محسن یزدان شناس – استاد ملیله کار زنجانی – در گفت و گو با هنرنیوز درباره روند برگزاری نمایشگاه سال ۹۱ اظهار کرد: این دوره بدترین دوره نمایشگاه بود. پارسال اتحادیه سراسری تعاونی‌ها اقدام به برگزاری این نمایشگاه در مصلا کرد و به دلیل دسترسی آسان مردم به مترو رفت و آمد بسیار راحتر بود. اینجا رفت و آمد خیلی بد است.

وی ادامه داد: پارسال ساعات شروع کار از ۹ صبح تا ۹ شب بود، درحالی که امسال با کاهش ساعات از ساعت ۳ بعدازظهر تا ۹ شب شاهد باز بودن نمایشگاه بودیم.

این هنرمند برتر سال ۸۸ با انتقاد از نحوه‌ی تقدیر هنرمندان برتر عنوان کرد: اين ‌‌لوح تقدير با در نظر گرفتن عواملی چون درجه هنری‌، سابقه کار‌، سابقه تدريس و کارآفرينی هنرمند‌، رعايت اصالت آثار توليدی و دريافت مهر اصالت يونسکو باید به هنرمندان اهدا ‌شود اما برخی استان‌ها در حالی که هیچ کدام از این معیارها را ملاک قرار نمی‌دهند

بازنشستگان خود را به عنوان هنرمند برتر معرفی می‌کنند.

مردم صنایع دستی را نمی‌شناسند
وی با اشاره به این که به علت عدم شناخت مردم برای صنایع دستی باید زحمات زیادی کشید، افزود: مردم خیلی سخت به صنایع دستی گرایش پیدا کرده و آن را جزو کالاهای لوکس محسوب می‌کنند. آنها حتا حاضرند برای فلان کریستال مبلغ گزافی پرداخت کنند اما حاضر نیستند برای هنر ایرانی مبلغی هزینه کنند. درچنین حالتی و با شیوع چنین فرهنگی باید گفت امسال یکی از بدترین نمایشگاه‌ها بود و همه از شرکت کننده تا خریدار ناراضی بودند.

حضور چند کشور ضعیف صرفاً برای پر کردن آمار
این دارنده مهر اصالت ملیله کاری سال ۲۰۱۰ میلادی( ۸۹ شمسی) با ابراز تأسف از حضور کم رنگ کشورهای مدعو در این نمایشگاه، متذکر شد: هر سال به عنوان اینکه می‌خواهند نمایشگاه را بین‌المللی اعلام کنند و جزو افتخارات کاری‌شان ثبت نمایند، کشورهای نه چندان مهم مثل پاکستان را دعوت می‌کنند، که اگر به غرفه‌شان سر بزنید اصلاً حضور ندارند و یک نفر با چند قطعه زیور آلات بسیار سطح پایین پشت یک میز نشسته است.

وی اضافه کرد: سوریه هم با بی‌مصرف‌ترین کالاها در این نمایشگاه شرکت کرده و صرفاً چند قطعه سوزن دوزی روی پارچه و چند قطعه فلز مثل گلدان و کاسه را روی یک میز چیده است. اربیل عراق هم گل چینی آورده که فکر می‌کنم کار کودکان ایرانی از آثار ارائه شده آنها بهتر باشد. غرفه چین تعطیل است و غرفه تایلند هم بادبادک ارائه کرده است.

این هنرمند ادامه داد: متأسفانه مدیران ما در بخش صنایع دستی فقط به ارائه آمار می‌پردازند. اعلام شد چند هزار شغل در این حوزه ایجاد شده است اما این که آیا این افراد بیمه شدند؟ وامی به آنها اختصاص پیدا کرده است؟ آیا واقعاً شغلی ایجاد شده؟ چقدر صادرات به سایر کشورها داشتیم؟ چه کسانی و چقدر صنایع دستی کشورهای دیگر را به ایران وارد می‌کنند؟ چند کالای صنایع دستی صاحب بسته بندی مناسب برای حضور شدند، سهم سایر کشورها از صادرات صنایع دستی چقدر است و سهم ایران چقدر، هیچ آمار دقیقی وجود ندارد.

بخش پژوهشی تعطیل است

وی با بیان این که بخش پژوهشی واقعاً تعطیل است، خاطرنشان کرد: بودجه سازمانی می‌آید فرضاً می‌گویند این یک x تومان برای پژوهش، ما به عنوان صنعت‌گری که تجربه و سواد پژوهشگری دارد، یا درس این رشته را خوانده (من لیسانس پژوهش اجتماعی دارم) وقتی به آقایان پیشنهاد می‌دهیم چند تا طرح بدهید تا ما به کار پژوهشی بپردازیم، در جواب می‌گویند نه آقا این طرح‌ها فقط برای افراد داخل سازمان است و بودجه بین آنها تقسیم می‌شود.

این دارنده مهر اصالت سالهای ۸۶ و ۸۷ اظهار کرد: یعنی معاون صنایع دستی فلان استان کار پژوهشی هم انجام می‌دهد و جالب‌تر آن که همسرش هم کار پژوهشی انجام می‌دهد، اما ما که می‌گوییم ۲۲ سال است در صنایع‌دستی مشغولیم، می‌دانیم درد کجا است و درمان چیست؟ راه چاره کدام است؟ قبول ندارند.

وزارت ارشاد ما را هنرمند نمی‌داند
وی تاکید کرد: همه می‌دانیم مشکل چیست ؟ از کی می‌خواهید شروع به درمان کنید؟ چند بار به مسئولان پیشنهاد دادم اسم صنایع دستی را از روی ما بردارند. لیست هنرهای تحت حمایت ارشاد را بخوانید، موسیقی، نقاشی، مداحی ... اما صنایع دستی به هیچ عنوان جز هنر شناخته نمی‌شود. یعنی روحی که یک نقاش به تابلواش ‌می‌دمد ما به عنوان یک هنرمند صنعتگر نمی توانیم در صنایع دستی به آثار بدمیم؟!

یزدان‌شناس تصریح کرد: نخستین تصویر ما از صنایع دستی کار در کلبه‌ها و کارگاه‌های مخروبه، تنگ و تاریک، با بسته‌بندی‌های بسیار بد در داخل گونی‌ها و کارتن‌های نامناسب و... است. با نگاهی به غرفه‌های امسال نمایشگاه، بگویید کدام یک از غرفه‌های صنایع دستی تزئین شده بود و کدام کالا در بسته‌بندی‌های لوکس عرضه شد.

وی بیان کرد: در همایش بسته‌بندی بهمن ماه زنجان هم تاکید شد که بسته‌بندی چسباندن چند تکه مقوا به هم نیست. چرا نباید بسته بندی صنایع‌دستی لوکس باشد؟ چرا تا کنون نباید کارخانه‌ای وجود داشته باشد که برای بسته بندی صنایع دستی ایران جعبه‌های مناسب تولید کند؟ این تعجب آور نیست!

یزدان شناس متذکر شد: یاد گرفتیم صنایع دستی را در جاهای بد و با التماس بفروشیم. چرا همیشه بین هنرمندان صنایع دستی دعوا است که اگر فلانی بیاید من دیگر نمی‌آیم، چون هنرمندان ما اینقدر از نظر فرهنگی رشد پیدا نکردند که بدانند موضوع رقابت این نیست. چون همیشه مجبورند کارشان را با التماس بفروشند. به نمایشگاه تهران نگاه نکنید که یکبار در این وسعت برگزار می‌شود، ما هنوز نمایشگاه تخصصی نداریم.

نمایشگاه تخصصی نداریم
وی با بیان این مطلب که ما برای هر هنر و صنعتی نمایشگاه تخصصی داریم، گفت: جشنواره دو سالانه سفال، مجسمه سازی، نقاشی، خوشنویسی و ... با عنوان بینال‌های متعددی برگزار می‌شود. جشنواره دو سالانه صنایع دستی را برگزار نمی‌کنند چون معتقدند حجمش زیاد است، اگر حجمش زیاد است خوب دسته بندی کنید تا حس رقابت ایجاد شود.

این هنرمند ملیله کار زنجانی توضیح داد: در صنایع دستی چند شاخه داریم. چوب، فلز، بافته‌های زیر پایی، بافته‌های پوششی، شیشه و سفال. از آنجا که همیشه این هنر- صنعت را دسته پایین گرفتیم دیگر جز کارهای هنری محسوب نمی‌شود و کسی حاضر نیست برای آن بینال برگزار کند. 

تغییر مدیریت بلای جان صنایع دستی ایران

یزدان‌شناس یکی دیگر از مشکلات این حوزه را تغییر مدیریت پی در پی عنوان کرد و افزود: تا مدیر می‌خواهد حوزه را بشناسد، جا به جا می‌شود. فقط یاد گرفتیم آمار بدهیم. مدیرانی که فقط وعده می‌دهند. هر کدام چند صباحی می‌آیند و برنامه‌ای را ارائه می‌دهند. شما بگویید چند درصد از شرکت‌کنندگان در سالن همایش خواب بودند؟ چرا درب خروجی را بسته بودند تا مردم از سالن خارج نشوند؟ چرا به دروغ به هنرمند گفتند نمایشگاه روز ۲۰ خرداد روز جهانی صنایع دستی ساعت ۱۱ صبح باز می‌شودآیا غیر از این که می‌خواهند هنرمند را به داخل سالن همایش بکشانند تا صندلی‌ها خالی نباشد. 

بازارچه‌های صنایع دستی موجودات فضایی
این هنرمند گفت: چه وعده‌ای داده شد. مثل هر سال ایجاد بازارچه‌های صنایع دستی. لیست هنرهای تحت حمایت ارشاد را بخوانید، موسیقی، نقاشی، مداحی ... اما صنایع دستی به هیچ عنوان جز هنر شناخته نمی‌شود. یعنی روحی که یک نقاش به تابلواش ‌می‌دمد ما به عنوان یک هنرمند صنعتگر نمی توانیم در صنایع دستی به آثار بدمیم؟!


وی اضافه کرد: می‌گویند قرار است نزدیک فرودگاه امام یک شهرک صنایع دستی بزنند. خود فرودگاه امام یک معضل برای صنایع دستی است چرا چون در تمام فرودگاه‌های دنیا یک قسمت free shop داریم که با قیمت‌های مناسب کالا عرضه می‌کنند اما در فرودگاه امام قیمت‌ها خیلی گران‌تر از حد معمول است به صورتی که هیچ کس حاضر به خرید از آنجا نیست.