پاپیون داستان هنری چاریر است که به اتهام قتل در فرانسه محاکمه شده و برای گذراندن دوران محکومیت باید به گویان فرانسه برود او که منکر هرگونه دخالت در قتل است و ادعا می کند که برایش پاپوش دوخته اند. در راه گویان او با جاعلی به نام لوئیس دگا آشنا می‌شود او از آنجا که دگا پول زیادی را با خود حمل می کند پیشنهاد پاپیون مبنی بر مراقبت از وی را در مقابل هزینه فرار او می پذیرد. پاپیون پس از چند تلاش نافرجام برای فرار بالاخره موفق می شود.

پاپیون بر اساس کتابی به همین نام که به قلم «هنری کریر(۱۹۰۶-۱۹۷۳)» نوشته شده، ساخته شد. کریر سال ۱۹۳۱ به اتهام قتل به گویان فرانسه فرستاده شد. او که به بی گناهی خودش پافشاری می کرد پس از چندین بار تلاش سال ۱۹۴۵ فرار موفقیت آمیز خود را به انجام رساند. 

هنری کریر سال ۱۹۶۷ شروع به نوشتن خاطرات خودش کرد. او کار مفصل اش را که در ۱۳ دفترچه سیمی جاگرفته بود اوایل ۱۹۶۸ تمام کرد. چک نویس کار توسط چند داوطلب در ونزوئلا تایپ شد(جایی که شهروندش شده بود) و به آژانس ادبی «ژان پیر کاستلانو» فرستاده شد. پاپیون در ژوئن ۱۹۷۰ توسط «رابرت لافونت» در فرانسه منتشر و در نهایت به یک کتاب پرفروش بین المللی تبدیل شد. 

خاطرات کریر همیشه به اتهام اینکه بیش از حد غیر واقعی بوده مورد سوءظن بودهاست. یکی از مظنونین به محتوی کتاب شافنر است. «دان گوردون» دوست مک کوئین که در فیلم نقش «جولوت» را بازی کرد نقل می کند که «شافنر به من گفت که او هرگز نیمی از آن چیزهایی را که در مورد پاپیون در کتاب نقل نشده باور نمی کند، کریر یک لعنتی دروغگو است.» 

«رابرت دورفمن» تهیه کننده اروپایی، که حق ساخت فیلم را با قیمت ۶۰۰هزار دلار خرید نقش اصلی را برای «ژان پل بلموندو» فرانسوی در نظر گرفته بود، نقش «استیو مک کوئین» رسید و این آخرین نقش بزرگ او در یک فیلم سینمایی شد. در ضمن کریر هنگامی که ۲۵ ساله بود به زندان فرستاده شد در حالی که سن پاپیون فیلم بیش از این دیده می شود. 

مک کوئین برای نزدیک شدن به بازی در پاپیون بسیار محتاط بود و چند بار تصمیمش را عوض کرد. سرانجام مک کوئین موافقت کرد تا با دستمزد ۱.۷۵ میلیون دلاری (که بعدها آنرا تا ۲ میلیون دلار بالا برد) در کنار دریافت درصد بالایی از سود فیلم در گیشه در آن بازی کند. این در حالی بود که «فرانکلین جی شافنر» که یک جایزه اسکار برای «پاتون (۱۹۷۰)» برده بود دستمزدی در حدود ۷۵۰ هزار دلار برای مجموع کارهایش در پاپیون گرفت. 

داستین هافمن توجهش به پاپیون جلب شده و دنبال یک نقش جدی در فیلم بود. از آنجا که هیچ نقش هیجان انگیزی در آن زمان برای بازی هافمن وجود نداشت، تهیه کننه ها کاراکتر «لویی دگا» را در فیلم اضافه کردند. دگا در واقع یک زندانی در بازداشتگاه جزیره شیطان گویان فرانسه بود که به جرم تقلب و جعل اسناد دولتی به ۱۵ سال حبس محکوم شد. هافمن برای بازی در این فیلم ۱.۲۵ میلیون دلار دستمزد گرفت. 

در ابتدا ۴ میلیون دلار بودجه برای این فیلم درنظر گرفته شد اما در نهایت بودجه فیلم به ۱۴ میلیون دلار رسید. افزایش سرمایه فیلم یک مشکل شده بود. دان گوردون در این باره خاطرش هست که: «یادم هست که تهیه کننده ها یک جفت از حلقه های فیلم را برداشتند، سوار هواپیما شدند، به فرانسه برگشتند، حلقه های فیلم را نشان دادند، پول گرفتند، دوباره به هواپیما برگشتند، همراه پول یک اجاره نامه بود.» 

تهیه کننده ها در ابتدا می خواستند فیلم را در گویان فرانسه بسازد جایی که زندان بدنام آنجا مستقر بود. این پیشنهاد به هر حال سریعا رد شد، چون آنها فهمیدند بسیاری از ساختمانهای اصلی خراب یا توسط جنگل احاطه شده اند. 

هندوراس، گوآتمالا و جزایر کیمن همه به عنوان لوکیشن های فیلم برداری در نظر گرفته شده بود. به هر حال در انتها اسپانیا و جامائیکا انتخاب شدند و ماکت واقعی از زندان اصلی گویان در اسپانیا ساخته شد. کریر یک روز سر صحنه حاضر شد، «الی مک گراو» که کمی بعد همسر مک کوئین شد، بعدها از کریر به عنوان «یک شخصیت کاملا جذاب اما با یک خودبینی بزرگ» نام برد. کریر ۱۹ جولای ۱۹۷۳ در مادرید درگذشت و هرگز نسخه نهایی پاپیون را ندید. 

مک کوئین وقتی فهمید که بازیگران و سایر عوامل گروه که زندگی سختی داشتند حتی مخارج زندگی خود را دریافت نکرده اند (در حالی که خودش و هافمن دستمزهایشان را گرفته بودند) کار را به مدت ۵ روز تعطیل کرد. تعطیلی پروژه ۲۵۰ هزار دلار برای تهیه کننده هزینه داشت. 

مک کوئین و هافمن در سکانس تمساح، واقعا با این موجود کُشتی گرفتند. تمساحی که توسط «ویک تای بک(که نقش نگهبان را بازی کرد)» شکار شده بود. آرواره های کروکودیل مجروج ۲۲ فوتی که در آن سکانس مورد استفاده قرار گرفت با سیم بسته شده بود. اول مک کوئین روی کروکودیل پرید و بعد هافمن با احتیاط این کار را تکرار کرد. 

افراط مک کوئین در نوشیدن نوعی نوشیدنی الکلی جاماییکایی به یک مشکل تبدیل شده بود. به منظور پنهان کردن افزایش وزن جناب بازیگر، «کنت جیمز» جامه دار فیلم برای مک کوئین لباس های زندان بزرگتر و بزرگتر تهیه می کرد. 

صحنه ابتدایی فیلم که در آن زندانی ها در حیاط ایستاده اند با دیالوگی از سوی فرمانده ای عبوس شروع می شود: «...برای فرانسه، ملت شما را دور انداخته، فرانسه خودش را از شر شما خلاص کرده، فرانسه را فراموش کنید و...» این صحنه در واقع در حیاط مدرسه ای در «لاس ماتاس» در نزدیکی مادرید گرفته شد و آن فرمانده عبوس کسی نیست جز «دالتون ترمبو» نویسنده فیلمنامه که نامش در «لیست سیاه مک کارتی» هم هست. 

یکی ازسکانس هایی فیلم صحنه ای است که محکومین از طریق خیابانهای سنگ فرش شده رژه می روند. این سکانس در گویان گرفته نشده بلکه در فوئنترابیا، گیپوسکوا درست ان طرف مرز باسک اسپانیا گرفته شده است. 

استیو مک کوئین در جایی که راه بلدها دنبالش هستند در حرکتی دیدنی از روی یک صخره به درون رودخانه می پرد. مک کوئین که خود این کار را انجام داده بود از این سکانس به عنوان یکی از هیجان انگیزترین تجربیات زندگی اش یاد کرده است.

هنگامی که زندانیان به جزیره می رسند یکی از زندانی ها روی یکی از مرغهای داخل خیابان می افتد و پای مرغ می شکند، این صحنه فیلم واقعی است. 

پاپیون از فیلمهای منحصر به فردی است که توسط دو توزیع کننده مختلف به روی پرده رفت اول «آلید آرتیستز» و بعد هم توسط «کلمبیا» در ۱۹۷۳. پاپیون ۲۲.۵ میلیون دلار در گیشه فروش کرد و رتبه ۴اُم پرفروشترین فیلم سال ۱۹۷۳ را از آن خود کرد.

هنگامی که فیلم در ۱۶ دسامبر ۱۹۷۳ به نمایش درآمد، «اندرو ساریس» منتقد معروف در مورد فیلم گفت:«شافنر از موادی بی نهایت بی ارزش واقعا فیلمی هیجان انگیز ساخته است.» 
 
و در آخر در مورد موسیقی ماندگار فیلم اینکه «جری گلد اسمیت» آهنگساز در سومین همکاری اش با شافنر پس از پاتون و «سیاره میمونها» که برای ساخت موسیقی هر دو نامزد دریافت جایزه اسکار شد، با ساخت موسیقی متن پاپیون تنها نامزدی اسکار این فیلم را به ارمغان آورد. 

یاسین پورعزیزی