فتح الله کشاورز مدیر کل بخش نسخ خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: بخش مرمت نسخ خطی در کتابخانه ملی ایران توسعه خواهد یافت.

کشاورز در گفتگو با خبرنگار گروه کتاب هنرنیوز در پاسخ به این پرسش که : «با توجه به گستردگی بخش نسخ در کتابخانه های بزرگ کشور، آیا طرحی برای یکپارچه سازی این نسخ در بخش نسخ خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران وجود دارد؟» اظهار داشت: اگر منظور از یکپارچه سازی تمرکز فیزیکی نسخ در یک مکان واحد باشد این چندان مدنظر ما نیست، به چند دلیل که عمده این دلایل، موانع قانونی است.

وی به مراکز فعال در حوزه نسخه های خطی اشاره نمود و بیان داشت: کتابخانه آستان قدس رضوی، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، کتابخانه مجلس شورای اسلامی هرکدام اساسنامه قانونی خود را دارند و اهداف مشخص خود را دنبال می کنند و اینکه ما به لحاظ فیزیکی دنبال این باشیم که نسخه های خطی را متمرکز کنیم به نظر ما کار نتیجه بخشی نخواهد بود.

کشاورز با بیان این مطلب افزود: اما از منظر اطلاع رسانی و نرم افزاری ما موافقیم که یک بانک متمرکز وجود داشته باشد که تمام این اطلاعات در آنجا متمرکز شود و محققین بتوانند با استفاده از این بانک مطلع بشوند که چه نسخه ای در کجا قرار دارد و به سهولت بتوانند به آن دسترسی پیدا کنند، ما این را پیگیری کرده ایم و همانطور که می دانید دو کار در این زمینه انجام گرفته است که یکی کاری است که آقای ناصر گلباز، مدير و طراح بانك اطلاعات نسخه هاي خطي ايران، در سایت «آقا بزرگ» انجام داده اند و تمام نسخه های خطی را در مراکز متعددی که در داخل کشور وجود دارد در یک بانک به صورت متمرکز در اختیار محققین قرار داده است، کتابخانه ملی هم سعی نموده است تا جایی که می توان از این طرح حمایت کند تا این بانک در داخل کشور کامل شود.

وی در خصوص نسخ خطی موجود در خارج از کشور گفت: در صدد هستیم در مرحله بعد نسخ خطی خارج از کشور را وارد این بانک کنیم، اخیرا هم مذاکراتی انجام شده و اگر این اتفاق بیفتد واقعا انقلابی بزرگ در بخش نسخ خطی است؛ زیرا در سالهای گذشته یک محقق برای دیدن یک نسخه خطی باید مسافت های طولانی را با امکانات اولیه طی می کرد و نهایتا هم معلوم نبود که به نسخه ای که می خواهد دسترسی پیدا کند، اما امروزه با سایت هایی که مراکز مختلف دارند کار تا حدی سهل الوصول شده گرچه هنوز هم ایده تمرکز اطلاعات وجود ندارد، اینکه یک محقق وقتی به یک کتابخانه مراجعه می کند و منبع مورد نظرش را پیدا نمی کند نمی داند که این نسخه کجا ممکن است وجود داشته باشد اما چنانچه این بانک در داخل و خارج از کشورکامل شود شرایط دگرگون خواهد شد.

مدیر کل بخش نسخ خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملی در خصوص حوزه آموزش و رشته نسخ شناسی و فعالیت هایی در این باب، تصریح کرد: قرار است بخش مرمت نسخ خطی در کتابخانه ملی توسعه بیابد و ما سعی می کنیم با مراکز متعدد که دارای تجربه هستند در این زمینه ارتباط برقرار کنیم و از تجربیات آن ها استفاده کنیم و فعالیت های بسیاری در این زمینه انجام شده است و در مراکز مختلف تلاش بر این است که این روند به روز شود و یا در جهت نظامند شدن آن ها حرکت هایی انجام شود.

وی رونمایی از نسخ خطی قرآن کریم را از برنامه های نمایشگاه سالیانه این سازمان برشمرد و توضیح داد: ما بر اساس برنامه ای که طی پنج سال گذشته اجرا کردیم، هرساله در روز اول ماه مبارک رمضان نمایشگاهی از قرآن هایی که در یک سال گذشته جمع آوری شده چه از طریق خرید و چه از طریق اهدا ترتیب می دهیم که امسال هم این کار انجام شد، در مجموع در یک سال گذشته 54 نسخه خطی قرآن دریافت کرده بودیم که تعداد 19قرآن امسال در این نمایشگاه در معرض دید علاقه مندان است که در این قرآن ها سعی شده که به لحاظ خطوط خوشنویسی و شیوه های تذهیب و کتابت، انتخاب از مکاتب مختلف باشد و حتی شیوه هایی را در خارج از ایران انتخاب کردیم که به طور مشخص از شیوه های تذهیب و خوشنویسی کشورهای شبه قاره مثل هند و پاکستان و افغانستان در در کنار نسخه هایی که شیوه کتابت ایرانی است باشد و باز به طور مشخص قرآن هایی که دارای ویژگی های خاصی هستند مثل خطوط مختلف و تعیین مواضع هستند در این نمایشگاه ارائه می شوند.

مدیر کل بخش نسخ خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملی در خاتمه صحبت خویش به اثر ممتاز این دوره از نمایشگاه اشاره نمود و گفت: اولین قرآنی که به لحاظ تاریخی در این نمایشگاه ارائه شده قرآنی است که منسوب به حضرت امام رضا (ع) است به خط آن حضرت و علی القائده مربوط به قرن دوم یا سوم هجری است و بقیه قرآن ها عمدتا مربوط به قرن دهم تا سیزدهم هجری هستند.



مریم خاکیان