دبير مجموعه نشست‌هاي معرفي ادبيات ملل در سراي اهل قلم گفت: نناتورالیسم از جهاتی رئالیسم بدبین و افراطی است.

به گزارش هنرنیوز، دومین نشست از سلسله نشست‌های معرفی ادبیات ملل مختلف در سرای اهل قلم خانه کتاب، عصر روز گذشته با حضور رضا نجفی دبیر این نشست‌ها و علی عباسی استاد دانشگاه برگزار شد.

در ابتدای این نشست، نجفی به مروری بر مباحث مطرح شده در جلسه پیشین که به تاریخ ادبیات فرانسه اختصاص داشته است پرداخت و سپس با بیان ویژگی های ناتورالیسم، اظهار کرد: ناتورالیسم از جهاتی رئالیسم بدبین و افراطی است. در آن زمان نتایج انقلاب صنعتی فرانسه آشکار شد و زندگی کارگری رواج یافته بود. در علم نیز تحولات گسترده ای پیش آمد که علم باوری را به دنبال داشت. از سوی دیگر نظریه داروین مطرح و مورد قبول واقع شد. تمامی این وقایع، تاثیر خود را بر ادبیات گذاشت و ناتورالیسم ها سعی داشتند که ادبیات را علمی کنند. شخصیت‌های جامعه را به شکل فیزیولوژیک درگیر می‌کردند.

وی افزود: در واقع ناتورالیسم همان ویژگی‌های رئالیسم را دارد با این تفاوت که بخش تیره واقعیت را انتخاب می کند. تضادی با واقع گرایی ندارد اما دقیقا به دنبال جنبه‌های منفی می‌رود. از همین رو هم نویسندگان ناتورالیست به دنبال فرودست‌ترین شخصیت‌های جامعه می‌رفتند و جبرگرایی نیز در ذهن‌شان غالب بود. آن‌ها معتقد بودند که اگر کسی پدرش الکلی است، حتما الکلی می‌شود و ... می‌گفتند از یک کارخانه صابون‌سازی، قند بیرون نمی‌آید. جبر محیط، وراثت و شرایط آنی را مطرح می‌کردند و اخلاق برایشان بی معنی بود.

وی به ذکر یک مثال در این زمینه پرداخت و اظهار کرد: اگر فرض کنیم یک رئالیست، رمانتیست و یک ناتورالیست با هم برای گردش به باغی رفته‌اند و از آن ها بخواهیم آن چه را دیده‌اند توصیف کنند، رمانتیست از صدای بلبل و عطر باغ و ... حرف می زند، رئالیست آن چه را به واقع دیده توصیف می‌کند و ناتورالیست اظهار خواهد کرد که خارهای گل، او را اذیت کرده‌اند و یا در جایی بوی پهن می آمده است.

به گفته نجفی، رمانتیست‌ها انسان را به عرش می‌بردند در حالی که ناتورالیست‌ها او را در حد یک حیوان پست می‌کرده اند و یکی از دلایل فروپاشی شان هم وابستگی زیاد به علم بوده است.

وی در ادامه با بیان این که پشت هر مکتب ادبی، تفکر اجتماعی نهفته است، گفت: هر کدام از مکاتب ادبی با تحولات اجتماعی همگام می شوند و با آن حرکت می‌کنند. از همین رو در دوره علم باوری ناتورالیسم شکل می‌گیرد و پس از آن که ارزش علم و قدرت آن کاسته می‌شود، این مکتب هم از میان می رود.

نجفی در ادامه صحبت‌های خود، به مارسل پروست اشاره و اظهار کرد: بعد از سورئال‌ها، جریان مهمی را در ادبیات داریم که با پروست آغاز می شود. در واقع با نگارش کتاب «در جستجوی زمان از دست رفته» مدرنیسم ادبی شروع می‌شود و نوعی از جریان سیال ذهن شکل می‌گیرد. داستان‌ها از حال شروع می‌شود اما به آینده نمی روند و به گذشته سفر می‌کنند.

وی افزود: یک جریان سیال ذهن دیگر را هم داریم که با جویس شکل می‌گیرد اما تفاوت اصلی با شیوه پروست دارد. داستان پروست در زنجیره‌ای میان خاطرات می‌گذرد اما در داستان جویس، سیال سیال شکل می‌گیرد و او از تصویر به خاطره، از خاطره به گذشته و ... مدام در حرکت است.

این نویسنده با تاکید بر این که در مدرنیستم ابزار ادبیات مشخص نیست، تصریح کرد: مدرنیسم ابزارهای سنتی را کنار می گذارد. عناصر را پس می‌زند و جریان سیال را شکل می‌دهد اما چون بدعت است کسی آن را نمی‌فهمد. از همین روست که همیشه نویسنده مدرنیست یک قدم از مخاطب جلوتر است. اما امروز دیگر پروست مدرنیست نیست چراکه ما آن را فهمیده‌ایم و تنها از حیث سبک ادبی، مدرن محسوب می‌شود.

در پایان این نشست برخی از تفکرات مدرنیسم چون اگزیستانسیالیسم، پوچ گرایی، تفکرات کامو ... بررسی شد.

سلسله نشست‌های بررسی ادبیات ملل مختلف سه شنبه هر هفته در سرای اهل قلم خانه کتاب برگزار می شود و در جلسه هفته آینده، تاریخ ادبیات انگلستان بررسی خواهد شد.