ناصر رفایی نویسنده و کارگردان سینما در گفتگو با خبرنگار سینمایی هنرنیوز اظهار داشت: پروانه نمایش فیلم سینمایی «چتر سبز» برای اکران عمومی صادر شده، اما من تاکنون به دلیل شرایطی که سینما دارد نتوانستهام با سینمایی برای اکران عمومی آن به توافق برسم. چرا که مشکل سینمای کودک این است که به هیچ عنوان این نوع سینما در کشور ما جدی گرفته نمیشود.
وی افزود: متاسفانه برای اکران عمومی یک فیلم سینمایی یک سری فاکتورها و ویژگیهایی مثل استفاده از بازیگران ستاره یا چهره نیاز است که فیلمهای من فاقد این ویژگیها هستند. چون سینمای کودک نیاز به بازیگر کودک و نوجوان دارد و نمیتوان انتظار داشت که کودک یک فیلم در ایران چهره و ستاره باشد و مخاطب به واسطه او به تماشای فیلم بیاید. بنابراین با این شرایط سینمای کودک و نوجوان نمیتواند گیشه مناسبی برای بازگشت سرمایه حتی اولیه خود داشته باشد.
سینمای کودک نیاز به آسیبشناسی جدی دارد
رفایی با اشاره به آسیبشناسی سینمای کودک تصریح کرد: سینمای کودک نیاز به آسیبشناسی جدی دارد. در کنار این من فکر میکنم که تماشاگران سینمای ما اعم از بزرگ سال یا کودک هم نیاز به آسیبشناسی جدی دارد. تاجایی که مخاطبان امروز ما زیاد مشتاق فیلم دیدن در سینماها نیستند. مشکل سالن سینما نیست. چون ما در همین تهران چندین سینمای خوب و درجه یک داریم، اما بازهم فروش آنها کم بوده و مخاطب به تماشای فیلمهای سینمایی نمیرود.
وی اضافه کرد: ممکن است از برخی از فیلم با ایجاد حاشیه یا موجی استقبال شود، اما عموما مخاطبان سینمای ما خیلی تماشاگران با دانشی نیستند. به طور کلی بحث دانش و سواد بصری در کشور ما برای مخاطبین سینما وجود ندارد. به خاطر همین اسست که به راحتی سینمادار هر نوع فیلمی راکه برا یاکران عمومی تعیین میکند، به نظر میرسد تماشاگر دوست دارد این نوع فیلمها را تماشاکند. چون دانش و سواد کافی در خصوص سینما و فیلم دیدن ندارد.
مخاطب امروز سینمای ما تماشاگری خسته و بیرمق است
کارگردان فیلمهای «خانه امن است»، «صبحی دیگر» و «امتحان» در ادامه تاکید کرد: مخاطب امروز سینمای ما توقع کمی دارد و به نوعی تماشاگری خسته و بیرمقی است که نمیتواند سینما رابه شکل جدی ببیند. اینکه چرا مخاطب ما هم گرفتار این نوع خستگی است نیاز به کالبد شکافی مسائل اجتماعی و اقتصادی است.
وی ادامه داد: ما واقعا سینما نداریم، چرا که فیلمی که ما برای اکران عمومی در سینماها کشور میسازیم با این تعداد سینما کم است. از طرفی کل سینماگران ما را هم اگر بخواهیم به حساب بیاوریم نزدیک به ۵ هزار نفر میشوند. در حالی که اگر بخواهیم جامعه پزشکان را حساب کنیم، چیزی در حدود ۱۰۰ هزار نفر جامعه پزشکان میشوند. در سایر شاخهها هم تعداد از سینماگران ما زیاد است. این ۵ هزار سینماگر به عنوان متخصص سینما به شمار میآیند و بسیار اندک هستند.
رفایی خاطرنشان کرد: چگونه میتواند تخصصی مثل سینما در کشور ما شکست خورده باشد. مگر میتواند سینما و نمایش نتواند عرض اندام کند؟ با چنین تعداد سینماگر ما هنوز نتوانستهایم سینما را در میان مخاطبین به شکل درستی جا بیاندازیم و مردم سینما را به عنوان یک تفریح سالم و سرگرم کننده در سبد خانوار خود به حساب بیاورند. اما این اتفاق با وجود یک سری محدودیتهایی که وجود دارد تاکنون صورت نگرفته است.
سینما رفتن الویت اصلی و اول مخاطب سینمای ما نیست
وی با اشاره به اینکه در خصوص سینما رفتن در کشور ما فرهنگ سازی لازم صورت نگرفته است، ابراز داشت: در کشور ما باید برای سینما رفتن مردم بستر سازی و فرهنگ سازی لازم انجام میشد. شما در کدام بخش از مدارس ما اعم از ابتدایی تا دبیرستان بستر سازی و فرهنگسازی در خصوص سینما، تصویر و عکس را میبینید. به طور کلی میتوان گفت که ما برای سینما تماشاچی تربیت نمیکنیم و مردم خودشان به شکل شانسی فیلمها را برای تماشا در سالنهای سینما انتخاب میکنند.
این کارگردان سینمای کودک و نوجوان یادآور شد: بحث دیگر تحلیل مسائل اجتماعی و اقتصادی و خستگی و بیرمقی مخاطب است. باید دید آیا واقعا الویت ما امروز و هم اکنون سینما است؟ سینما به هرحال برای خود یک صفت سرگرمی را یدک میکشد. سئوال اینجاست که چرا در ماهها و مناسبتهای مختلف، ابتدا سینماها تعطیل میشوند؟ به این خاطر است که سینما نوعی سرگرمی به حساب میآید. همه احساس میکنند که سینما باید در درجه دوم بعد از مسائل اصلی وجود و حضور داشته باشد. در این میان هر چقدر هم که ذهن و فکر مخاطب به دلیل مسائل اجتماعی و اقتصادی به هم ریخته باشد. سینما رفتن برای او نمیتواند الویت اصلی و اول باشد و در درجه دوم اهمیت خواهد بود.
گفتگو: علی یعقوبی