علی عبداللهی در گفتگو با خبرنگار گروه کتاب و ادبیات هنرنیوز درباره این موضوع که «با توجه به هشدار دبیرخانه جایزه کتاب فصل نسبت به کثرت تعداد عناوین کتب ترجمه در حوزه فلسفه و ادبیات کودک و نوجوان نسبت به تالیفات در این حوزه ها، این موضوع تا چه حد می تواند زنگ خطر محسوب شود؟» اظهار کرد: در همه جای دنیا کثرت ترجمه وجود دارد اما در کنار آن تالیف هم از رشد قابل توجهی برخوردار است؛ برای مثال در حوزه زبان آلمانی با اینکه تالیف انجام می شود اما ترجمه هم زیاد است بنابراین اینکه بگوییم چون کثرت ترجمه وجود دارد تالیف کم شده است و یا اینکه برای افزایش تالیف باید از حجم ترجمه کاست؛ هر دو تصورات اشتباهی هستند و اگر بخواهیم تالیف افزایش پیدا کند راه حلش این نیست که ترجمه را محدود کنیم بلکه راه حل این است که زمینه های بیشتری را برای تالیف فراهم شود؛ اینکه لزوما ترجمه بیشتر یا کمتر بشود به تالیف ارتباط ندارد.
وی با بیان این مطلب افزود: مسئله دیگر این است که در کشور ما ترجمه افزایش می یابد چون تالیفات بیشتر در معرض سانسور هستند؛ نویسندگان در کشور ما ممکن است دچار خودسانسوری بشوند و به همین دلیل کمتر به تالیف مبادرت ورزند.
عبداللهی با بیان اینکه ترجمه یک روند جهانی برای دسترسی به دستاوردهای روز دنیا است، گفت: در همه دنیا، معمولا در حوزه زبان انگلیسی و زبان های بزرگ دنیا چند برابر زبان های دیگر تالیف صورت میگیرد، نظریه نوشته می شود، تز داده می شود و همه دنیا ناچار هستند برای اطلاع پیدا کردن از دستاوردهای جدید، این کتاب ها را به زبانهای خودشان ترجمه کنند لذا این فقط ما نیستیم که اغلب کتاب های مهم را ترجمه میکنیم بلکه در همه دنیا رسم بر همین است و گاه تعداد این کتاب ها کثیر است.
وی درباره بحث تبادل فرهنگی کشورها از طریق ترجمه گفت: در تمام دنیا یگانه رسانه و وسیله ای که ما را از فرهنگ های جهان مطلع می کند ترجمه است و اینکه در آنسوی دنیا چه خبر است از طریق ترجمه به ما اطلاع رسانی می شود است؛ اگر می گویند ترجمه زیاد شده است و تالیف کم؛ چرا از تالیف حمایت نمی کنند؟! چرا تیراژ کتاب ها بالا نمی رود؟! چرا ممیزی وجود دارد؟! چرا موانع راه تالیف را برنمی دارند؟! اینکه بگوییم اگر ترجمه کم شود تالیف زیاد می شود یک خیال باطل است چرا که اگر نگاه کنیم می بینیم در کشورهایی مثا افغانستان که صنعت نشر قابل توجهی ندارند و ترجمه در آنها بسیار اندک است آیا در این کشورها تعداد تالیفات زیاد است؟!
وی در ادامه تصریح کرد:با نگاهی به تاریخ دوره های اسلامی متوجه می شویم، دوره هایی که فرهنگ در آنها شکوفا بوده دوره هایی است که بعد از نهضت ترجمه بوده در بیت الحکمه بغداد، نیشابور، بخارا و سمرقند اتفاق افتاده است؛ آن دوران دوره تبادل فرهنگ بوده و در آن ترجمه انجام شده و مسیر را برای تالیفات هموار نموده است.
این مترجم با تاکید بر اینکه کمبود تعداد تالیفات در ایران یک واقعیت انکار ناشدنی است گفت: باید راهکارهای دیگری پیدا کرد که بشود این خلا را جبران نمود؛ اما به طور کل این یک فرآیند طبیعی است که اگر خودمان کالای فرهنگی تولید نکنیم، خود به خود از جای دیگری آورده می شود این یک خصوصیت بشری است، برای مثال اگر رمان خوب نوشته نشود مردم به سراغ رمان های کشورهای دیگر می روند.
عبداللهی در خاتمه با انتقاد از عدم وجود سازمان یا بنیادی که در بحث نشر فرهنگ ایرانی در سایر کشورها حامی و کوشا باشد گفت: اگر ما دغدغه کمبود تالیف داریم چرا بنیادی برای نشر فرهنگ ایرانی اسلامی تشکیل نمی دهیم که آثاری را که نویسندگان ما در داخل کشور تولید می کنند در هر زمینه ای که هست اعم از ادبیات، فلسفه و هرچه که هست؛ ترجمه و برایش در کشورهای دیگر ناشر پیدا کنیم؟! در مسیر تبادل فرهنگی از طریق نشر آثارمان در سایر کشورها تقریبا هیچ کاری انجام نشده است و فقط آثاری خاص ترجمه می شوند که دولت ها روی آن دست می گذارند و اغلب سفارشی یا بیانگر ایده های خاص است؛ ولی دیگر آثاری که در ایران ترجمه شده و به دلیل استقبال مردم بارها تجدید چاپ شده است اصلا دیده نمی شود که بخواهد نسبت به ترجمه آن اقدامی از سوی نهادی خاص در سایر کشورها صورت گیرد.
