این روز‌ها فیلم سینمایی «گهواره‌ای برای مادر» به کارگردانی «پناه بر خدا رضایی» در حال اکران عمومی در سینما‌ها است. فیلم روایتی از زندگی دختری طلبه به نام «نرگس» است، که ادبیات روسی را دردانشگاه مسکو به اتمام رسانده و وارد حوزه علمیه خواهران در شهر یزد می‌شود و بعد از چند سال درس خواندن وی قرار می‌شود که به عنوان یک مبلغ دینی برای مسلمانان جدید روسیه دوباره به این کشور برگردد، به همین دلیل در آزمون‌های تبلیغ برون مرزی قبول می‌شود و موقعیت بزرگی در زندگی خود فراهم میآورد ولی به خاطر بیماری مادرش بر سر دو راهی سختی قرار میگیرد. مادر نرگس مریض و ناتوان است و برادراش به دلیل مشغله کاری زیاد و اختلافات خانوادگی نمیتواند از مادراش پرستاری کند، نرگس در مرز میان رفتن به روسیه و نگاه داری از مادر مستأصل می‌شود و باید تصمیم مهمی را بگیرد.
پناه بر خدا رضایی در رشته کارگردانی سینما تحصیل کرده و در کارنامه هنری‌اش ساخت فیلم‌های کوتاه ، ویدئویی و مستند دیده می‌شود. وی تاکنون فیلم ویدئویی «نخل گریان»، فیلم‌های کوتاهی مانند «پیرمرد و خط»، «قربانی»، «عروس نینوا»، «در دامن سکوت» و مستند هاییی چون «بانوی مبارز شیر صحرا»، «فصل وصل»، «مرد خدا» و «به زلالی» را ساخته که هر کدام از این آثار تاکنون برنده جوایز بیشماری از جشنواره‌های مختلف هنری و سینمایی شده‌اند. فیلم سینمایی «گهواره‌ای برای مادر» بعد از فیلم سینمایی «چراغی در مه» دومین اثر او در سینمای ایران در مقام کارگردانی به شمار می‌آید. این فیلم که سال گذشته در سی و یکمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگری زن برای «الهام حمیدی» و بهترین کارگردانی برای «پناه‌برخدا رضایی» و همچنین بهترین فیلم و بهترین دستاورد فنی و هنری برای «محمد احمدی» تهیه کننده فیلم از بخش سینمای سعادت شود. ضمن اینکه فیلم یک هفته قبل از آغاز اکران عمومی خود جایزه بهترین فیلم آسیایی را از جشنواره فیلم مسکو دریافت کرد.
این فیلم سینمایی که باید آن را در ژانر فیلم‌های دینی و مذهبی به شمار آوریم که در خصوص زندگی یک دختر طلبه ساخته شده، در درجه اول تلاش می‌کند که بتواند نگاهی انسانی و درست به این قشر از روحانیون و مبلغان دینی بیاندازد و در درجه دوم بتواند به زندگی والدینی بپردازد که عمری را در جهت بزرگ کردن فرزندان خود سپری کرده‌اند و حالا در زمان پیری به جای اینکه فرزندان او قدر دادن محبت‌ها و مهربان‌های او باشند، به دلیل گرفتاری‌هایی که دارند نمی‌توانند از آنان نگه داری کنند. یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که امروزه در جامعه ما وجود دارد، بحث ناسپاسی فرزندان و ناسپاسی والدین در قبال یکدیگر است. که این شیوه غلط از قدر‌شناسی هر دو طرف در مقابل یکدیگر در حال افزایش در جامعه ماست. به نوعی این فرهنگ در جامعه ما رو به افزایش است و بسیاری تصور می‌کنند اگر قدردان زحمات دیگران باشند و آن را بر زبان بیاورند در طرف دیگر توقع نابجا ایجاد می‌کنند. فیلم به شکل غیر مستقیم می‌خواهد به مخاطب این نکته مهم را نیز یادآوری کند که قدر‌شناسی در مقابل محبت دیگران می‌تواند در سرنوشت آدم‌ها تاثیرات مثبتی ایجاد کند.
فیلم سینمایی «گهواره‌ای برای مادر» شاید به دلیل اولین بودن در گونه خود یعنی پرداخن به موضوع زندگی یک طلبه زن در سینمای ایران و نبود فیلم‌هایی مشابه آن غیر قابل مقایسه با دیگر ساخته‌های سینمایی در این ژانر است و عملا نمی‌توان آن را با اثری مقایسه کرد. نرگس با بازی «الهام حمیدی» به عنوان قهرمان اول فیلم تمام تلاش خود را می‌کند که بتواند با خانه سالمندان برای نگه داری از مادر تماس بگیرد اما وجدان او و اینکه این نوع رفتار با مادر به نوعی ناسپاسی در مقابل محبت‌های اوست از این کار منصرف شده و خوداش همه امور نگه داری از مادر را قبول می‌کند. او که باید بعد از سال‌ها تحصیل ثمره آن را ببیند با ماندن درایران و نرفتن به روسیه با مشاهد شرایط مادر به شرایط جدید پشت می‌کند ودرست در همین جاست که می‌تواند تاثیرتحصیلات او را در زندگی‌اش مشاهد کرد. در ست در همین جاست که فیلمساز تلاش کرده تاثیرات حضور مادر در زندگی نرگس و پشت کردن او به رفاه را به مخاطب نشان دهد. در واقع نرگس با نگه داری از مادر به نوعی آزمونی دینی و انسانی را سپری می‌کند، آزمونی که در ان بحث اخلاق، انسانیت و مسائل دینی از اهمیت شایانی برخودار است. درست هدف فیلمساز هم از مایش نوع زندگی نرگس و انتخاب‌های همین است که بتواند به مخاطب یادآوری کند که اخلاق و انسانیت در درجه بالاتری از همه چیز در زندگی انسان است. ازسویی دیگر فیلم تلاش کرده که به مخاطب یادآوری کند که خدمت به پدر و مادر چیزی کمتر از جهاد در راه خدا نیست و در شرایط کنونی که برخی از مسائل ارزشی رنگ و روی کلیشه و تکرار به خود گرفته‌اند و جا دارد که بیشتر به موضوع احسان به والدین در سینما و تلویزیون پرداخته شود. چرا که سینما یکی ازبهترین ابزار‌ها برای پرداختن به موضوعات انسانی است و می‌توان با استفاده از تصویر و کلام بسیای از مسائل جامعه را به مخاطب نشان داد. در واقع به کارگیری هنری به نام سینما برای انتقال پیام‌های انسانی می‌تواند این هنر را تبدیل به تاثیرگذار‌ترین هنر‌ها کند. اما با تمام این‌ها فیلم سینمایی «گهواره‌ای برای مادر» به دلیل اولین بودن در گونه خود و نمایش زندگی یک زن طلبه تا حدودی در ساختارسینمایی خود اسیر کلیشه‌های مرسوم شده است. تاجایی که فیلم در نمایش برخی از سکانس‌ها و پلان‌ها و نماهای خود بیش از حد اسیر کلیشه می‌شود. ضمن اینکه ریتم فیلم تا حدودی برای مخاطب رفته رفته کند‌تر و خسته کننده شده و جذابیت لازم را از دست می‌دهد. از سویی نرگس به عنوان کارکتراصلی فیلم برای مخاطب بیش از اندازه مثبت نشان داده می‌شود تا حدی که مخاطب رفته رفته و با سپری شدن فیلم احساس می‌کند که با شخصیتی فرا زمینی مواجه است. بنابراین فیلم تا حدودی تاثیرگذاری خود را از دست می‌دهد. نباید از این نکته مهم غافل شد که انسان در لباسی می‌تواند اشتباهات و خطاهایی داشته باشد. نشان دادن یک انسان به شکل کاملا مثبت برای مخاطب امروز سینما تاحدودی قابل باور نیست و کارگردان این فیلم می‌توانست با نمایش نقاط ضعف و اشتباهات نرگس بر تاثیرگذاری بهتر و بیشتر این کارکتر روی مخاطب کمک کند.
