران با بیان این که معماری ایران در طول قرن‌های گذشته همواره ویژگی‌های خاص و منحصربه فرد خود را حفظ کرده است، افزود: بنابراین با وجود این که مردم اطلاع چندانی از ضرورت حفظ میراث فرهنگی و معماری اصیل نداشتند اما دست به تخریب هم نمی زدند و از این رو ضرورتی احساس نمی‌شد که درباره میراث فرهنگی و معماری گذشته صحبت شود چون مخصوصاً معماری بخشی از فرهنگ و عجین با زندگی مردم بود اما مسئله‌ای که در سال‌های گذشته موجب نگرانی شده ساخت و سازهای شهری و عمرانی و رعایت نکردن اصول معماری ایرانی و یا حفظ هویت فرهنگی و میراثی شهرهاست. ازرشهای مادی جایگزین فرهنگ شده و در این وانفسا غفلت مسئولان به عمد و یا غیر عمد موجب از بین رفتن شاخصه های فرهنگی شده است.
این استاد دانشگاه با اشاره به این که اکنون حساسیت عمومی نسبت به حفظ معماری و میراث فرهنگی به دلیل تخریب‌های پی در پی و از یاد بردن خاطره‌های شهری زیاد شده است، گفت: با افزایش این حساسیت رسانهها نیز به تبع نسبت به این مسائل ریزبین‌تر شده‌اند. رسانهها علاوه براینکه خودشان فرهنگ سازی می‌کنند، تابع رویکرد و تغییر نگرش مردم نیز هستند و در واقع افق‌ها را به مخاطب نشان می‌دهند.
وی ادامه داد: آنها بر این نکته دقت دارند که اکثریت جامعه نسبت به چه چیزی حساسیت دارد. این یک حرکت رفت و برگشت بین رسانه و جامعه است. یعنی برخی اوقات رسانهها از دل شهرها یک معماری بکر یا مسأله میراث فرهنگی را نمایان ساخته‌اند و برخی موارد مردم به رسانهها اطلاع‌رسانی کردند که فلان منطقه تاریخی یا بهمان اثر تاریخی و حتا طبیعی مثل درختان ولی عصر در خطرند.
قهاری تصریح کرد: در واقع یک خواست اجتماعی برای حفظ معماری و هویت شهری و حفظ میراث فرهنگی وجود دارد
” چون مسایل سیاسی بیشتر مورد توجه است ما ملاحظاتی پیدا می‌کنیم که برای حفظ میراث فرهنگی مناسب نیست. نباید از مسایلی که برای این حوزه رخ می‌دهد به راحتی بگذریم چرا که قابل جبران نیست. “
و شکل گرفته است چرا که راه مطالعه آنچه در گستره زمان بر مردم یک شهر گذشته است از کالبد معماری و میراث فرهنگی آن نمایان می شود اما چگونگی حفظ آن مسأله است که جامعه امروز ایران به شدت با آن دست به گریبان است.
او تأکید کرد: حساسیت تا به حدی است که به عنوان مثال وقتی چند درخت از خیابان ولی عصر قطع می‌شود با وجود این که سازمان مسوول واکنش خاصی نسبت به آن نشان نمی‌دهد اما مسأله به طور جدی توسط رسانهها پیگیری می‌شود و با خبر‌سازی رسانهها واکنش‌ها آغاز می‌شود و حداقل جلو ی اقدامات بعدی از طریق این خبر رسانی گرفته می‌شود.
قهاری افزود: مسأله دیگر آن است که این اطلاع رسانی چقدر می‌تواند موثر و به لحاظ کاربردی خوب باشد؟ این مسأله به میزان گسترش رسانه باز می‌گردد و اینکه چقدر رسانه برد دارد. مثلا اگر یک خبری در رسانه ملی در حد ۵ثانیه اطلاع رسانی شود برد خبری آن مسلما وسیع‌تر از سایر رسانهها و اثر گذار‌تر است چرا که طیف گسترده‌ای از مخاطبان را در سراسر کشور در سیطره خود دارد.
او خاطر نشان کرد: در کشور ما به نسبت مخاطب رسانه ملی، روزنامه خوان کم است. بنابراین به نظرم باید بیشتر روی این موضوع کار کرد که رسانه ملی در جهت حفظ میراث فرهنگی و ارتقا معماری ایران بیش از گذشته عمل کند.
وی تأکید کرد: از سویی چون مسایل سیاسی بیشتر مورد توجه است ما ملاحظاتی پیدا می‌کنیم که برای حفظ میراث فرهنگی مناسب نیست. نباید از مسایلی که برای این حوزه رخ می‌دهد به راحتی بگذریم چرا که قابل جبران نیست.
قهاری گفت: میراث فرهنگی حفظ می‌شود چون اصلا قابل تکرار نیست. پس رسانه با ایجاد مطالبات فرهنگی این خواست را در مردم شکل می‌دهد که از مسوولان بخواهند در مورد حفظ میراث فرهنگی اعمال مسولیت کنند.
وی درباره معماری امروز گفت: قطعا رسانه ملی بیشتر تاثیر گذار خواهد بود. مثلا ما سریال‌هایی را نشان می‌دهیم که برای معماری الگوساز می‌شوند. این رسالت رسانه را چند برابر می‌کند. از یک سو جامعه وظیفه‌ای در قبال میراث فرهنگی و معماری تاریخی خود دارد و از سویی چشم به سوی آینده داشته و به دنبال ارتقا معماری امروز است.
قهاری با بیان این که برای به نمایش گذاشتن حرف خود در عرصه جهانی احتیاج به آموزش و فرهنگ سازی داریم، افزود: احتیاج است تا همه نهادهای دست اندر کار کشور به معماری نگرش صحیح و مناسب داشته باشند.
او اضافه کرد: این موضوع رسالت آنها را سنگین می‌کند. در دانشگاه‌ها به کار‌شناسان آموزش معماری داده می‌شود. اما به مردم چه کسی آموزش می‌دهد؟ به سرمایه گذاران و سرمایه‌داران چه کسی آموزش می‌دهد؟ قطعاً آموزش توسط رسانه انجام می‌شود.
رییس انجمن مفاخر معماری ایران تصریح کرد: در رسانه ملی سریالی یا فیلمی را نمایش داده می‌شود و ساختمانی تبلیغ می‌شود که نه جزو فرهنگ ما است و نه چیزی به فرهنگ ما اضافه می‌کند. شاید حتا در مقابل فرهنگ ایرانی- اسلامی قرار دارد. و این یعنی همان کاری را انجام می‌دهیم که ماهواره‌های خارجی در تدارک ان هستند.
وی بیان کرد: ما باید در جهت ارتقا سلیقه مردم حرکت کنیم و این مساله نیازمند آن است که متخصصان وارد عرصه شوند و از دیدگاه و فکر آنها استفاده شود. به خصوص در رسانه ملی برای فرهنگ سازی در زمینه معماری و شهر سازی یک تغییر نگرش اساسی نیاز است.
