مریم اطیابی - به گزارش هنرنیوز، صادرات صنایع دستی یکی از راه‌های رشد کارگاه‌های صنایع دستی و پیشرفت و توسعه است. چه راه‌هایی برای بدست آوردن بازارهای خارج وجود دارد که بتوان با آن صنایع دستی را در بازارهای خارجی رونق بخشید ؟
ویگن خردمند کارشناس سنگهای قیمتی و صادرکننده این کالا معتقد است نخستین اقدام استخدام یک بازاریاب شبکه‌های اجتماعی مسلط به زبان انگلیسی و فروش است. دومین گام نیز حضور در فروشگاه‌های آنلاین بین المللی مثل علی بابا است. همچنین در صورت ارائه کالای با کیفیت، همکاری با فروشندگان خارج از کشور و تامین کالا برای آنها چه با برند ایرانی چه با برند مورد نظر آنها موثر است. از سویی ایجاد وبسایت با دامنه .com و تبلیغات گسترده هدفمند با توجه به گروه مشتریان مورد نظر چه در شبکه‌های اجتماعی و چه پایگاه‌های تبلیغاتی آنلاین قابل تأمل است.
حضور در کلاس‌های آموزش صادرات
البته او پیشنهادات دیگری هم دارد از جمله: سفر به کشورهای همسایه از جمله ترکیه و دبی و حضور در نمایشگاه‌ها (حتی اربیل کردستان) و ارائه محصولات به صورت آفلاین، تبادل اطلاعات تماس و بستن قرارداد، پیدا کردن فامیل و دوست و آشنا در کشورهای دیگر و فروختن از طریق همکاری راه دور (تولید از شما و فروش از آنها) همراه با استفاده از پست DHL که معمولا برای جواهرات خیلی خوب جواب می‌دهد.همچنین تماس با صادرکنندگان کشور و پیشنهاد همکاری به آنها، سرمایه گذاری بر روی یکی از اعضای خانواده و یا آشنایان برای حضور در کلاس‌های آموزش صادرات اتاق‌های بازرگانی که در اکثر استان‌ها برگزار می‌شود و استفاده از این دانش برای ورود به بازار جهانی.
او ادامه می‌دهد: نشستن کنج کارگاه و غر زدن به زمین و زمان که چرا مشتری نیست و دولت کاری نمی‌کند! بی‌فایده است هر چند برای هیچ کدام از این روش‌ها هم گارانتی موجود نیست، باید نگاه بلند مدت داشت با صبر حضور در بازار را بدین ترتیب تضمین کرد.
انطباق پذیری با شرایط بازار جدید
خردمند متذکر می‌شود که هفت مورد ذکر شده از سوی او الزاما به تولید و هنر ربطی نداشته است! بلکه بحث فروش و درآمدزایی از حوزه تولید جداست چه از نظر علمی و چه از نظر عملی (نیروی کار و تجربه). او می‌گوید:« ما بازاریان و تولیدکنندگان و هنرمندان و ... تا دهه اخیر به صورت سنتی تولید و عرضه می‌کردیم به این معنا که تولید کننده در مقام فروشنده هم حاضر بوده و به کار عرضه و فروش هم می‌پرداخته که این روش در زمینه کارهای هنری به خاطر الزام حضور هنرمند برای ارائه توضیحاتی در مورد اثر به خریدار ، شدت بیشتری داشته و دارد. ولی بازار روز الآن نه تنها در ایران بلکه در کل دنیا به شدت رقابتی شده از سویی با تغییرات سریع همچون نوسانان ارزش ارز را در همه جا کاری منسجم‌تر با بنیه‌علمی‌تر از طرف تولیدگنندگان و دانشگاهیان احساس شد بنابراین رشته‌هایی چون مدیریت کسب و کار روانه دانشگاه‌ها شد تا فارغ التحصیلان این حوزه‌ها با قرار گرفتن در کنار تولید کنندگان و تلفیق دانش خود بتوانند ریسک شکست کسب و کارها را کاهش داده و بازده کار را افزایش دهند تا در دنیای رقابت جا نمانند. در مورد صنایع دستی پرسش اینجاست که هنرمندان در چنین وضعیتی بعد از سال‌ها زحمت و تلاش چه کنند؟ خوب جواب من هم این است که این بستگی به میزان انطباق پذیری شما با شرایط بازار جدید و روش‌های فروش و عرضه جدیدی دارد که تنها به هفت مورد کلی آن اشاره شد. راه میانبری وجود ندارد.»
این هنرمند تأکید می‌کند: کاری در سطح تولید و تبلیغات و فروش احتیاج به تیم دارد مخصوصا اگر مقصود صادرات خارج از کشور باشد چون بعدا بحث‌هایی مثل طراحی هدفمند، بسته بندی استاندارد، قوانین گمرکی و ایجاد حساب‌های خارجی مطرح می‌شود که هر کدام از این موارد احتیاج به هماهنگی، وقت و حوصله دارد. که هرچه تیم کاری مصمم‌تر و بزرگتر باشد کار زودتر پیش می‌رود البته به تنهایی هم می‌توان این موارد را انجام داد ولی بسیار زمانبر خواهد بود و هزینه‌های جانبی بیشتری را باید متقبل شد.
وجهه خوب سیاسی کشور
اما
عطیه شفایی تبليغات از طريق رسانه‌هاى مختلف در ابعاد گسترده را راهکار این موضوع می‌داند هرچند سید علیرضا شفایی رفع موانع صادرات را در عمل شامل شرکت در نمایشگاههای معتبر، انبار کردن محصولات در خارج کشور، ایجاد بازارچه های دایم در خارج کشور می‌داند. سحر صادقی اما نظر دیگری دارد و می‌گوید:« من کشوری را سراغ ندارم که وجهه سیاسی خوبی نداشته باشد اما مردم صنایع آن کشور را بخرند یا به آن کشور سفر کنند. پس نخستین گام نشان دادن وجهه خوب سیاسی کشور در جامعه بین‌الملل است.».
عراق و روسیه بزرگترین کشورهای هدف صادراتی
اما خردمند معتقد است در ایران با همه‌ی تحریم‌ها خیلی‌ها خوب کار می‌کنند. او آمارهای صادرات از ۱۰ سال پیش تا به حال در وبسایت صنایع و معادن یا اتاق بازرگانی را گواه سخنانش می‌داند. این هنرمند تصریح می‌کند:« ما تحریم غرب بودیم اما تحریم همسایه نه. عراق و روسیه بزرگترین کشورهای هدف صادراتی در این چند ساله بودند که هنوز هم هستند. تحریم بیشتر بر صنایع مادر مثل انرژی اثر می‌گذارد. آن هم در نگاه کلی وگر نه با پُست هم می‌شود جنس به اکثر کشورها فرستاد و مشکل خاصی نیست. یادمان باشد در نگاه اول به نظر هرکسی که وارد کار صادرات می‌شود، همه چیز سخت است که البته حق هم دارند چون اطلاعات کافی و آسان و طبقه‌بندی شده‌ای در دسترس نیست ولی وقتی وارد این گود شوی و پیگیر کار باشی هزار و یک راه پیدا می‌کنی.»
در کار تیمی ضعیف هستیم
خردمند پیشنهاد می‌دهد با اعضای خانواده هم می‌توان کار کرد ولی همسو کردن علایق و افکارشان برای همراهی در کارگاه خیلی مشکل است اما در عوض اعتماد گروهی و حمایت عاطفی بیشتر است و نگران خیلی چیزهایی که باید در کسب و کار شراکتی با رفقا و غریبه‌ها بود، نیستید. به طور کلی ریسک شکست در کسب و کارهای خانوادگی به مراتب از کسب و کارهای شراکتی نوع دوم پایین‌تر است. اما ترانه موس که حدود۲۵ سال به صنایع دستی مشغول است و تا به امروز با سازمانهای مختلف از جمله صنعت و معدن که متولی فرش شده در ارتباط است، می‌گوید:« متاسفانه بستگان فقط خواهان کمک برای بیمه شدن هستند چون فعلا ارزانترین نوع بیمه است. تنها عشق به کار من را تا اینجا نگه داشته و فرش وسیله‌ای برای بیان احساساتم شده چون خودم طراحی و اجرا می‌کنم در عین حال به راه‌های دیگر فکر می‌کنم اما همچنان در خلوت خودم به کار ادامه می‌دهم.» موس در مورد پیشنهاد کار تیمی می‌گوید:« یکی از نقاط ضعف ما ایرانیان این است که در کار تیمی بسیار ضعیف عمل می‌کنیم اما باید این نوع نگاه را اصلاح کرد.»
اما
نرگس فیروزی - سوزن دوز- معتقد است راه‌کارهای ارائه شده برای تولید بالاست او این پرسش را مطرح می‌کند که اگر کسی مثل من هنرش تک اثر باشد و نوع کارش نمایشگاهی یا گالری باشد، چه باید بکند؟
بازارهای ویژه، بازارهای هدف
خردمند در این باره تشریح می‌کند: « محصولاتی که به طور انبوه قابل تولید نیستند، باید با تبلیغات و خدمات خاص و در بازارهای ویژه به فروش برسند. بازار ویژه یعنی بازار هدف که باید ۱۰% طبقه بالای جامعه باشد، یعنی افرادی که درآمد خالص آنها (Disposable Income) از متوسط جامعه بالاتر است و حاضرند برای هنر، برند، لوکس بودن و خدمات پول پرداخت کنند. هدفگیری چنین بازاری نیز مستلزم حضور و تبلیغات در چنین بازاری است که معمولا به خاطر تفکر سنتی کشورمان هنوز هم تبلیغات دهان به دهان حرف اول را در حوزه فروش محصولاتی اینچنینی می‌زند. توجه داشته باشید که مشتریان شما همان مبلغان محصولات شما خواهند بود، پس خدمات همراه و پس از فروش به همان اندازه اهمیت دارد که کالای شما. خدمات پس از فروش مثل کارت پستال تبریک تولد برای مشتری همراه با کاتالوگ محصولات جدید و آینده شما (کیفیت خدمات) است.»
برند شخصی داشته باشیم
او درباره برندینگ بیان می‌کند: در کارهایی اینچنینی که محصول به صورت تک و ویژه ساخته و ارائه می‌شود، برندینگ و به قول قدیمی‌ها خوش آوازگی بسیار حائز اهمیت است. برندیگ حوزه‌های مختلفی را شامل می‌شود که در حوصله بحث نیست و تنها به چند مورد اصلی آن اشاره می‌کنم که ارزش سرمایه گذاری دارد مانند طراحی لوگوی مناسب برای کار، بسته بندی شکیل، برگزاری گالری‌های با کیفیت در مناطق اعیان‌نشین شهرها،»
او درباره برند شخصی هنرمندان توضیح می‌دهد:« برند شخصی یعنی اینکه محصولات شما را در بازار با نام شما و کیفیت شما بشناسند. نوشتن وبلاگ در مورد صنعت و هنرتان به اعتبار برند شما می‌افزاید، تهیه گالری حرفه‌ای عکس و فیلم از محصولات و کارهای هنری و ارائه آن در قالب سی دی و یا پوستر در نمایشگاه‌ها به مشتریان و مواردی از این قبیل که خاطره شما و محصولاتتان را در ذهن مشتری‌های ویژه تان ماندگار کند، راه‌های برند سازی شخصی است.
