مدتیست که موسیقی سنتی بسیاری از طرفداران خود را از کف داده و بخش اعظمی از مخاطبان موسیقی به سالنهای اجرای موسیقی پاپ روی آورده اند. علاقه غالب جوانان امروز موسیقی پاپ است و کمتر به شنیدن موسیقی سنتی علاقه دارند. از طرفی بسیاری از کارشناسان بر این عقیده اند که حجوم گونه های غربی موسیقی پاپ، راک و ... و ظهور یکباره موسیقی پاپ ایرانی در واکنش به شیوع استفاده از موسیقی پاپ غربی، ضربه ای مهلک به بدنه موسیقی سنتی ایران وارد آوردهاست. این حجوم یکباره بی گمان هنر موسیقی سنتی را از متن به حاشیه برده است.
علت فاصله گرفتن مردم از موسیقی سنتی چیست و ریشه این مشکل کجاست؟
وقتی از حمید خزایی - خواننده آواز ایرانی- خواستیم تا به این موضوع پاسخ دهد وی گفت: موسیقی پاپ در پاسخ و برای مقابله با موسیقی لوسآنجلسی ایجاد شد و شاید این بزرگترین ضربهای بود که به موسیقی اصیل ایرانی زده شد. شاید اگر این اتفاق به شکلی منطقی و با روالی تعدیل شده اتفاق میافتاد؛ حاصل آن این چنین نبود.
او با تاکید بر جایگاه متعادل گونههای مختلف موسیقایی به این موضوع یادآور شد که: موسیقی پاپ و یا هر گونه دیگری از موسیقی میتواند جایگاه، مخاطب و فعالیت آزادانه خاص خود را داشتهباشد. اما حداقل به اینجا نمی رسیدیم که حتی موسیقی پاپ فاخر مخاطبانی کمتر از موسیقی پاپ دم دستی و عاری از محتوای شعر و موسیقی داشته باشد.
تلوزیون ذائقه مردم را تغییر داد!
اما عدهای هم بر این عقیده اند که رها کردن یکباره موسیقی سنتی و عدم پخش آواز ایرانی از سیمای جمهوری اسلامی ایران در تغییر ذائقه مخاطبان موثر بوده است.
حمید خزایی در این باره معتقد است: ذائقه مردم امروز تغییر کرده و من چند عامل را موثر میدانم. یکی از این عوامل تلوزیون به عنوان رسانه ملیست. تعبیر من این است که وقتی موسیقی سنتی به یکباره از برنامه های تلوزیون ما حذف شد؛ و موسیقی پاپ، مشابه با موسیقی خارج از مرزهای ما تولید شد؛ و مورد اقبال قرار گرفت؛ ذائقه مردم را تغییر داد.
وحید تاج خواننده آواز سنتی ایرانی درباره عدم توجه تلویزیون به عنوان رسانه ملی به موسیقی سنتی ایرانی و تأثیر این وسیله ارتباطی در تغییر ذائقه مردم از موسیقی سنتی به پاپ میگوید: این درست نیست که تصور کنیم؛ به جهت استقبال از کنسرت ها و موسیقی پاپ، موسیقی سنتی از کانون توجه خارج شده، بخشی از این موضوع به توجه رسانه هایی چون تلوزیون باز میگردد که نسبت به موسیقی سنتی توجه کمتری دارند و شاید سهم موسیقی سنتی از رسانه ملی سهمی بسیار کمتر از جایگاه واقعی آن است.
آرش قاسمی آهنگساز نیز معتقد است که نهادهای دولتی از گروههای موسیقی سنتی حمایت نمیکنند و مسئولین از گروه هایی حمایت می کنند که حالا میان مردم شهره شده اند.
آقای مدیر، آیا مقصر شمایید؟
در پی شکایتهای بخش اعظمی از اهالی موسیقی درباره بی اعتنایی تلوزیون به این گونه موسیقایی و در نتیجه محو شدن موسیقی اصیل از لیست علاقمندیهای مردم جامعه به ویژه جوانان، از معاون سیما درباره عدم توجه به موسیقی سنتی در سیمای جمهوری اسلامی ایران به سراغ علی دارابی معاون سیما رفیتیم تا در این باره از او پاسخی بشنویم.
دارابی در پاسخ به خبرنگار هنرنیوز؛ تنها یک پاسخ داد و گفت: شما از طرف عده ای از هنرمندان طرح مسئله میکنید و این بدان معناست که همه هنرمندان از تلوزیون انتقاد ندارند. اصلاً این طور نیست! ما اتفاقاً خیلی از موسیقی سنتی حمایت میکنیم!
این مقام مسئول درباره حوزه موسیقی و توجه به موسیقی سنتی در ایام نوروز گفت: برنامه های دلنوازان و دلشدگان از شبکه چهار و دستان در شبکه آموزش را در حوزه موسیقی سنتی تدارک دیدهایم و این شاهد، بر حضور موسیقی سنتی در تلوزیون حکایت دارد.
اما مسئله اینجاست که به یقین تنها این تلوزیون نیست که در روند زدودن موسیقی سنتی از جامعه مقصر است. به نظر میرسد در صورت رایزنی های ارشاد، تلوزیون نیز در سیاستهای خود تجدید نظر خواهد کرد. به همین سبب از شاهآبادی معاون هنری وزیر ارشاد خواستیم تا در این زمینه پاسخگو باشد.
شاهآبادی با تاکید بر این موضوع که وظیفه ما حمایت از گروههای موسیقی سنتی است گفت: عدم توجه مردم به موسیقی سنتی آنگونه که شایسته میدانیم، مسئله ای نیست که ما به آن بی اهمیت باشیم. اما نه ما توپ را در زمین صدا و سیما می اندازیم و نه آن ها توپ را در زمین ما بیاندازند. ما هم نمی تاونیم به جای آنها پاسخگو باشیم. ما در نظر داریم سالن رودکی را در اختیار گروهها بگذاریم تا در آن به اجرای آثارشان بپردازند.
شاید این مشکل از جای دیگر هم هست!
حمید خزایی خواننده آواز درباره این موضوع معتقد است: شاید حصاری که هنرمندان در حوزه موسیقی سنتی به دور خد کشیدهاند یکی از عوامل فاصله گرفتنشان از ذائقه مردم باشد. هنرمندان این حوزه، برای موسیقی سنتی حصاری قائل اند و معتقدند هر کس از این قوانین عدول کند و به دنبال بدعت باشد، از حلقهشان خارج است. چنین تفکری به یقین آن ها را خاص و مخاطبانشان را محدود میکند.
در این میان یک سوال مطرح است؛ مسولان، هنرمندان، مخاطبان و همه افرادی که به نوعی حلقه های این زنجیر را تشکیل میدهند تا کنون به این حقیقت فکر کردهاند که موسیقی سنتی یک میراث در معرض خطر است؟