دکتر غلامعلی طاهری از هنرمندان برتر کشور و از جمله افرادی است که انقلاب ایران را به تصویر کشیده است. درباره خلق اثر هنری در باب شخصیت امام خمینی «ره» با وی به گفتگو نشسته ایم.
خلق اثر هنری با مضمون امام راحل را چگونه تحلیل می کنید؟
در طول تاریخ همواره هنر به ثبت شخصیتهای برجسته و اثر گذار در دورانهای مختلف پرداخته است. به عنوان مثال بسیاری از هنرمندان بزرگ، شاعران، نویسندگان و مجسمهسازان، چهره انسانهای شاخص را تصویر کردهاند و یا در باب او به تولید مکتوبات و اشعار پرداختهاند.
نمونههای زیادی از آثاری که با این مضمون خلق شده اند؛ وجود دارد. این آثار در دوران های مختلف آفریده شده که در روزگار پیش از رنسانس در اروپا به شخصیتهای مذهبی و پس از آن شخصیتهای ادبی، علمی، هنری و سیاسی معطوف میشود. در دوران متأخر تر که انقلابهای سیاسی مطرح میشود. سیاست در میان موضوعات هنری مطرح میشود.
چه شاخصه ای در شخصیت امام راحل بیش از همه پر رنگ می بینید؟
امام بیش از هر شخصیت برجسته دیگر؛ هویتی انقلابی داشت. شخصیتی درخشان که او را از هر شخصیت دیگر متمایز می کرد. امام یک شاخصه ویژه داشت و آن رویه معنوی هویت وی بود. در واقع انقلاب ایران یک رویه مذهبی داشت و برجسته ترین شخصیت این انقلاب به طبع ویژگیهای مذهبی بسیاری داشت. این شخصیت در مرتبه بعد به عنوان یک شخصیت سیاسی و در مرحله بعد به واسطه لطافت اشعارش مطرح است. اثرگذاری او در نسلهای مختلف شایان ذکر است. نامه پند آمیز او به فرزندش، سراسر لطافت یک پدر را نشان میدهد. امام راحل به عنوان یک شاعر، غزلهای بسیار لطیف و اثرگذاری سرود. ازین رو همواره شخصیت امام از جوانب مختلف مورد توجه هنرمندان بوده است.
علاوه بر این صلابت یک شخصیت سیاسی معتبر را در چهره او میبینیم. از سویی صفا و معنویت در چهره او دیده میشود. در دوران آغاز نهضت انقلابی از سوی او تا پیروزی انقلاب، جریان مؤثری را در اندیشه جهانی به وجود آورد. بسیاری از جنبشهای عدالتخواهانه و اسلامی برگرفته از اقدامات اوست.
ضمن آن که عوامل مختلفی این شخصیت انقلاب بزرگی را در ابعاد بینالمللی شکل داد. به علت تمامی این رویداد ها شخصیت امام در اندیشه جهانی اثری عمیق گذاشت.
امام به علت تفکرات ویژه اش از جنبه اجتماعی اثرگذار و پر رنگ بود. اگر افکار او را از زوایه هنر بررسی کنیم درخواهیم یافت، مردم و قشر ستمدیده جامعه کانون توجه او بودند. از رویکرد مضمونی نگرش هنرمندان به سوی نشان دادن وجه آزادی بخش امام است. در همین راستا باید مردم در جهت جریان فکری عدالتخواهانه حرکت کنند.
با توجه به این که امام رحمت الله علیه خود با شعر و ادب میانه داشت؛ اندیشههای او را در رابطه با هنر چگونه تبیین و تفسیر می کنید؟
وی با هنر قرابتی معنوی داشت. در واقع هنر با روح وی عجین بود. او اعتقاد داشت تأثیرگذارترین آثار هنری به دست شهدا شکل گرفت. افرادی که با اهدای جان خود برای حفظ دینشان گام برداشتند. علاوه بر این که امام خود در آثار هنری رویکردی عرفانی داشت. این رویکرد عرفانی امام را هر چه بیشتر به هنر نزدیک می کرد.
احساس شما هنگام خلق هنری در رابطه با امام چه بود؟
در مجموعه آثارم در رابطه با امام خمینی یکی را بشارت نام گذاشتم. تصویر این تابلو زن مسلمانی را نشان میدهد که بر مزار شهیدی نشسته و دستانش را باز کرده است در یکی از دستانش شاخه گلی سفید و در دست دیگرش تسبیح قرار گرفته بر روی این فرار جامی است که در آن شهد شهادت وجود دارد. پشت سر این بانوی مسلمان امام با لباس سفید ایستاده و با جامهای سفید به این زن مسلمان مینگرد. این امر نشان از زنده ماندن مسیری دارد که امام برای مردم ترسیم کرد. نسلی که ارزشهای امام را مینمایاند. این تابلو نشانگر خانوادههایی است که عضوی از بدنه خویش را در راه پایداری انقلاب امام، نثار کردند.
در هر صورت بشارت امام به جایگاه متعالی این افراد در بهشت در بستری از نمادهای بهشتی و خیالانگیز نشان داده شده است. از لحاظ حسی در چهره امام حسی معنوی را نشان دادهام چرا که او به عنوان شخصیت اسلام خواه و عدالت جو، نزد پروردگار منزلتی ویژه دارد.
به عنوان هنرمندی که از آغاز انقلاب اندیشههای امام را مورد توجه قرار میدادم. این تابلو برای نشان دادن ساحت معنوی او خلق کردم.
غلامعلی طاهری متولد ۱۳۳۵فارغ التحصیل کارشناسی ارشد نقاشی از دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران است.
او همچنین دبیر کل اولین جشنواره بینالمللی هنرهای تجسمی فجر در سال ۱۳۸۷، مدرس دانشگاه (دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران دانشکده هنر دانشگاه الزهرا و دانشگاه شاهد)، سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران (۱۳۶۵- ۱۳۶۴)، معاون هنری بنیاد شهید و امور ایثارگران (۱۳۷۲- ۱۳۶۹)، مشاور هنری مرکز هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اجرای ۲۹۰ برنامه آموزش نقاشی جهت سیمای جمهوری اسلامی، برپایی نمایشگاه انفرادی و شرکت در بیش از ۶۰ نمایشگاه گروهی در سطح ملی و بینالمللی، اجرای سخنرانی در برخی از محافل هنری، جشنوارهها و برنامههای هنری و تلویزیونی، عضو شورای راهبردی هنرهای تجسمی کشور، عضو هیأت مؤسس و هیأت امناء انجمن هنرهای تجسمی ایران، عضو شورای برنامهریزی و هیأت داوری نمایشگاهها و جشنوارههای متعدد تجسمی از جمله هفتمین دوسالانه نقاشی معاصر ایران، نمایشگاه نقاشی بهار ایرانی، نخستین نمایشگاه نقاشی مدرسین دانشکدههای هنر تهران، تجلی احساس و ... از جمله فعالیتهای این هنرمند محسوب میشوند.
او همچنین دبیری نمایشگاهها و جشنوارههای متعدد نقاشی، عضویت هیأت مؤسس و هیأت مدیره انجمن هنرهای تجسمی انقلاب و دفاع مقدس، عضویت هیأت امناء مؤسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر، عضویت کمیسیون هنرهای تجسمی معاونت پژوهش و ارتباطات فرهنگی بنیاد شهید و امور ایثارگران را برعهده داشته است.
طاهری موفق به دریافت جوایز و رتبههای برگزیده متعدد از جمله تندیس ملی ایثار و لوح ارج نامه ریاست جمهوری ۱۳۸۷، لوح تقدیر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاون فرهنگ و تبلیغات جنگ، لوح تقدیر از دومین دوسالانه نقاشی ایران ۱۳۷۲ و برنده تندیس و لوح تقدیر از سومین دوسالانه نقاشی ایران شده است.