گلبهار حیاتی متولد ۱۳۴۰ شهر آبادان است و در حال حاضر در شهر مشهد به تدریس هنرهای تجسمی و كلاژ پارچه مشغول است. با او درباره این هنر دستی ایران به گفت و گو نشستیم.
کلاژ چیست؟
روشی که در آن مصالح و مواد مختلف چون کاغذهای رنگی، مقوا، پارچه، ریسمان، بریده روزنامه، عکس، نخود و لوبیا... را بر سطح بوم، تخته یا مقوا می‌چسبانند و یک تصویر را خلق می‌کنند. این روش در اوایل سده بیستم به تکنیک محبوب هنرمندان نوگرا تبدیل شد. نقاشان کوبیست، دادائیست و سورئالیست این اسلوب را به کار می‌گرفتند. پابلو پیکاسو، نقاش کوبیست، اولین فردی بود که این روش را برای نقاشی (طبیعت بی‌جان با صندلی، ۱۹۱۲) به کار برد.
شما تا کنون چندین نمایشگاه از آثار كلاژ و قطاعی پارچه برگزار کردید از جمله در گالری كمیسیون ملی یونسكو، چند سال است که در حوزه صنایع دستی فعالیت می‌کنید؟
حدود ۲۰ سال است كه به صورت حرفه‌ای در حوزه هنرهای تجسمی و آموزش نقاشی فعالیت می‌کنم. خودم و همسرم تدریس را هم برعهده داریم. اما در بخش کلاژ بیش از ۸ سال است که مشغول فعالیت هستم قبلاً با سنگ اما اکنون با پارچه‌های قطعه قطعه شده این کار را انجام می‌دهم.
استقبال از این ابداع و خلاقیت چگونه بوده است؟
سه بار متوالی در جشنواره بین‌المللی رضوی مشهد، منتخب شناخته شدم و در حال حاضر دو اثر از تابلوهای کلاژم در موزه رضوی نگهداری می‌شود.
همچنین در نمایشگاه‌های كشورهای اسپانیا، بلاروس، قزاقستان، آلمان، قرقیزستان،تركیه،تركمنستان و ارمنستان، بلاروس، افغانستان شركت داشتم و به خاطر نوآوری در خلق اثرهایم از كالج هنر شهر آلماتی دیپلم افتخار دریافت کردم.
نکته جالب آن که خارجی‌ها از این که زن ایرانی می‌تواند کار کند تعجب می‌کنند بارها به من می‌گفتند ما فکر می‌کردیم زن ایرانی فقط جایش در آشپزخانه است.
مواد اولیه آثار شما چیست؟
آثار كلاژ پارچه علاوه بر صفحه مورد نظر شامل پارچه‌هایی از جنس الیاف و مواد گیاهی و طبیعی است. من در خلق آثارم اصلاً از مواد شیمیایی استفاده نمی‌کنم .
در هر اثر چند قطعه پارچه به کار می‌رود؟
در هر اثر بین ۳۰ تا ۸۰ هزار قطعه پارچه در ابعاد و رنگ‌های مختلف به كار گرفته است
هر تابلو چقدر زمان می‌برد؟
مرحله آستری کلاژ یک ماه و مرحله زیبا سازی هم یک ماه زمان می‌برد. اما تابلو تخت جمشید که در جشنواره رضوی هم رتبه برتر را کسب کرده ۲.۵ ماه زمان برده با روزی ۶-۸ ساعت کار.
چرا اینقدر زمان‌بر است؟
خلق آن سخت‌تر از فرش است. چون چیدمانش دانه به دانه است. طراحی آن تنها با چشم،پارچه، قیچی است و موچین در اینجا نقش قلمو و پارچه نقش پالت را دارد. از فرش سخت‌تر است چرا که آنها یک نقشه جلو چشمشان دارند اما کلاژ بدون نقشه و در لحظه خلق می شود. در واقع آخرین مرحله نقاشی کلاژ است . باید در طراحی رنگ نقاشی آنقدر توانا باشی تا بتوانی با چشم کار کنی. من در آثارم طرحی به کار نبردم..
بیشتر چه طرح‌هایی را کار می‌کنید؟
تمام بناهای تاریخی و مذهبی ایران و جهان را در تابلوهایم به نمایش گذاشتم. حدود ۳۰ اثر در ۵ سال به فروش رفت دروازه ملل آلمان گوته را برای موسسه گونه ،برج ایفل در موزه پاریس. آرامگاه مولانا در قونیه که در حال حاضر در موزه است .برج عرب، آرامگاه عطار و... که یا در موسسات فرهنگی کشورهای خارجی است یا در موزه‌ها
این تابلو ها چقدر زمان برد؟ قیمت آن چقدر است؟
سه ماه، هر روز ۸ ساعت و با آفرینش اثر سه بعدی است. بیشترین فروش هم متعلق به سایر کشورها به دلار و یورو بوده که بین ۳-۴ میلیون شده است..
مشکلات یک هنرمند کلاژ چیست ؟
یک هنرمند باید خلق اثر کند باید معاشش تامین باشد از نظر اقتصادی کم و کسری نداشته باشد تا به خلق اثر بپردازد نه اینکه به روزمرگی بیفتد و برای تأمین معاش اثر خلق کند. اما وقتی من دغدغه اجاره خانه ام را دارم ، زمانی که من پارکنیگ خانه‌ام را آموزشگاه کرده‌ام چگونه می‌توانم کار کنم. در حال حاضر فقط آموزش می‌دهم. منبع درآمد به جای فروش آثار از محل آموزش تامین می‌شود، فروش آثارم خیلی اندک است بیشتر مقامات می‌خرند. مردم عادی با وجود ابراز علاقه زیاد قدرت خرید ندارند.
همسرم «نادر تحقیقی سیار ». مینیاتوریست و عضو اصلی انجمن مجسمه سازان است . ۴۰ سال است قلم می‌زند و نقش می‌آفریند. دخترم هم نقاش است .من ۲ سال است توانستم بیمه هنرمندان شوم اما همسرم به خاطر سنش (۶۱ سال) بیمه نشده است. این وضعیت هنرمندان است!
برای وام خود اشتغالی اقدام کردید؟
فقط ثبت نام کردم هنوز به من تعلق نگرفته است.
وام صنایع دستی چقدر است؟
۱۰ میلیون و ام ۱۷ درصد ۵ سال پیش دادند. ماهی ۲۶۰ هزار تومان قسطش بود.
