اگر یک روز به قصد یک تفریح سالم راهی دربند شدید و خواستید از هوای سالم و طبیعت زیبا لذت ببرید و از دستفروش‌ها لواشک‌های براق ترش و شیرین قرمز رنگ و آلوچه‌های رنگ شده بخرید، یا هوس خوردن یک کاسه آش رشته از دیگ‌های مسی و سرمست شدن از بوی ذغال و کباب و دیزی بعد هم قلیان به شما اجازه داد؛ این بار در میدان دربند توقف کنید و به جای سر بالایی رفتن به سمت کاخ سعدآباد بپیچید و مطمئن باشید پشیمان نمی‌شوید. یک دفعه شده این مسیر را تجربه کنید. گشت و گذار در سعدآباد و بعد هم رسیدن به خوراکی‌های خوشمزه! می‌گویید چگونه؟ نمایشگاه صنایع دستی به همراه موسیقی محلی، لباس و خوراکی‌های اقوام مختلف از آش و انواع شیرینی جات ، ترشیجات و نان محلی و... در کنار جاذبه‌های تاریخی، آب و هوای تمیز و طبیعت زیبای مجموعه کاخ‌های سعدآباد پاهای هر گردشگر را برای گذراندن ساعاتی در این مکان سست می‌کند.
سعدآباد کاخ ییلاقی است که بنای اولیه آن در زمان قاجار ساخته و در دوره رضاشاه و محمدرضا نیز تعدادی عمارت به آن افزوده شد، از این مجموعه به عنوان اقامتگاه تابستانی شاهان قاجار و پهلوی یاد می‌شود. ساخت قدیمی‌ترین کاخ این مجموعه( کوشک احمدشاهی) به اوایل دوران سلطنت جوانترین شاه قاجار بازمی‌گردد اما جدیدترین کاخ این مجموعه به کوچکترین دختر محمدرضا یعنی لیلا پهلوی تعلق داشته است.
هر چند خودرو‌هایی جهت رفاه حال گردشگران در این مجموعه رفت و آمد می‌کند اما پیشنهاد می‌كنیم پیاده‌روی در امتداد جاده پوشیده از درختان چنار و افرا و لذت بردن از آب جاری رودخانه‌های جعفرآباد و دربند و شنیدن صدای پرندگانی را که بر شاخه‌های نارون، اقاقیا، بید مجنون‌ها می‌نشینند؛ از دست ندهید د رعین حال می‌توانید وقایع تاریخی اتفاق افتاده در این کاخ‌هار ا هم تجسم کنید.
احمد خلیلی یک راهنمای گردشگری می‌گوید:« اهل تاریخید یا اهل هنر؟ به اوات جنگی علاقه دارید یا به ماجراجویی و سفر؟ می‌خواهید مشاهیر ایران‌زمین را بشناسید یا با آثار نگارگری هنرمند شهیر ایران و یا شاید هم هنر ملل دیگر آشنا شوید؟ یا دوست دارید لباس‌ها و مبلمان و ظروف سلطنتی را ببینید؟ اینجا فرصت دارید با هر سلیقه‌ای به بازدید از مجموعه‌ها بپردازید. از آنجا که ورودی مجموعه ۲۰۰۰ تومان و بلیت هر کاخ ۱۰۰۰ تومان است، پیشنهاد ما انتخاب چند گزینه از ۱۸ کاخ قابل بازدید است. چرا که اگر تقبل این هزینه با دخل شما نمی‌خواند این انتخاب گزیده هزینه شما را کاهش می‌دهد و از سویی دیگر دیدن این همه کاخ موزه در یک روز میسر نیست. البته فراموش نکنید با یک بار بازدید از این مجموعه قطعا شما علاقه‌مند می‌شوید باز هم با خانواده، فامیل یا دوستان سری به این جا بزنید و خوب در این صورت می‌توانید به باقی نقاط مجموعه هم سری بزنید.»
آقایان از جلو نظام، به گردش!
مطمئناً اگر از سمت شمال غربی کاخ حرکت کنید پسر بچه‌ها با دیدن دو تا عراده توپ جنگی چرخدار دوان دوان شما را به سمت موزه سلاح‌های دربار كه زمانی محل سكونت غلامرضا پهلوی بوده می‌برند که صد البته پشیمانی در کار نیست چون اینجا از تفنگ‌داران قزاق تا مسلسل وینچستر، فوج‌های قاجاریه و سلاح زنبورک، شمشیر فولادی شوسکه روسیه، تفنگ‌های سرپر شاه عباسی تا توپ‌های جنگی ایران که جلو محوطه هستند، همه هیجان‌انگیزند. البته دیدن یک شتر تاکسیدرمی شده که حامل سلاح دوره نادرشاهی است هم برای خودش عالمی دارد.
خلیلی ادامه می‌دهد: خوب حالا که از جنگ برگشتید و به صلح و دوستی رضایت دادید، موزه برادران امیدوار را هم ببنید. می‌دانید که جهانگردان سفیران صلح و دوستی‌اند. و البته اولین جهانگردان ایران معاصر، برادران امیدوار دو ایرانی اهل سفر و ماجراجویی هستند که با ۹۰ دلار سفر خود به دور دنیا را آغاز کردند. انسان‌های بدوی در ميان جنگل‌های آمازون و آفريقا، اسكيموها، قبايل آدمخوار «پيگمه». خوب خودتان از نزدیک سری بزنید از قدیم می‌گویند شنیدن کی بود مانند دیدن.
بفرست به آن نگار کاغذ
کاملاً حق با شما خانم‌هاست مگر می‌شود آدم جایی برود و مبلمان خانه و لباس و ظرف و ظروف را نبیند! پس پیشنهاد ما برای شما دیدن موزه آشپزخانه سلطنتی و تجهيزات شرکت آلمانی آن به همراه ظروف کم نظیردر مرکز مجموعه کاخ سعدآباد است. خلیلی می گوید: «البته پیش از آن در شمال غربی یکی از زیباترین کاخ‌های سلطنتی موجود در ایران یعنی کاخ سبز را به همراه تالار غذا‌خوری مجلل با میز و صندل‌های منقش و کنده کاری شده و همچنین ظروف نفیس حتماً ببنید. اگر هم متمایلید علاوه بر مبلمان از دیدن لباس‌های سلطنتی هم لذت ببرید حتما سری به کاخ سفید بزنید خدا را چه دید شاید شما هم در جیب یکی از لباس‌ها یک نامه عاشقانه پیدا کردید! از شما چه پنهان سال ۸۹ یک نامه عاشقانه به همراه یک سکه تاریخی در لباس یکی از زنان قاجاری در سعدآباد کشف شد. البته در میان لباس‌های فرح دیبا به لباس سوزن کاری شده بیشتر توجه کنید این سوزن‌کاری‌ها اثر مهتاب نوروزی اهل روستای قاسم‌آباد بمپور مشهورترین سوزن‌دوز بلوچستان ایران است که تیرماه ۹۱ در خانه ۳۰ متری‌اش بدون هیچ‌گونه امکاناتی در سن ۷۰ سالگی به رحمت خدا رفت. البته در زیرزمین این کاخ که به موزه ملل معروف است هم آثاری از هنر ایران و سایر نقاط جهان را می‌توانید ببینید.»
زعفرانیه دوست داشتنی
اگر خواستید راهی خانه شوید، پیشنهاد می‌کنیم از درب زعفرانیه خارج شوید تا در بازدید دوباره خود از سعدآباد به یاد داشته باشید که هنوز موزه مردم‌شناسی، موزه آثار ر استاد فرشچیان، موزه مینیاتور استاد حسین بهزاد، موزه چهره‌های ماندگار، خط و کتابت میرعماد، مینیاتور آبکار در مرکز مجموعه و در نهایت موزه هنرهای زیبا در جنوبی‌ترین قسمت سعدآباد را هنوز ندیده‌اید. اگر هنوز سرمست این بازدید هستید به جای سوار ماشین شدن اولین فرعی سمت چپ پس از درب زعفرانیه را بپیچید تا از خیابان ملک راهی تجریش شوید. راستی زیارت امامزاده صالح و کباب تجریش و ترشی عمه لیلا یادتان نرود.
