به گزارش هنرنیوز،در حالی كه خانه‌های تاریخی بسیاری در شهرهای مختلف به خاطر بی‌توجهی مالكان خصوصی یا دولتی در حال فرو ریختن و یا تخریب و تبدیل به ساختمان‌های نوساز هستند، شهرداری‌ها و سایر نهادهای دولتی سالیانه مبالغ سنگینی صرف ساخت بناهایی به عنوان كتابخانه، فرهنگ‌سرا، خانه فرهنگ، و دیگر اماكن حتی در میان بافت‌های تاریخی شهرها می‌كنند. این در حالی است كه به پیشنهاد كارشناسان، با هزینه نه‌چندان گزاف، می‌توان خانه‌های تاریخی را مرمت و آنها را به عنوان مكان‌های فرهنگی و آموزشی همچون خانه‌موزه مورد استفاده قرار داد. این كار ضمن حفظ ارزش‌های تاریخی، و فرهنگی و معماری این خانه‌ها، محیطی دلپذیر، خاطره انگیز و هماهنگ با بافت تاریخی پیرامون را برای كاربران فراهم آورده و امكان صرفه جویی در هزینه‌های عمرانی نهادهای شهری را نیز ممكن می سازد.
عضو هیات علمی دانشگاه خوراسگان با اشاره به اهمیت ایجاد خانه‌موزه‌ها در اصفهان و دیگر شهرهای كشور گفت: «خانه‌های بسیاری از بزرگان هنر و ادبیات، معماری و صنعت و دیگر رشته‌ها در شهرهای مختلف از جمله اصفهان هست كه برای ایجاد خانه‌موزه مناسب هستند. یكی از این خانه‌های تاریخی، خانه استاد نائب اسدالله اصفهانی یكی از بزرگترین استادان برجسته هنر نی نوازی ایران است كه در خیابان چهارباغ خواجو واقع است و در وضعیت بسیار بدی قرار دارد و هر لحظه احتمال دارد كه دیوارهایش فرو بریزد و اگر چنین شود چه كسی در این شهر مسئول است؟»
دكتر مریم قاسمی سیچانی كه در كتابخانه مركزی شهرداری اصفهان سخن می‌گفت با توجه به نمونه‌های موفق ایجاد چنین خانه موزه‌هایی در جهان، افزود: « این در حالی است كه برای نمونه در شهر "بن" آلمان، خانه بتهوون موسیقی‌دان آلمانی با همه اسباب و وسایلی كه در آن بوده حفظ شده و تبدیل به جاذبه گردشگری برای كسانی كه می‌خواهند با زندگی هنری و هنر موسیقی او آشنا شوند، شده است و توضیحات لازم در این مورد به ۱۵ زبان زنده دنیا برای بازدید كنندگان ارائه می‌شود و همگان با دوران كودكی، شخصیت، دوستان، و همچنین نقش او در هنر موسیقی با مشاهده و شنیدن آثارش بیشتر آشنا می‌شوند.»
قاسمی به اهمیت خانه‌موزه‌ها در انتقال مفاهیم آموزشی به دانش‌آموزان و دانشجویان اشاره نمود و گفت: « در دنیای امروز ثابت شده است كه انتقال مفاهیم آموزشی تنها از راه كتاب‌های درسی امكان پذیر نیست؛ پس برای آشنایی دانش آموزان با اندیشه و هنر مشاهیر، بهترین شیوه این است كه آنها را به طور مستقیم در محیطی ببریم كه بتوانند از نزدیك با شیوه زندگی هنرمند یا اندیشمند آشنا شوند و این روش تاثیرپذیری بیشتری خواهد داشت.»
وی با اشاره به تاریخچه ایجاد انجمن بین‌المللی خانه‌موزه‌های تاریخی گفت: « در سال ١۹۹٧میلادی، شورای بین‌المللی موزه‌ها (ایکوم) در شهر "جنوا" در ایتالیا، کنفرانسی با عنوان "تاریخ زندگی: خانه‌موزه‌های تاریخی" برگزار نمود. در این کنفرانس برای نخستین بار، ماهیت و ارزش خانه‌موزه‌ها مورد بحث قرار گرفت و ایجاد انجمنی بین‌المللی برای خانه‌موزه‌های تاریخی، پیشنهاد شد. یک سال پس از آن انجمنی وابسته به شورای بین‌المللی موزه‌ها (ایکوم) به نام "انجمن بین‌المللی خانه‌موزه‌های تاریخی" با نام اختصاری DemHist گشایش یافت.»
سردبیر مجله بافت و بنا در ادامه افزود: «از دید این انجمن، همه كاخ ها و خانه‌های مربوط به همه دوران ها، چه قدیمی و چه معاصر، را می توان به عنوان خانه‌موزه شناخت و بر اساس ویژگی‌هایشان آنها را به ۱۱ گروه دسته‌بندی نمود.»
قاسمی یازده گروه خانه‌های تاریخی را طبق دسته‌بندی این انجمن چنین برشمرد: «خانه‌های شخصیت‌ها، خانه‌های زیبا، خانه‌های مجموعه، خانه‌های رویدادهای تاریخی، خانه‌های جوامع محلّی، خانه‌های اجدادی، خانه‌های قدرت، خانه‌های روحانیت، خانه‌های عوام، خانه‌های روزگار، و خانه‌ها برای موزه‌ها.»
وی ادامه داد: طبق این دسته‌بندی، خانه‌های شخصیت‌ها نخستین گروه از خانه‌موزه‌ها هستند كه با هدف حفظ آثار و اندیشه‌های این شخصیت‌ها حفظ می‌شوند. در این‌خانه‌موزه‌ها سه عنصر مالک خانه، ساختار ساختمان و مجموعه آثار و وسایل مورد توجه قرار می‌گیرند.»
مترجم كتاب «خانه‌های ارامنه جلفای نو اصفهان» در ادامه افزود: «چنان كه گفته شد یكی از نمونه‌های موفق خانه‌موزه شخصیت‌ها، خانه بتهون در آلمان است. نمونه دیگر "خانه چارلز دیكنز" رمان‌نویس انگلیسی در شهر لندن است. در این خانه كتابخانه او یكی از فضاهایی است كه حفظ شده و همچنین فیلم زندگی او برای بازدیدكنندگان پخش می شود و آثار او در دسترس علاقه‌مندان قرار می‌گیرد و حتی بازدیدكنندگان می‌توانند شخصیت‌های اصلی داستان‌های او را در محیط خانه مشاهده كنند.»
قاسمی با اشاره به نمونه‌های موفق خانه شخصیت‌ها در ایران گفت: «خانه استاد شهریار كه دست نوشته‌ها و وسایل او در آنجا نگهداری می‌شود، خانه مشروطه كه آثاری از سرداران نهضت مشروطه مثل ستارخان و باقرخان در آنجا به نمایش درآمده و خانه نیمایوشیج به عنوان یك مكان فرهنگی، نمونه‌هایی از خانه شخصیت‌ها هستند كه حفظ شده‌اند.»
عضو انجمن دوستداران اصفهان، به معرفی نمونه‌هایی از خانه شخصیت‌ها در اصفهان پرداخت و گفت: «خانه كشیش جلفا و نویسنده كتاب كلیسای ارامنه با همه آثار و وسایل او در اصفهان نگهداری شده،و نمونه دیگر خانه شهید بهشتی است كه در سال‌های اخیر حفظ شده است.»
وی در ادامه افزود:« اما متاسفانه خانه تاریخی استاد حاج‌مصورالملكی، هنرمند معاصر كشورمان، با این كه یكی از خانه‌های تاریخی ارزشمند اصفهان است و به خوبی حفظ شده، اما استفاده مناسبی از آن نمی‌شود و به خانه‌موزه تبدیل نشده است. همچنین خانه تاریخی امیرقلی امینی، نویسنده، روزنامه نگار و فعال مدنی اصفهان نیز آن گونه كه شایسته است، به عنوان خانه‌موزه مورد استفاده قرار نگرفته است.»
عضو شورای نویسندگان ماهنامه دانش نما، در ادامه با توجه به اهمیت خانه تاریخی بهشتیان در اصفهان گفت: «یكی از شخصیت‌های شناخته شده اصفهان، زنده‌یاد استاد عباس بهشتیان، نویسنده دوستدار اصفهان و مردی وطن دوست بود كه حاضر شد با به خطر انداختن جانش، پل‌های تاریخی اصفهان را از خطر تخریب به خاطر تردد خودروها نجات دهد. در حال حاضر، با این كه خانه تاریخی او توسط سازمان میراث فرهنگی خریداری شده و كار مرمت آن آغاز شده اما مدتی است كه به صورت نیمه‌كاره رها شده است و جای آن دارد كه هرچه زودتر مرمت شود.»
قاسمی ابراز امیدواری كرد كه خانه‌های شخصیت‌‌هایی مثل استاد بهشتیان پس از مرمت به خانه‌موزه تبدیل شوند و به عنوان خانه دوستداران اصفهان مورد استفاده قرار گیرند.
گزارش و عكس: شاهین سپنتا
