جمال شورجه از جمله کارگردانان انقلابی است که به راحتی میتوان با نگاهی به آثار او ب به این موضوع پی برد که همواره دغدغه اصلی او ارزشهای انقلاب اسلامی و رهبری است. او همواره با گذشت بیش از سه دهه از انقلاب همچنان در مسیر فکری و اعتقادی ارزشهای انقلاب قرار دارد و جزو دغدغهمندترین هنرمندان در این عرصه است. او از همان ابتدا کار خود را باساخت فیلم هایی در زمینه دفاع مقدس شروع کرد و فیلمهایی چون «عملیات کرکوک »، «شب دهم» و«سیوسه روز» را ساخت. او توانسته آثار ماندگاری در عرصه دفاع مقدس بسازد. شورجه بیحاشیه و انقلابی در سینمای ایران همچنان مشغول به فعالیت است، که با او به گفتگو نشستیم.
* مباحث استراتژیک و کلان را میتوان در مستند بیان کرد
_ فکر میکنید که ساخت مستندهای استراتژیک با توجه به اتفاقاتی که در جهان پیرامون ما به لحاظ جنگ رسانهای میافتد چقدر برای ما اهمیت دارد؟
فضای سینمای مستند در دنیای پیرامون ما بسیار تاثیر گذار است و میتوان تاثیر آن را در بخشهای مختلفی از جامعه مورد ارزیابی قرار داد و باید بدانیم که تمام دنیا از این ظرفیت استفاده میکنند. و اهداف خود را از این طریق دنبال میکنند فضای سینمای مستند همچون سینمای داستانی دارای دوگانگی است. مباحث استراتژیک و کلان را میتوان در مستند به خوبی بیان کرد و این موضوعات در سینما میتواند جزو مطالبات کلان فرهنگی ما قرار بگیرد.
_ مدتی است جوانترها وارد عرصه مستند سازی شدهاند و ما شاهد مستندهایی با رویکرد استراتژیک فرهنگی و ارزشی هستیم حضور آنها را چگونه ارزیابی میکنید؟
در حوزه مستند نمیتوان برخی از فعالیتهای دوستان را نادیده گفت بسیاری از آنها فعالیتهای چشم گیری دارند و برای نشر ارزشهای انقلاب اسلامی تبلیغ میکنند. بسیاری از سینما گران نسل جدید از طریق مستند سازی وارد سینمای داستانی میشوند و بدنه حرفه ای آن می شوند. به نظرم مسیری که توسط هنرمندان جوان طی میشود بسیار درست است اما ما نیز باید آگاه باشیم و از ظرفیت مستند سازان علاقهمند و انقلابی استفاده کنیم. مستند انسان را با واقعیات جامعه و آنچه که وجود دارد بهتر اشنا میکند و درستتر میتواند ان را به نمایش بگذارد. در عرصه مستند میتوان با سهولت بیشتری مخاطبین را با اهداف کارگردان آشنا کرد چرا که در بیشتر مواقع اتفاقات موجود در فیلم نشأت گرفته از واقعیات است.
_ چگونه میتوان این جوانها را شناسایی کرد؟
ما در جشنوارهای همچون عمار شاهد حرکتهای خود جوش انقلابی هستیم در آنجا شاهد مستندهای خوبی بودیم و باید به سمتی برویم که از این ظرفیت نهایت استفاده را ببریم. جوانهای هنرمند و دغدغهمند انقلابی را میتوان در جشنوارههایی همچون عمار پیدا کرد وبا سرمایه گذاری آنها را در این مسیر تقویت کرد.
_ به نظرتان مهمترین ویژگی مستند ساز انقلابی چه میتواند باشد؟
فیلم ساز باید اهل جست جو باشد و تمام حقهها و فتنهها را که علیه جهان اسلام در حال شکل گیری است بشناسد و با تحقیق و ساخت مستند آنها را بیان کند که در این گونه فیلمسازی موارد زیادی را می توان برای جهانیان آشکار کرد. با مستند سریعتر میتوان اهداف خود را انتقال داد.
* ارگانهایی که برای نمایش فیلم ظرفیت دارند باید وارد میدان شوند
_ یکی از مشکلات ما حضور در جشنوارههای خارجی است همان طور که می دانید آنها آثاری را با چنین رویکردی نمایش نمیدهند.
ما در ارتباط با حضور در برخی از جشنوارههای خارجی به دلیل حفظ ارزشهایمان ممکن است محدودیت داشته باشیم چون تعدادی از آنها در اصل بنا شدهاند که اعتقادات مسلمانان را زیر سوال ببرند و به شکل بسیار ظریف و هوشمندانه وارد این حوزه شدهاند اما باز ما باید تمام تلاش خود را به کار گیریم تا آثار روشنگر انقلابی مان در سطح جهانی دیده شود. ارگانهایی که برای نمایش فیلم ظرفیت دارند باید وارد میدان شوند و از تواناییهای خود استفاده کنند. باید با دقت جشنوارههای مختلف دنیا را پی گیری کرد چرا که آگاه باشیم چه مسیری را طی میکنند و ما نیز در ادامه راه اهدافمان استراتژی انقلابی خود را داشته باشیم.
* در عرضه محصولات فرهنگی خود به دیگر کشورها ضعیف عمل کردهایم
_ خودمان چقدر در عرضه این محصولات تلاش داشتهایم و شرایط را برای دیدن آنها در دیگر کشورها فراهم کردهایم؟
باید بگویم درباره عرضه محصولات خود کمی ضعیف عمل کردهایم. خصوصاً در ارتباط با نمایش آثار مستندمان در سایر نقاط جهان نتوانستیم حرکت تاثیر گذاری را انجام دهیم. اگر کشورهای دیگر همکاری لازم را برای نمایش آثار ضد صهیونیستی و انقلابی ندارند خودمان باید دست به کار شویم و با خلاقیت راهکارهای نمایش آن را پیدا کنیم. خودمان نیز میتوانیم جشنوارهها و هفتههای فیلم را در ایران و سایر کشورهای دیگر برگزار کنیم و مستندهای استراتژیک خود را با مفاهیم و مضامین ارزشی و انسانی به نمایش بگذاریم اعتقاد دارم اگر حرکت مثبتی در این زمینه صورت بگیرد مستندهایی از این دست به زودی مخاطبین خود را نه تنها در ایران بلکه در سایر کشورها پیدا خواهند کرد آنها در فیلمهای مستند ما میتوانند شاهد واقعیتهایی باشند که توسط رسانههایشان به آنها گفته نمیشود این آگاهی رسانی توسط فیلمهای مستند به درستی رخ دهد.
_ رایزنهای فرهنگی ما نیز در دیگر کشورها باید وارد عمل شوند.
درست است رایزنهای فرهنگی ما به شدت میتوانند درصورت شناخت از اهداف ما و همچنین تاثیر گذاری آثار مستند مثمر ثمر باشند آنها میتوانند در ایجاد شرایط نمایش و همچنین معرفی آثار با رایزنیهایی که انجام میدهند در این امر مهم سهیم باشند.
* تنبلی خود باعث شده آثارمان در عرصه بین المللی دیده نشود
_ فکر میکنید دلایل دیگری که باعث شده نتوانیم حرکتهای مفیدی در سطح بین المللی داشته باشیم چیست؟
به نظرم یکی از دلایلی که باعث شده است ما در این عرصه کمرنگ ظاهر شویم تنبلی خودمان بوده. خصوصاً مراکز و نهادهای مرتبط که باید فعالیتهایی از این دست را بر عهده بگیرند و برایش برنامه ریزی داشته باشند حرکت قابل قبول و چشمگیری را انجام نمیدهند. به واقع باید گفت آنها تنبل هستند خودشان را به سختی و اذیت نمیاندازند. آنها باید مباحث فرهنگی خارج از کشور را دنبال کنند و برای سیاستهای ما برنامه ریزی ارائه دهند. احساس میکنم که آنها به سختی تن در نمیدهند. به هر حال ما زمانی میتوانیم در دنیا حرفهای فرهنگی مبنی بر ارزشهایمان برای گفتن داشته باشیم که ابتدا راههای عرضه آن را پیدا کنیم. در این زمینه اگر تلاش و هزینه بیشتری شود و به لحاظ ریالی ردیفهای بودجهای برای این امر اختصاص دهند سینمای مستند ما توسط نسل جوان میتواند خارج از مرزهای ایران ارزشهای انقلاب اسلامی را به دیگر کشورها انتقال دهد و از همه مهمتر از این طریق میتوان ترفند و توطئههای دشمنان را خنثی کرد.
* سردمداران استکبار بنده و مرید پول هستند، از این ضعف استفاده کنیم
_ قطعاً موانع زیادی برای اکران این نوع فیلمها وجود دارد قبول دارید که سیاستهای دیگر کشورها در سطح کلان اجازه نمایش به این آثار را نمیدهد؟
بله. سیاست گذاران جشنوارههای خارجی که با جهت گیریهای ما مخالف هستند قاعدتاً فیلمهای مستند استراتژیک ما را برای نمایش نخواهند پذیرفت و هرگز توسط ارگانهای رسمی خود اجازه نمایش به آنها نخواهند داد. ما باید از طریق راههای دیگر حرفمان را به گوش سایر مردم جهان برسانیم. سردمداران کشورهای استکباری بنده و مرید پول هستند میتوان اگر با بررسی به این نتیجه رسید که در صورت وجود بودجه لازم با پرداخت هزینه به آنها می توان درسالنهایشان برای مردم این مستندها را به نمایش گذاشت نباید از آن غافل شویم. البته که آنها تابع سیاستهای خودشان هستند اما ما نیز باید برای رسیدن به هدفمان نه تنها در بُعد داخلی بلکه در بلکه جهانی باید هزینه کنیم.
_به عنوان یک سینماگر فکر میکنید مرکز گسترش سینمای مستند تجربی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این عرصه چه کار باید انجام دهند و یا چقدر توانستهاند در این زمینه موفق عمل کنند؟
مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی با رویکردی که گرفته است صرفاً قرار است به تولید آثار مستند بپردازد و اساساً کارش هم همین است. با موکول کردن حمایت از کارگردانهای فیلم اولی تقریباً تمرکز بیشتری میتواند در حوزه مستند داشته باشد و توقع میرود که شاهد برنامه ریزی درستی در این زمینه از سوی مرکز گسترش باشیم. اینکه در حال حاضر چقدر به مباحث ارزشی و ساخت آثاری از این دست اهمیت داده شده است به مدیریتهای مختلف ارتباط دارد. وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی میتواند برنامه ریزی و سیاستهای کلانی را در پیش بگیرد. باید دید، خود مدیران چقدر اعتقاد و دغدغه دارند که به مباحث ارزشی و انقلابی بپردازدند و وارد حوزههای استراتژیک شوند و چقدر علاقه دارند نسبت به بودجهشان در این حوزه سرمایه گذاری کنند.