مینو حسنی اصفهانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی توریسم - درباره ظرفیت تحمل و اکوتوریسم به هنرنیوز گفت: کارشناسان برنامه‌ریزی تاکید بسیار دارند که هر منبع مناسب گردشگری، از توان محدود و مشخصی برای قبول گردشگر برخودار است. بدین معنا که هر منبع ظرفیت خاص خود را دارد، که به آن ظرفیت برد و یا ظرفیت تحمل می‌گویند.

وی اضافه کرد: بررسی و محاسبه ظرفیت تحمل برای کلیه سایت‌های گردشگری و انواع فعالیت‌های گردشگری امکان‌پذیر و البته ضروری است. چرا که از بعد عرضه، ایجاد زیر ساخت‌ها و امکانات مورد نیاز توسعه یک سایت باید با توجه به ظرفیت تحمل از پیش محاسبه شده اتفاق بیافتد.

این فعال عرصه گردشگری خاطرنشان کرد: از بعد تقاضا نیز، محاسبه ظرفیت تحمل بسیار ضروری است. چرا که اگر گروه‌های گردشگر ترجیح می‌دهند، به مقاصدی سفر کنند که در آن با حداقل مزاحمت و یا موانع بتوانند به فعالیت‌های مورد علاقه شان بپردازند .

او بیان کرد: مقاصدی که سفر به آنها سبب کاهش رضایتمندی فیزیکی و روانی گردشگر می‌شود، انگیزه افزایش مدت اقامت و یا بازدید دوباره در گردشگر را کاهش داده و یا برای همیشه از بین می‌برد.

دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی توریسم توضیح داد: از اوایل دهه ۸۰ که منابع تحقیقی متعدد پیامدهای زیست محیطی ،اجتماعی و فرهنگی نامطلوب گردشگری را مورد تایید قرار دادند، تاثیرات مخرب زیست محیطی ناشی از گردشگری به تنهایی به دغدغه محققان این حوزه مبدل شد و این آغازی بود برای حرکت جریانات و تفکرات گردشگری جهان از« گردشگری انبوه » به سوی «گردشگری پایدار ».

وی عنوان کرد: در این دهه جهان گردشگری شاهد جابه جایی از رویکردهای سنتی اقتصاد نیوکلاسیک در زمینه توسعه گردشگری، به یک رویکرد کلی‌نگرتر ( سیستمی‌تر ) بود.

حسنی گفت: در این رویکرد جدید فعالیت‌های گردشگری طبیعت گردی که تهدیدات بالقوه با اثر گذاری‌های متنوعی برای منابع طبیعی با خود به همراه دارند مورد توجه قرار گرفته‌اند .

او تصریح کرد:تجارت نشان داده که تردد بدون محدودیت گردشگران (از نظر تعداد ) جهت بازدید از یک مکان دریک بازه زمانی مشخص آثار منفی زیست محیطی و اجتماعی و به دنبال آن در اکثر موارد بازخورهای تدافعی جامعه شناختی را در مقابل جریانات گردشگری به همراه دارد.

این فعال گردشگری یادآور شد: در این رابطه گتس معتقد است تعداد زیاد گردشگران باعث می‌شود تا آن‌ها به نابودی چیزهایی بپردازند که برای دیدنشان آمده بودند. به همین دلایل در توریسم پایدار و اکوتوریسم که هر دو بر حفاظت آینده نگرانه از منابع گردشگری تاکید دارند؛« تعیین ظرفیت تحمل » هر سایت گردشگری از اقدامات زیر ساختی ابتدایی قلمداد می‌شود.

وی بیان کرد: در اصول تئوریک و اجرای اکوتوریسم تعیین توانایی و کشش هر سایت طبیعی برای پذیرش گردشگر قبل از بسیاری از اقدامات توسعه‌ای لازم شمرده می‌شوند. توجه مداوم به ظرفیت تحمل هر سایت طبیعی در کوتاه مدت اثرات خود را نشان داده و به طور چشمگیری سبب کاهش آسیب‌های زیست محیطی ناشی از جریانات رایج گردشگری منطقه می‌شود.

حسنی افزود: از طرفی رعایت ظرفیت تحمل گردشگری در هر سایت طبیعی برای جوامع محلی ساکن در سایت و با حوزه نفوذ آن نیز امتیازاتی به همراه دارد و می‌تواند به یکی از عوامل اصلی کاهش اثرات منفی اجتماعی – اقتصادی درجوامع میزبان بدل گردد.

او خاطرنشان کرد: توسعه پایدار در هر بخش نیز (اجتماعی –اقتصادی ،اکولوژیکی و..) با ظرفیت تحمل مرتبط با همان بخش رابطه مستقیم دارد و ادبیات آنها با هم تشابه فراوان دارند.

وی تشریح کرد: توسعه پایدار این طور تعریف می‌شود: شکلی از توسعه که در آن از اکوسیستم‌ها و منابع موجود در جهان در جهت برآوردن نیازهای جامعه بشری استفاده می‌شود، به طوری که از توانایی نسل‌های آینده برای تامین نیازهایشان کاسته نشود.

حسنی گفت: تعریف ساده تر آن اینگونه است: توسعه در قالب ظرفیت تحمل اکوسیستم‌های موجود که مطابق با چنین تعریف جامع از توسعه پایدار می‌توان گردشگری پایدار را نیز اینگونه تعریف کرد:شکلی از توسعه گردشگری که در آن از منابع و میراث طبیعی و فرهنگی در جهت افزایش تعداد گردشگری و سود و مزایای آن استفاده می شود، و در عین حال کلیه منابع موجود برای نسلهای آینده محفوظ می‌ماند و تعریف ساده ترآن اینگونه است: توسعه گردشگری درقالب ظرفیت تحمل منابع گردشگری .

وی اذعان کرد: درآخر به این نتیجه کلی می‌توان رسید که محاسبه ظرفیت تحمل در مقاصد گردشگری پیش نیازی اساسی جهت دستیابی به ایده‌آل‌های تعریف شده در توریسم پایدار و اکوتوریسم است.

او با بیان این که متاسفانه در حال حاضر ظرفیت تحمل در مطالعات و محاسبات گردشگری ایران جایگاهی ندارد، اظهار کرد: لازم است که اینگونه مطالعات زیر ساختی و تعیین کننده درفراینده‌های مربوط به سیاست گذاری‌های گردشگری کشورمان جای بگیرد. دستیابی به موفقیت در مدیریت و توسعه طبیعت‌گردی، در گرو برنامه‌ریزی مناسب و هدفمند است.

حسنی تاکید کرد: پایداری یکی از اصول دسترسی به معیشت پایدار است که در چهار بعد پایداری اقتصادی، پایداری محیطی، پایداری سازمانی و پایداری اجتماعی تجزیه و تحلیل می‌شود. پدیده‌ای می‌تواند پایدار باشد که هنگامی ادامه پیدا می‌کند، بر تمام فشارها و شوک‌ها فائق بیاید در حالی که از منابع نیز بهره‌برداری بیش از حد نمی‌کند. این منابع ممکن است طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و یا سازمانی باشند.