"شهرام خرازي ها" روز چهارشنبه اظهار داشت: "دارا و ندار" فرزند زمان خود است و به صراحت مسائل و معضلات جامعه معاصر را با زبان طنز به نقد کشيده است. اين البته نخستين بار نيست که ده نمکي به چنين امري مبادرت مي ورزد، او قبلا هم در دو مستند پربيننده و تاثيرگذار "فقر و فحشا" و "کدام استقلال؟ کدام پيروزي؟" تبعات ويرانگر فقر را به تصوير کشيده بود.
عضو انجمن نويسندگان و منتقدان سينمايي افزود: نمايش مشکلات قشر محروم و مستضعف جامعه با روشنفکربازي، نمادپردازي و از موضع بالا نگاه کردن پاسخگوي نياز هاي امروز مخاطبان سينما و تلويزيون که دوست دارند تصوير واقعي جامعه خويش را ببينند، نيست. در دو دهه 60 و 70 بکرات شاهد ضرردادن و بي مخاطبي فيلم هاي فقر نماي روشنفکري که مصرف داخلي نداشتند و صرفا براي کسب جايزه از فستيوال هاي فرنگي ساخته مي شدند، بوديم.
وي با اشاره به اينکه تاريخ مصرف اين جور محصولات تصويري گذشته و بايد طرحي نو در انداخت، يادآور شد: "دارا و ندار" با مردم به زبان خودشان صحبت مي کند به همين خاطر هم مورد استقبال آنها قرار مي گيرد، اين امتياز را نبايد به منزله باج دادن و تن سپردن به خواسته هاي نازل بينندگان تلقي کرد. مهم پيام ارزشمند مجموعه- فراخواندن اقشار مرفه و متوسط جامعه براي رفع مشکلات معيشتي و ارتقاء وضعيت کار و زندگي محرومين و مستمندان- است که بايد با شيوه و روشي جذاب و البته قابل دفاع به مخاطبين ميليوني ارائه شود.
اين منتقد ضمن تاکيد بر فيلمنامه و کستينگ (بازيگر گزيني) حرفه اي به عنوان اصلي ترين امتياز "دارا و ندار"، اظهار داشت: ده نمکي قبل از کليد خوردن هر پروژه بشدت روي سناريو متمرکز مي شود و بر خلاف بسياري از همکارانش در سينما و تلويزيون که اصرار دارند به عنوان تک نويسنده فيلم و يا سريال شناخته شوند، از نظرات مشورتي ديگران بهره فراوان مي برد.
خرازي ها خاطر نشان کرد: سناريوي اين سريال چند نوبت بازنويسي شده و کاملا مشخص است که چقدر روي ديالوگ ها که از جنس محاورات کوچه و بازار هستند، خوب کار شده است. تلفظ غلط واژگان و جملات انگليسي رايج توسط کاراکتر هاي نوکيسه و تازه به دوران رسيده، بيان دگرگون اصطلاحات و ضرب المثل هاي فارسي توسط ساکنين خانه کلنگي تيمور و بهره گيري از لهجه هاي مختلف محلي بدون درغلتيدن به ورطه تمسخر و مضحکه در افزايش بار مثبت مجموعه بسيار مؤثر بوده و اين روز ها شاهديم که حتي برخي از ديالوگ ها و اصطلاحات "دارا و ندار" ورد زبان مردم شده است.
وي افزود: گذاشتن صداي بوق روي برخي ديالوگ ها بمنظور جلوگيري از برش خوردن پلان ها تصميم بجا و مناسبي بوده که توسط مسئولان پخش سيما به منظور حفظ حريم اخلاق عمومي اتخاذ گشته است. بهر حال اين هم روش جديدي در حوزه پخش مجموعه هاي تلويزيوني است که به امتحانش مي ارزد. همين روش را مي شد براي فيلم "هيچ" عبدالرضا کاهاني هم که اين روز ها بر پرده سينما هاي تهران و شهرستان هاست، بکار گرفت تا فيلم کمتر لطمه بخورد.
خرازي ها ضمن اشاره به هماهنگي مناسب موسيقي متن با رخدادها و ماجراهاي مجموعه گفت: ترانه هاي که براي "دارا و ندار" سروده شده ترجمان مناسب احساسات، غم ها و شادي هاي کاراکتر هاست. کليپ هاي سريال در جاي مناسب خود قرار گرفته و نقش تزئيني و زائد ندارند.
اين منتقد سينما و تلويزيون به تدوين نه چندان حرفه اي سريال اشاره کرد و افزود: کشدار بودن برخي سکانس ها مجموعه را از هدف اصلي خود دور مي کند. ريتم "دارا و ندار" در هر قسمت بارها و بارها افت مي کند. زمان بندي سکانس ها چندان هدفدار و برنامه ريزي شده به نظر نمي رسد. ماجراها گاه به سرعت پشت سر يکديگر رديف مي شوند و گاه به کندي پيش مي روند. از جمله در قسمت هفتم هيچ اتفاق خاص و کليدي رخ نمي دهد و اگر کسي اين قسمت از مجموعه را نديده باشد، عملا چيزي را از دست نداده و از مسير داستاني دور نمي افتد. متوسل شدن فيلمنامه نويسان به منولوگ (تک گوئي) از جمله نقاط ضعف بزرگ اين سريال است. در لحظاتي که بازيگران منولوگ مي گويند – هر چند نه آشکارا رو به دوربين – انگار که مصالح داستاني "دارا و ندار" ته مي کشد! در حالي که مي شد بسياري از منولوگ ها را حذف و با يک تدوين حساب شده بر بخش عمده اي از اين ايرادات و نواقص غلبه کرد!
خرازي ها در مورد کستينگ "دارا و ندار" خاطر نشان کرد: تيم بازيگري مجموعه بسيار خوب بسته شده است. ده نمکي که قبلا در اخراجي ها 1 و 2 از هنرپيشگان حرفه اي براي ايفاي نقش هاي فرعي و حاشيه اي - که معمولا به هنروران سپرده مي شوند – استفاده کرده و جواب گرفته بود اين بار نيز همان تجربه را بکار بسته و نقش هاي ريز و درشت مجموعه را بين شمار کثيري از چهره هاي محبوب تلويزيوني سال هاي دور و نزديک تقسيم کرده است. شهره لرستاني، بهنوش بختياري، عليرضا خمسه، رامين راستاد، فتحعلي اويسي، مرجانه گلچين، رضا رويگري و سحر ولدبيگي پر تحرک ترين و جذاب ترين نقش هاي سريال را از آن خود کرده اند. هر چند تلاش شده که به بازيگران نقش هايي پيشنهاد شود که قبلا در ايفاي آنها موفق بوده اند اما اين نکته سبب نشده تا بازي ها تکراري از آب در آيند.
اين منتقد اضافه کرد: برخي از نقش ها نيز نسبتا جديد هستند مثلا فريدون پلنگ و خواهرش درد دل خانم، شخصيت ها از تيپ فراترند و نمي توان آنها را صرفا پرسوناژ هايي کاريکاتوري محسوب کرد. اهميت دراماتيک و حجم زماني اختصاص داده شده به هر نقش به گونه اي است که واقعا نمي توان گفت که کدام نقش اصلي و کدام فرعي است. بداهه در کار بازيگران مجموعه کاملا مشهود است. ارتباط پينگ پنگي خوبي بين لرستاني و راستاد، گلچين و رويگري، نفيسه روشن و نگار فروزنده، خمسه و مريم کاوياني و بختياري و اويسي برقرار شده است.
دبير اجرايي همايش سالانه رسانه و سلامت روان گفت: در اين مجموعه اشارات بسيار دقيق و البته عامه فهم و جذابي به تاثير رسانه بر سلامت روان و رفتار مردم مي شود که بسيار جاي توجه و تدقيق دارد. در "دارا و ندار" شاهديم که چقدر با ظرافت تاثيرپذيري مخاطبان رسانه هاي گروهي از محصولات رسانه اي با چاشني طنز نمايش داده مي شود. در اين زمينه مي توان از رقابت مجازي درد دل خانم با سوسانو و علاقه افراطي کلاته به بروس لي ياد کرد که لحظات مفرح و پرکششي را براي مجموعه رقم مي زند.
خرازي ها در پايان افزود: در بخشي از دومين همايش رسانه و سلامت روان که مهر ماه سال جاري به همت معاونت سلامت دانشگاه علوم پزشکي تهران برگزار خواهد شد، مجموعه "دارا و ندار" به واسطه پرداختن به تبعات رواني – رفتاري پخش برخي از برنامه ها و سريال هاي تلويزيوني از منظر روانشناختي مورد بررسي قرار خواهد گرفت.
مجموعه تلويزيوني "دارا و ندار" به کارگرداني مسعود ده نمکي هر شب ساعت 21 و 30 دقيقه از شبکه تهران به روي آنتن مي رود.