محمد حسن عقیلی استاد دانشگاه هنر اصفهان و داور اولین جشنواره بین المللی هنرهای تجسمی کودک و نوجوان در گفتگو با هنرنیوز گفت:ذهن هنرمند، نویسنده و شاعر از سنین زیر دبستان بارور می شود.
وی در پاسخ به این سوال که در خصوص جشنواره کودک و نوجوان توضیح دهید. بیان کرد: این جشنواره از لحاظ کیفی به دو قسمت تقسیم می شود، یکی از این قسمت ها خوشنویسی اسنت که از لحاظ آموزش و داوری به ثبات کامل رسیده است . بخش دیگر بخش تجسمی است که از ثبات لازم برخوردار نیست و این امر هم در تعلیم و هم در ارزشیابی هنرهای تجسمی قابل بررسی است. حتی می توان گفت در انتخاب نهایی نیز حب و بغض دخیل است.
وی افزود: انتخاب آثار در بخش استانی و شهرستانی به صورت سلیقه ای انتخاب شده است و قطعاً حب و بغض در انتخاب آن دخیل بوده است. این امر از عدم صلاحیت بسیاری از شرکت کنندگان دیده می شود. حتی در فاصله میان آثار بسیار خوب و متوسط این حب و بغض قابل تشخیص است.
وی در پاسخ به این سوال که چه مشکلاتی در برگزاری جشنواره کودک و نوجوان دیدید؟ گفت : این جشنواره ایرادات مختصری داشت که باید آن ها را ذکر کرد. از جمله این ایرادات که لازم است در آن ها تأمل کرد ، نخستین ایراد وارد بر این جشنواره این است که محل برگزاری نباید دوگانه باشد. . به عقیده من هنرستان هنرهای زیبای پسران گنجایش فضایی لازم برای برپایی بخش دختران را نیز دارد. و لزومی به جدایی مکان برگزاری دیده نمی شود.و این امر از منطق خاصی بهرمند نبود.برای داوران نقل مکان از یک هنرستان به هنرستان دیگربسیار وقت گیر و بی دلیل می نمود و به نظر می رسد می توان در سال آینده این امکان را فراهم کرد که فاصله زمانی از بین برود و هر دو قسمت در هنرستان هنرهای زیبای پسران برگزار شود.
وی در پاسخ به این سوال که درباره کیفیت آثار توضیح دهید. اظهار کرد: به نظر می رسد ، عدم انتخاب صحیح آثار و استعداد ها و هم چنین محدودیت تعداد شرکت کنندگان از هر استان جای تأمل دارد. از طرفی در شیوه های پذیرش سلیقه کاملاً دخیل است.
وی در پاسخ به این سوال که شیوه آموزش هنر در ایران را چگونه می بینید؟ بیان کرد: شیوه آموزشی در ایران دچار مشکل است.این امر مشکلی قراردادی است، که در تعلیم اندیشه های فرهنگی ما اثر گذاشته است و آزادی و رهایی کودکان را می توان در نقاشی دید.
وی ادامه داد: در نتیجه لازم به نظر می رسد تغییراتی در شیوه آموزش هنر ایجاد شود. در واقع کودک تا پیش از دبستان از خلاقیت لازم برخوردار است اما با آموزش های اشتباه در مدرسه از بین می رود.معلمی هنر بر خلاف اعتقاد عوام چیزی فراتر از علم و هنر است.
وی افزود: گاهی نوشته از تصویر یافته می شود و گاهی تصویر از نوشته. در آموزش پیش از دبستان بهتر است موضوع مورد سوال قرار گیردو الگوی تصویری به کودک اراده نشود. حتی در خصوص تعلیم کودک بهتر است مهارت فرمی مد نظر قرار نگیرد. الگوی تصویری در ذهن کودک اثر مخرب دارد. حتی در سال های دبستان نیز انتخاب موضوع بسیار بهتر است تا از بین بردن قدرت خلاقه کودک به وسیله الگوی تصویری.
وی در پاسخ به این سوال که کدام یک از واحد های درسی را برای رشد قوه خلاقه مفید می دانید؟ اظهار کرد: از میان واحد های درسی، انشاء ، ورزش، حجم و نقاشی در پرورش قدرت خلاقه موثر هستند که متأسفانه در مدارسی مهری قرار می گیرند. این دروس ریشه خلاقه دارند و باروزی هوش را ناشی می شوند. این رشته ها متأسفنه در مدرسه کم بهاترین درس ها هستند . ذهن هنرمند، نویسنده و شاعر از سنین زیر دبستان بارور می شود و فعالیت می شود.
وی در پاسخ به این سوال که چه نقایصی را بر این جشنواره و تفکیک رشته ها وارد می دانید؟ بیان کرد: درباره تفکیک رشته ، به نظر من کولاژ رشته ای مجزا نیست و در واقع جزئی از تصویرگری است. از سویی در گروه سنی زیر دبستان تفاوتی میان نقاشی و تصویرگری نیست.در واقع نقاشی کودک نوعی تصویرگری است.
نقاشی کودک نوعی روایت است. شایسته نیست که کودک را مجبور به قائل شدن تفاوت کنیم. این امر در مورد تصویرسازی تأمل بر انگیز است. در این مسابقات باید به داوری بهای بیشتری داد و موضوعات را بیشتر برسی کرد.
ایراد دیگری در خصوص موضوع به نظر می رسد که بهتر است به آن بیشتر رسیدگی شود. عدم تغییر موضوع یکی از ایراد های وارده بر جشنواره است. موضوع باید بداهه باشد. تا خلاقیت آنی کودک به صورت دقیق برسی شود و از حفظ کردن نقش توسط کودک جلوگیری شود.
وی در پاسخ به این سوال که چه نکته ای را در خصوص تصویرگری کودک لازم به ذکر می دانید؟ اظهار کرد: هر تصویر خلق شده توسط کودک یک نشانه و تصویرگری است. در واقع کار کودک روایت خلاقه یک ذهنیت است. می توان به جرأت گفت کودک باید درس آموخت نه این کهبه کودک تعلیم داد. این نکته مهمی است که کمتر به آن توجه می شود. در کشورهای پیشرفته ارتبازی مستحکم میان علوم خلاقه و پرورش کودک برقرار گشته و مربیان و والدین به نحو احسنت از آن بهره می گیرند. در ایران تاریخ هنر هرگز به صورت کامل آموخته نمی شود. و هنرمند همیشه با تاریخ هنر دچار مشکل است.
برای مثال در آلمان کودکان مقابل نقاشی سزان می ایستد و آن را تحلیل می کنند و با هنرمندان و هنر ارتباط برقرار می کنند. ارتباط و شناخت هنری را از کودکی در وجود کودکان شکل می دهند.
وی در پاسخ به این سوال که نظر شما درباره ایزابل سالاری چیست؟ گفت: تفاوت او با کودکان دیگر تنها در پرداخت انتزاعیاست ، اما انتزاع در بیان در کودکان از نوعی دیگر است. انتزاع در آثار کودک و خردسال در فرم و زاویه دید، تناسب، و پرسپکتیو مقامی است اما در آثار او انکار فرم دیده می شود که این موضوع در رابطه با هنر او به نظر جذاب می رسد.
