محمد تهامي‌نژاد، مستند ساز و پژوهشگر سينما، از ترجمه و چاپ كتاب «مقدمه بر مستند» نوشته بيل نيكولز خبر داد. در اين كتاب تعريف و طبقه‌بندي جديدي از فيلم مستند ارايه شده است.

به گزارش هنر نیوز ،تهامي‌نژاد به ايبنا، گفت: سال‌هاي گذشته كتابي ترجمه كردم با عنوان «مقدمه‌اي بر مستند تلويزيوني». آن كتاب برمبناي شيوه‌شناسي نيكولز نوشته شده. اين شيوه‌شناسي براي من جالب بود از اين رو درباره اين شيوه‌شناسي پژوهش كردم تا نيكولز را بهتر بشناسم كه با كتاب «مقدمه بر مستند» روبرو شدم.

وي ادامه داد: در گذشته طبقه‌بندي سينماي مستند محتوايي، مضموني و ساختاري بود ولي «بيل نيكولز» در يك طبقه‌بندي از سينماي مستند، شيوه شناسي تازه‌اي ارايه كرده كه در اين كتاب شرح داده شده است.

تهامي‌نژاد درباره محتويات كتاب «مقدمه بر مستند» توضيح داد: اين كتاب توضيح نظريات بيل نيكولز است. او در اين كتاب به سينماي مستند و فيلم مستند به معنايی جديد نگاه كرده و تعريف جديدي از مستندسازي ارايه كرده است.

وي افزود: قبل از اينكه نيكولز تعريف جديدي از سينماي مستند ارايه كند تعريف اين نوع سينما همان تعريف قديمي بود؛ ولي به اعتقاد برخي از نظريه‌پردازان از جمله بيل نيكولز نحوه شكل‌ بخشي به واقعيت و يا به عبارت ديگر زيبايي‌شناسي سينماي مستند مهم است.

تهامي‌نژاد گفت: نيكولز در اين كتاب 400 صفحه‌اي مسئله بلاغت در سينما و اينكه چگونه فيلمساز مي‌تواند فيلمي بسازد كه روش‌هاي بلاغي را مورد توجه قرار دهد را بررسي کرده است.

وي با بيان اينكه مخاطب كتاب «مقدمه بر مستند» بايد دوره فلسفه و منطق را گذرانده باشد تا محتويات اين اثر را درك كند، اظهار داشت: اين كتاب فني‌ترين اثر اين نظريه‌پرداز سينماي مستند است كه براي انديشه خود يك دستگاه نظري ارايه مي‌كند. نيكولز در تعريف مستند آنرا شكل متفاوتي از فيلم داستاني، تجربي و آوانگارد مي‌داند.

تهامي‌نژاد با بيان اينكه نيكولز روي جهان تاريخي به عنوان پايه و مبناي نظري فيلم تاكيد دارد، توضيح داد: جهان تاريخي سينما به اعتقاد او يعني رخدادهاي واقعي كه در زمان به وقوع پيوسته نه در خيال و عرصه داستان. جهان تاريخي، جهان وجود انسان است؛ يعني در تئوري واقعيت ما موجوداتي تاريخ‌منديم و در جهان تاريخي، يعني در گذشته، حال و آينده زندگي مي‌كنيم و آنها را مي‌سازيم. نيكولز در سراسر كتاب به دنبال كشف فيلم‌هايي است كه با اين جهان درگير شده‌اند.

وي افزود: این که چرا مباحث اخلاقي امري محوري در مستندسازي است و در قلب آن جاي دارد، مستندها با انواع فيلم چقدر تفاوت دارند، چه چيزي به فيلم مستند صداي خاص خودش را مي‌بخشد، مستندها به چه چيزهاي مي‌پردازند، فيلم مستند چگونه آغاز شد، چه انواعي از مستند وجود دارد، مستندها چگونه به مسايل و مباحث اجتماعي و سياسي پرداخته‌اند و چگونه مي‌توانيم به طور موثر درباره مستند بنويسيم و روش‌هاي نقد فيلم مستند از سرفصل‌هاي اين كتاب است.

به گفته تهامي‌نژاد، كتاب «مقدمه بر مستند» نوشته بيل نيكولز از سوي انجمن تهيه‌كنندگان سينماي مستند منتشر خواهد شد. وي در حال حاضر مشغول نوشتن مقاله «روش‌هاي نقد در سينماي مستند» است كه برخي ديدگاه‌هاي نقد فيلم مستند در آن مطرح مي‌شود.

محمد تهامي‌نژاد متولد سال 1321 در تهران است. او فارغ‌التحصيل رشته سينما، پژوهشگر و مستندساز است و از جواني، كار تحقيق درباره سينماي ايران و مستندسازي را همزمان پيش برده است. وي در سال 1381 به عنوان سينماگر و پژوهشگر نمونه كشور معرفي شد.

بیل نیکولز، تاریخ نگار و نظریه‌پرداز امریکایی فیلم مستند، استاد سینما و مدیر برنامه تحصیلات عالی در زمینه پژوهش سینمایی دردانشگاه دولتی سان فرانسیسکو است.