به گزارش خبرنگارسینمایی هنرنیوز؛ نشست نقد وبررسی رمان و فیلم سینمایی«دره من چه سبز بود» با حضور «مجید آقایی» منتقد و استاد دانشگاه و «مزدا مراد عباسی» و خبرنگاران در برنامه نشست عصر اقتباس بنیاد ادبیات داستانی برگزار شد.
در این نشست «مجید آقایی» طی سخنانی اظهارداشت: رمان «دره من چه سبز بود» نوشته «ریچارد لولین» است که در سال ۱۹۴۱ «جان فورد» کارگردان مطرح آمریکایی فیلمی با همین نام و با اقتباسی از همین رمان ساخته است و فیلمنامه‌نویس این فیلم «فیلیپ دان» است در صورتی‌که به اشتباه در نسخه‌ای که از تلویزیون پخش شده فیلمنامه نویس را «آرتور میلر» معرفی می‌کند.
وی افزود: سوال اول این است که نوع تعامل سینما و ادبیات چه چیزی است؟ همچنین مهمترین مساله‌ای که ذهن آفرینشگر را به خود مشغول می‌سازد چیست؟ ارسطو می‌گفت باید جهان اطراف مان را بازتولید و بازنمایی کنیم و به طور قطع سینما با فلسفه و رشته های دیگر ارتباط دارد و باید پاسخ این سوال را با کمک رشته های دیگر دنبال کرد. سوال دیگر اینکه آیا واقعیت چیزی بیرونی است یا همان است که در ذهن ما می‌گذرد ؟
آقای تصریح کرد: در اوخر قرن ۱۹ «ادموند هوسرل» گفت جهان بیرون شامل یکسری پدیده است و اینها خود را به ما آشکار می‌کنند . این آشکار شدن ماده خام گروهی از نظریه پردازها به نام ساختارگرایان می‌شود که می‌گفتند شناخت از درون متن می‌آید و ما باید عناصر درون متن را باز شناسایی کنیم.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: شاید خیلی ها بپرسند اقتباس یعنی چه؟ و متن اقتباسی چگونه دستخوش تغییر می‌شود؟ در حقیقت اقتباس یعنی تبدیل نشانه‌های زبانی یک متن داستانی با گرایش توصیفی با نشانه‌های دیداری در یک متنی که تمایل به دیده شدن و چیزی که باعث تفاوت بین داستان و فیلمنامه اقتباسی است تمایل به دیده شدن و فرآیند اقتباس پلات داستانی به پلات دیداری است و تاجایی که در زاویه دید نقطه نظر می‌گوییم راوی اول شخص است و ما از طریق داستان آن را در ذهن خود سیلان می‌دهیم.
وی اضافه کرد: در سینما تمایل و توان دگرگون کردن زمان و مکان وجود دارد و باعث دیده شدن می شود . اما در رمان از دیدگاه هیو شاهد چیزی هستیم که با توجه به موضوع یعنی کارکرد صدای راوی در سینما اهمیت دارد و آن خاطره نگاری یا سرگذشت‌‌نگاری است. همواره ما با خاطره‌نگاری هیو در مسیری که او طی می‌کند همراه می‌شویم و نسبت به سرگذشتی که او طی کرده آگاهی پیدا می‌کنیم.
آقایی ادامه داد: در فیلم «دره من چه سبزبود» به شکل ملیحی بیننده به رغم نبود هیو روایت را دنبال می‌کند در حالی که در رمان امکان چنین فرآیندی نیست. بنابراین برای تبیین بهتر موضوع اقتباس در سینما باید از متون درام برای نمایش ، با نمایش بخش‌هایی از دو نسخه سینمایی نمایشنامه «هملت» یکی ساخته «لارنس الیویه» و دیگری ساخته «کنت برانا» قابل پردازش سینمایی هستند و با دیدن فیلم مخاطب متوجه می شود که در اقتباس سینمایی چگونه ساختار داستان حفظ می‌شود ساختار پلات هم تغییر می کند.
وی یادآورشد: در فیلم سینمایی «دره من چه سبز بود» فیلمبرداری ، بازیگرها و استفاده از نماهای باز در فیلم جان فورد مثال زدنی و درخشان است اما نباید از نظر دور داشت که این فیلم به خاطر تعلق اش به دهه ۴۰ ممکن است برای بیننده امروز ضعف هایی هم داشته و باید تاکید کرد که ساختار فرمال و اجرایی اثر و دقت بر این موضوع که چگونه خاطره نگاری های رمان در فیلم به عینیت تبدیل شده که مخاطب اینها را باید از فیلم برداشت کند.
این منتقد تاکید کرد: در رمان یک بخش بسیار زیبا وجود دارد که در فیلم مورد تاکید نیست . جایی که مورگان در معدن گیر کرده و برای کمک به او داوطلب نیاز است . اما برای کمک به او که حکم ریش سفید منطقه را دارد کسی جز مرد نابینا داوطلب نمی شود و این موضوع با شرح دقیق و با جزئیات در رمان به یک صحنه تاثیرگذار تبدیل شده ولی در فیلم تاکید چندانی نمی شود . به طور کلی شخصیت های فیلمنامه به اندازه رمان قوی نیستند واما فیلم می تواند مخاط برا تا به انتهای خود همراه کند.
در ادامه این نشست «مراد عباسی» مجری و منتقد این برنامه نیز اظهارداشت: درونمایه اصلی فیلم سینمایی «دره من چه سبز بود» مهاجرت ، بحران کار و اعتصاب است که به عنوان موتیف روی آن کار شده است. از طرفی سرمایه‌دارهایی که با ورودشان باعث به وجود آمدن مشکلات بسیار از جمله فروپاشی خانواده شدند و رمان نویس تلاش کرده با تاکید بر موضوع اعتصاب مشکلاتی که برای آن روز ولز بوجود آمده را بیان نماید و یکی از مواردی که در فیلم وجود دارد اما در رمان مورد توجه نیست تاثیر روانی کشیش روی شخصیت هیو است و باعث راه رفتن او می‌شود. شخصیت کشیش فیلم در مقایسه با رمان پررنگ‌تر و احترام برانگیز‌تر است .
وی افزود: ریچارد لولین در ولز زاده شده و دغدغه نوشتن این رمان را از همان محیط زندگی اش اخذ کرده است . این رمان بر مبنای گفتگوی وی با معدنچیان منطقه ولز شمالی نوشته شده است و بنابراین مبنایی واقعی دارد و در سالهای ۱۹۵۷ و ۱۹۶۰ از این رمان معروف دو اقتباس برای ساخت سریال انجام شده و در ۱۹۶۶ نیز تئاتری موزیکال بر مبنای رمان دره من چه سبز بود در مجموعه تئاتر برادوی بر صحنه رفته است و همینطور در سالیان متوالی اقتباس های متعددی از این رمان انجام شده است.
عبارسی ابرازداشت: دو مضمون غالب این رمان مهاجرت و بحران کار است و این دو مضمون غالب همچون موتیف هایی در رمان تکرار می‌شوند. رمان به شکل چند داستان کوتاه است که با محوریت هیو مرگان به رمان تبدیل شده‌اند. به همین دلیل ریچارد لولین سه دنباله نیز بر این رمان نوشت که در حقیقت دنباله زندگی هیو مرگان بود . یکی مهاجرتش به آرژانتین ، دیگری زندگی در آنجا و سومی بازگشتش از آرژانتین به ولز است.
وی در پایان گفت: اقتباس در سینمای فورد جایگاه ویژه‌ای دارد. فیلم‌های او مانند«دلیجان» ، «خوشه‌های خشم» ، «مرد آرام» ، «موگامبو»، «مردی که لیبرتی والانس را کشت» ، «پاییز قبیله شاین» ، «جویندگان» و «چه سبز بود دره من » همه ریشه در آثار ادبی دارند و درونمایه اصلی رمان نیز ایجاد حسرت گذشته و آدم‌هایی که نیستند و مکان‌هایی که نابود شده‌اند، است.
بنابراین گزارش رمان «دره من چه سبز بود» نوشته «ریچارد لولین» است که در سال ۱۹۴۱ «جان فورد»، کارگردان آمریکایی فیلمی با همین نام و با اقتباسی از همین رمان ساخت و در زمان اکران فیلم «دره من چه سبز بود» حدود ۶ ميليون نسخه از کتاب به فروش رفت و محبوبيت بسياری به دست آورد.
این فیلم در قالب سینمای سیاه و سفید به کارگردانی «جان فورد» در ژانر درام و خانوادگی ساخته شد و موفق به کسب جایزه در پنج رشته مراسم اسکار شد.
فیلم «دره من چه سبز بود» داستان پسر بچه ۱۲ سالهای با نام «هيومورگان» است که همراه خانواده اش كه كارگران معدن هستند در دره ای سبز و آرام زندگی می كند، اما هم زمان با رشد و تغيير هيو، زندگی بيرون نيز به شدت در حال تغيير است و داستان را دستخوش تغییراتی می‌کند.
