علیرضا جوادی یکی از هنرمنان جوانی است که آثارش در اکسپو ۹۱ حضور یافته است به همین سبب در گفتگویی مشکلات اکسپو ۹۱ را از زبان او می شنویم. 

اکسپو را چگونه دیدید؟ 

گالری ها با قیمتی پایه آثار را ارائه می کنند. به خصوص گالری های تازه تأسیس و گالری های دست دومی که توان فروش آثار هنری را ندارند. اما گالری های حرفه ای تر به شکل درصدی آثار را به فروش می رسانند. 

به نظر شما قیمت گذاری آثار در چه سطحی بود؟ 

از قیمت گذاری بر اثر خود راضی هستم اما متأسفانه برخی از کارها که از قوت چندانی برخوردار نیستند با قیمت زیادی ارائه شده اند. 

البته برخی از این آثار متعلق به هنرمندان بنام و سرشناس است و به همین علت وقتی که نام او را می بینند از اثرش استقبال می کنند. البته برخی از اساتید نه تنها به سبب نامشان بلکه به سبب ارزش بصری آثارشان ارزشمندند. به عنوان مثال وقتی اثر استاد افجه ای با قیمت ۴۰ میلیون عرضه می شود تنها به سبب نام هنرمند نیست بلکه به سبب ارزش اثر است. البته به اعتقاد من اکسپو ذاتاً حراجی است. 

قیمت گذاری آثار در اکسپو بر چه مبنایی است؟ 

قیمت گذاری اکسپو به باور من به سطح اقتصاد جامعه باز می گردد.
البته معتقدم باید تفاوت زیادی میان قیمت گذاری آثار باشد. شخصی که اثرش مینیاتور است و به واسطه صرف زمان بسیار این اثر را با قیمت بیشتری عرضه می کند، تصمیم درست گرفته است. از طرفی هم در این شرایط آثار دیگر ارزش و بهای واقعی خود را از دست می دهند. به عنوان مثال یک بیننده ممکن است فکر کند که مگر نوشتن یک سطر خوشنویسی و یا یک تابلو نقاشی چقدر زمان برده است؟ 

در مورد نقاشی نیز وضع به همین منوال است. البته باید به این دسته از بینندگان گفت «که هنرمند پول زحمت خود را می گیرد» با این که ممکن است اثر اثر ساده ای باشد. گاه هم نام صاحب اثر به مثابه امضایی می ماند که قیمت آن اثر را مشخص می کند. 

در واقع به نظر شما آثار در قیمت گذاری دارای تعادل هستند؟ 

خیر. برخی از آثار بسیار ضعیف است اما قیمتی نجومی دارد. همین افزایش قیمت در بسیاری از موارد بوسیله رابطه های پنهان صورت می گیرد و در نهایت با قیمت های کلان به فروش می رسد برخی از آثار واقعاً از نظر کیفی در سطحی نازل هستند.
معتقدم به اثر برخی از هنرمندان ایراد وارد است البته این بدان معنا نیست که اثر من خالی از اشکال است. بلکه معتقدم اکسپو محدودتری داشته باشیم اما آثار ضعیف را به نمایش نگذاریم. 

نظر شما درباره فضای نمایشگاه چیست؟ 

در رابطه با فضای نمایشگاه

معتقدم نور محیطی که در این فضا استفاده شده مناسب نیست حالت به نمایش در آمدن آثار هم شاید بدترین حالت ممکن است. 

به عنوان مثال روی پارتیشن ۱ متری ۲ کار ۴۰ سانتی گذاشته اند و عملاً فاصله ای بین دو اثر حفظ نشده. دیگر جایی برای دیده شدن اثر باقی نمی ماند جایگیری ۲۰۰ اثر در یک فضای کوچک به نمایش در آید و آثار با فاصله ۲۰ سانتی نصب شوند، چندان مطلوب نیست. 

اصلاً تالار وحدت را مناسب نمایش هنرهای تجسمی می دانید؟

متأسفانه تالار وحدت اصلاً مناسب این کار نیست. خانه هنرمندان یا موسسه صبا و حتی در ابعاد گسترده تر موزه هنرهای معاصر یا نمایشگاه بین المللی می توانست گزینه های خوبی برای مکان نمایشگاه باشد.
اکنون به این دلیل که فضای کنونی محدود است و پارتیشن بندی ها به ناچار برا قرارگیری آثار نصب شده اند آثار امنیت کامل ندارند. 

البته عدم مراقبت از اثر تنها محدود به این زمان نیست. وقتی اثرت را تحویل می گیری و برای یافتن آن ۴۰ تابلو را می گردند و آن را از میان انبوه آثار بیرون می کشند، با مشکل مواجه می شویم که آثارمان توسط کارگران ناآشنا به اثر هنری حمل می شود و جای انگشتان افراد متعددی روی آن مانده و کثیف شده در نتیجه هیچ هنرمندی نمی تواند به چنین نمایشگاهی اعتماد کند واثرش را به آن بسپرد و در نتیجه آثاری به دیوار آویخته می شوند که غالباً به هنرمندان درجه دوم متعلق است. 

اگر قرار است نمایشگاه درست برگزار شود لحاظ کردن چه نکاتی را ضروری می دانید؟ 

اگر قرار نیست نمایشگاه دوباره برگزار شود باید فضا بسیار گسترده تر و پذیرش آثار فراگیرتر باشد. فضای این سالن آنقدر گرم است که نمی توان مدت طولانی در آن قدم زد و آثار را مشاهده کرد. این فضا خسته کننده است و سبب می شود بازدید کننده بسیار زودتر از زمان قابل انتظار از ادامه بازدیدش خسته شود و مکان را ترک کند. 

به نظر شما اکسپو چگونه به مکانی مناسب برای بینندگان تبدیل می شود؟

باید به مسئولین یادآور شد کسی که می خواهد از یک نمایشگاه هنری بازدید کند باید در شرایط محیطی مناسب قرار گیرد. اثر هنری لوازم خانگی یا اغذیه نیست که بتوان آن را با سرعت انتخاب کرد و در سبد خرید گذاشت.
باید حتی امکان نشستن در فضای نمایشگاهی نیز فراهم شود. نور دهی مناسب به هر اثر باعث دیده شدن بهتر و در نهایت فروش بهتر اثر می شود. اما بازدید کننده این اکسپو ترجیح می دهد زودتر فضا را ترک کند.
از سوی دیگر اطلاع رسانی بسیار ضعیف و نامطلوب بود به طوری که به گمان من بسیاری از اقشار جامعه حتی از برگزاری آن آگاه نمی شوند. 

و در انتها خاطر نشان می کنم مادامی که برگزاری اکسپو به این شکل است نمی توان انتظار فرهنگ سازی داشت. مسئولین فکری به حال اکسپو بکنند.

الهه یوسفی