دكتر احسان قبول استاد ايراني دانشگاههاي لبنان در رشته ادبيات فارسي در سخناني ميان ابياتي از شاهنامه و ارزش‌هاي اخلاقي و تربيتي اسلام مقايسه كرد.

به گزارش هنر نیوز به نقل از ايرنا از بيروت، وي كه ميزگرد -هزارمين سال سرايش شاهنامه با حضور جمعي از فارسي زبانان لبناني و علاقمندان به زبان و ادبيات فارسي سخن مي‌گفت، با بيان اين كه يكي از شخصيت‌هاي شاهنامه بزرگمهر يا بوذرجمهر است، گفت: فردوسي در شاهنامه سخنان و زندگي او را آورده كه با بررسي آنها روشن مي‌شود بزرگمهر حكيم خردمند و فرزانه‌اي است كه گفتار و كردارش پيوسته در راستاي اخلاق، خرد، هدايت، رشد، راستي و نيكوييهاست.

وي گفت: دقت در سخنان بزرگمهر و مقايسه آنها با آيات قرآن مجيد و روايات معصومين(ع) مشخص مي‌كند ميان بسياري از سخنان بزرگمهر و آيات و احاديث اسلامي شباهت‌ها و هم سويي‌هاي بسياري وجود دارد.

قبول سپس به بيان تطبيقي سخنان بزرگمهر شاهنامه و آيات و روايات اسلامي در هر زمينه پرداخت كه متن آن به شرح ذيل مي‌باشد:

رفتار فردي:

سكوت و تسلط برگفتار: يكي از مباني ارزشي ايران باستان و آيين زرتشتي - گفتار نيك و سنجيده> است و بزرگمهر سخنان گوناگوني درباره جايگاه والاي سخن سنجيده و نيك و همچنين ارزش سكوت آورده است، چيزي كه در اسلام نيز به آن اهميت داده شده است.

كسي را كه مغزش بود پرشتاب فراوان سخن باشد و دير ياب -من كثر كلامه قل عقله و -العالم لا يتكلم بالفضول

چو گفتار بيهوده بسيار گشت سخن گوي در مردمي خوارگشت من كثر كلامه كثر خطوه ومن كثر خطوه قل حياوه

چو بر انجمن مرد خامش بود از آن خامشي دل به رامش بود طوبي لمن امسك الفضل من لسانه

اصلاح پذيري و عمل به سخنان:

دگر گفت كاندر خردمند مرد هنر چيست هنگام ننگ و نبرد چنين گفت كان كسي كه آهوي خويش ببيند بگرداند آيين و كيش

به گفتار خوب ارهنرخواستي به كردار پيدا كند راستي اتامرون الناس بالبر وتنسون انفسكم(بقره- ‪(۴۵‬

الداعي بلا عمل كالرامي بلا وتر

پرهيزكاري:

يكي گفت كاندر سراي سپنج نباشد خردمند بي‌درد و رنج

چه سازيم تا نام نيك آوريم در آغاز فرجام نيك آوريم

بدو گفت شو دور باش از گناه جهان را همه چون تن خويش خواه

واتقوا الله واعلموا انكم ملاقوه و بشر المومنين(بقره- ‪(۲۲۳‬

اوصيك بتقوي الله فان فيها السلامه من التلف والغنيمه في المنقلب دكتر قبول در همين زمينه صفاتي هچون آينده نگري و دوري از آرزوهاي بلند، بردباري، قناعت و تلاش و كوشش را نيز با بيان ابياتي از شاهنامه و آيات و روايات مورد مقايسه قرار دادند.

رفتار خانوادگي:

بزرگمهر سخناني نيز در مورد رفتار خانوادگي بويژه در مورد حفظ و مراقبت از اطرافيان و همچنين تربيت فرزندان و گرامي داشتن آنان دارد.

سپردن به فرهنگ فرزند خرد كه گيتي به نادان نشايد سپرد

اكرموا اولادكم واحسنوا آدابهم

بپرسيد ديگر كه فرزند راست به نزد پدر جايگاهش كجاست

چنين داد پاسخ كه نزد پدر گرامي چو جان است فرخ پسر

پس از مرگ نامش بماند به جاي ازيرا پسر خواندش رهنماي چو فرمان پذيرنده باشد پسر نوازنده بايد كه باشد پدر

يوصيكم الله في اولادكم (نساء- ‪(۱۲‬

رفتار اجتماعي:

بزرگمهر در زمينه صفات رفتاري فرد با مردم و افراد جامعه سخن بسيار دارد كه در اينجا به بعضي از آنها اشاره مي‌شود.

بخشايش و گذشت نسبت به ديگران:

دگر گفت كان كاو نجويد گزند زخوها كدامش بود سودمند بگفت آن كه مغرش بخوشد زخشم بخوابد به خشم از گنه كار چشم ببخشد گنه چون شود كامگار نباشد تنش تيز و نابردبار

والكاظمين الغيظ والعافين عن الناس والله يحب المحسنين(آل عمران-‪(۱۳۴‬ انتخاب دوست دانا و پرهيز از دوستي بانادان:

چو دانا تو را دشمن جان بود به از دوست مردمي كه نادان بود

عدو عاقل خيرمن صديق جاهل

غيبت نكردن:

چنين داد پاسخ كه هر كو زبان زبد بسته دارد نرنجد روان

كسي را ندرد به گفتار پوست بود بر دل انجمن نيز دوست

ولا يغتب بعضكم بعضا ايحب احدكم ان ياكل لحم اخيه ميتا فكرهتموه(حجرات- ‪۱۳‬ قبول همچنين در مورد صفاتي همچون پرهيز از خشم، نگفتن راز خود به هر كس، عمل نكردن به كارهاي بد ديگران و راستي و درستي ابيات و آيات و احاديثي را بيان كرد.

رفتار الهي:

بزرگمهر همچنين سخناني در مورد رفتار انسان نسبت به خداوند دارد.

پرهيزكاري و خشوع در برابر خداوند:

سرراستي دانش ايزد است چو دانستي‌اش زونترسي بد است انما يخشي الله من عباده العلماء(فاطر- ‪(۲۹‬

من كان بالله اعرف كان من الله اخوف

حالت خوف و رجا در برابرخداون:

سزاي ستايش دگر گفت كيست اگر بر نكوهيده بايد گريست چنين داد پاسخ كو به يزدان پاك فزون دارد اميد و بيم وباك اولئك الذين يدعون يبتغون الي ربهم الوسيله ايهم اقرب ويرجون رحمته ويخافون عذابه (اسراء-‪(۵۷‬

پناه جستن به خداوند جهان:

چنين داد پاسخ كه او از نخست در پاك يزدان بدانست جست

كزويت سپاس و بدويت پناه خداوند روز و شب و هور و ماه

امن يجيب المضطر اذا دعاه ويكشف السوء(النمل- ‪(۶۳‬

وي در پايان تاكيد نمود شاهنامه سرشار از آموزه‌هاي ديني و اخلاقي است كه بخش كوچكي از آن در اين نشست بيان شد. آموزه‌هايي كه نشان از دين مداري و غناي فكري فردوسي دارد.