حمید متبسم آهنگساز پروژه «سيمرغ» در نشست رسانه‌ای این پروژه گفت: تنوع روایت «سیمرغ» باعث انتخاب اشعار شد.

به گزارش خبرنگار موسیقی «هنرنیوز» نشست رسانه‌ای پروژه موسيقي «سيمرغ» با حضور «حمید متبسم» آهنگساز، محمدرضا درویشی«رهبر ارکستر» و همایون شجریان به عنوان تکخوان عصر روز گذشته در تالار رودکی برگزار شد.

در ابتدای نشست حمید متبسم آهنگساز پروژه «سيمرغ» در مورد ویژگی‌های این پروژه بیان کرد: اشعار فردوسی پیچیدگی زیادی داشت و من باید جسارت کار برروی این اشعار را پیدا می‌کردم، به‌همین جهت این پروژه پی در پی به تعویق می‌افتاد. دربارۀ اشعار فردوسی که از یک وزن برخوردارند(بحر متقارب؛ فعولن فعولن فعولن فعل) و چون موضوع کلام تغییر می‌کند کار آهنگسازی دشوار می‌شود. در ضمن اشعار فردوسی توصیف برون است که این ویژگی متفاوت شاعران معنوی‌پرداز است به همین جهت نه تنها شعر فردوسی نمی‌تواند در کنار شعر شاعر دیگری بنشیند؛ بلکه در خود شاهنامه هم نمی‌توان از بخشی به بخش دیگر رفت؛ بنابر این اگر آهنگسازی، با فردوسی شروع می‌کند، با فردوسی هم باید کار خود را به‌پایان برساند. به خاطر همین پیچیدگی‌ها آهنگسازی این کار حدود سه سال و هشت ماه به طول انجامید.

وی در ادامه افزود: برای این کار نیاز به یک مشاور ادبی داشتم؛ تا کمبودهای من را در زمینۀ شناخت ادبیات جبران و به من در زمینۀ انتخاب شعر و روایت کمک می‌کرد. به همین جهت از دکتر محسن بنایی به خاطر همراهی من در انتخاب اشعار تشکر می‌کنم.

وی در ادامه با اشاره به چرایی انتخاب این داستان ادامه داد: اولین دلیل انتخاب اینکه چرا تراژدی زندگی زال را انتخاب کردم تنوع زیاد این روایت بود و بعد پیوند عمیقی که با زندگی انسان‌ها داشت. من بیشتر علاقه‌مند به انتخاب بخش‌هایی از شاهنامه بودم که صرفاً داستان پهلوانی نباشد یعنی بخشهایی که کمتر عامه مردم با آن آشنا هستند. چون معتقدم در شاهنامه قسمتهای مختلفی از زندگی انسانها وجود دارد که هنوز بیان نشده مانند گذشت، نفرت، آز و عشق که در زندگی زال این قسمتها به طور کامل وجود دارد.

این آهنگساز افزود: این کار در 6 پرده تحت عناوین: دیباچه، زادن زال، سام و زال، سیمرغ و زال، بازگشت زال و رودابه و زال به اجرا در می‌آید و از مجموع بیش از 300 بیت شعر روی حدود شصت بیت شعر کار شده است.

در ادامۀ جلسه، محمدرضا درویشی؛ در مورد خصوصیات رهبری این ارکستر گفت: این اثر یک اتفاق نو در موسیقی ایران است چون قبل از این کار اغلب ارکستر‌های ملی که در آنها فقط از سازهای ایرانی استفاده می‌شده، به صورت تک صدایی به اجرای اثر می‌پرداختند، اما این کار یک موسیقی صد در صد چند صدایی است و بر خلاف تجربه‌های گذشتۀ این شکل موسیقی، تجربۀ موفقی است چون این چند صدایی‌ها در پروژۀ سیمرغ در عین روان بودن در کار، بسیار به‌جا و به دور از هر گونه اغراق است به همین جهت من ابتدا به آقای متبسم و بعد به جامعۀ موسیقی ایران به خاطر ساخت این اثر تبریک می گویم.

وی در ادامه گفت: به جز ساز مثلث هیچ ساز غیر ایرانی در این ارکستر وجود ندارد و سازهای مورد استفاده در ارکستر عبارت است از: 6 تار، 3 بم‌تار، 6 کمانچه، 3 نوازندۀ ساز کوبه ای، 3 قیچک آلتو، 3 قیچک تنور، یک نی و یک سنتور؛ همچنین 8 خوانندۀ کر شامل 4 مرد و 4 زن و در نهایت یک تک خوان گروه را همراهی می کنند.

رهبر ارکستر ضمن اشاره به دشواری کار ادامه داد: اجرای این موسیقی هم برای رهبر ارکستر و هم برای گروه بسیار دشوار است؛ چرا که در این کار از پیچیده‌ترین ریتم‌ها و تغییرات ناگهانی سرعت فراوان استفاده شده و گاهی تغییر ریتم و تغییر سرعت همزمان اتفاق می‌افتد. به همین دلایلی که ذکر شد ما در کار اجرا با مشکل روبه رو هستیم.

و در آخر همایون شجریان به‌عنوان تک خوان ارکستر اضافه کرد: این کنسرت ویژگی‌ها و تناسبات خود را دارد و چون آهنگسازی این اثر متفاوت است بخش‌های متفاوتی را هم برای خواننده به همراه دارد، این اثر از جهت لحن خواننده به بخش‌های مختلفی تقسیم می‌شود، در جایی لحن «حماسی» و در جای دیگری لحن «حزن» دارد، گاهی همراه شادی و در جای دیگر همراه غرور است که این بخشها باید به صورت دقیق اجرا شود تا بتواند منعکس کنندۀ منظور آهنگساز باشد.

اجرای این کار با همکاری 40نوازنده، 8 نفر گروه کر و خوانندگی همایون شجریان برای تاریخ7، 8 و 9 مردادماه برنامه‌ریزی شده که بعد از دریافت مجوز، سالن اجرای کار نیز تعین می شود.

امیرحسین مکاریانی