به گزارش هنرنیوز؛ کتاب آزادی گرایی، لیبرالیسم و رسانه‌های جمعی از مجموعه کتاب‌های کلاسیک در حوزه دانش نظری مطالعات رسانه‌ها و ارتباطات است که در دهه ۷۰ میلادی در هفت فصل به بنیادهای نظری آزادی رسانه‌ها و رسانه‌های آزادی در آمریکا و جهان غرب پرداخته است.
سید عبدالکریم محقق، مترجم این اثر، دارای کارشناسی ارشد ارتباطات و صاحب امتیاز و مدیرمسئول ماهنامه اقتصادی، اجتماعی «وقایع» است. هادی خانیکی استاد علوم ارتباطات اجتماعی در مقدمه‌ای که بر این کتاب با عنوان «جهان شتابنده و مسأله دموکراسی و رسانه» نوشته، با اشاره به سابقه تاریخی آزادی و سیاست آورده است:
«از تعریف اولیه ارسطو درباره «معانی بیان» و نظریه جان استوارت میل در «شکل گیری» بازارچه ایده‌ها و طرح «حوزه عمومی» از سوی هابرماس و تئوری شبکه‌ای قدرت کاستلز، میدان فراخی در تاریخ برای گفتگو درباره پیوندهای میان آگاهی و آزادی و سیاست وجود دارد. در این میان نقش نخست در فرآیند ایجاد انتقال وکاربرد آگاهی در جامعه به ابزارهای ارتباطی اختصاص می‌یابد که خود متاثر از عنصر آزادی و چگونگی، استقرار آن است و از اینجاست که مسأله ارتباطات و دموکراسی به ویژه در دنیای جدید به حوزه‌های مختلف علوم اجتماعی راه یافته است. دکتر خانیکی در ادامه به دیدگاه‌های خوشبینانه و بدبینانه نسبت به کارکرد رسانه‌ها می‌پردازد و می‌نویسد رسانه‌ها از دو منظر خوش بینانه و بدبینانه در مبحث سیاست و آزادی مورد توجه قرار می‌گیرند. در نگرش نخست رسانه‌ها به عنوان محرک نوسازی سیاسی و نتیجتاً توسعه دموکراسی تأثیرگذار قلمداد می‌شوند، اما در نگرش دوم از رسانه‌ها به عنوان عوامل اشاعه ارزش‌های سرمایه داری و محدود کننده آزادی‌های واقعی جوامع تحت سلطه یاد می‌شود. این استاد ارتباطات در ادامه نیز موضوع جامعه اطلاعاتی و جامعه شبکه‌ای را مورد بررسی قرار می‌دهد».
در فصل اول کتاب چگونگی ظهور تدریجی لیبرالیسم طی چهار قرن به عنوان یک مکتب فکری و در حین به اوج رسیدن سنت‌های الهیاتی قرون وسطای توماس اکوئیناس و جان لاک مورد بررسی قرار گفت. همچنین در این فصل جهان بینی فیزیکی نیوتن که طی یک قرن افکار و قوانین انسان غربی را شکوفا ساخته بود به عنوان یکی از پایه‌های جنبش لیبرالی و در حقیقت زیربنای سه پایه لیبرالیسم یعنی نظم طبیعی، فردگرایی و عقلانیت ذاتی انسان و دکترین پیشرفت با دیدگاه سعادت و کمال مادی قلمداد شده است.
در ادامه این فصل به تقسیم‌بندی‌های مختلفی در خصوص انواع مختلف نظریه لیبرالیسم اشاره شده است. تقسیم لیبرالیسم به کلاسیک و نئولیبرالیسم، همچنین انواع لیبرالیسم قرن نوزدهمی مانند لیبرالیسم اسپنسر یعنی سیاست اقتصاد آزاد( لسه فر) کلاسیک، لیبرالیسم بنتام برگرفته از تئوری فایده گرایی - لذت گرایی کلاسیک، لیبرالیسم توافقی میل و توکویل، لیبرالیسم تجدید نظر ایده‌آلیستی توماس هیل گرین، لیبرالیسم آرمان گرای لرد بایرون و مازینی و نسخه سوسیالیستی جامعه فابین معرفی شده است.
علاوه بر این لیبرالیسم جهانی و فرقه گرایی و لیبرالیسم تاریخی و مدرن تعریف شده و تقسیم لیبرالیسم مدرن به سه دسته تاریخی: ۱) لیبرالیسم کلاسیک نیوتن، لاک و آدام اسمیت ۲) لیبرالیسم قرن نوزدهم که تحت تأثیر اثبات گرایی آرمان گرا است ۳) نئولیبرالیسم قرن بیستم که افول لیبرالیسم کلاسیک و انتقال به جهان بینی نسبی گرایی و تکثیرگرایی را مشخص می‌کند نیز مورد بررسی قرار گرفت.
در فصل دوم این کتاب جهان بینی لیبرالیسم مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده کتاب، فردگرایی، حقوق طبیعی و عقلانیت ذاتی به عنوان پایه‌های اساسی مکتب لیبرالیسم را وام گرفته از تفکر مسیحیت و روم و یونان باستان دانست. نویسنده همچنین معتقد بود که لیبرالیسم تفکر فرد گرایی و انسان اخلاقی را از یونان به ارث برده است.
در ادامه این فصل به فردگرایی پرداخته شده و فردگرایی مدرن نه تنها بر ارزش مطلق فرد، بلکه بر استقلال فردی نیز تأکید شده است همچنین مالکیت خصوصی، اصل تفکیک قوا، خصوصی سازی، مقررات زدایی، آزادی‌های فردی، حاکمیت بازار، عقل گرایی، مکتب طبیعی و حمایت از فردگرایی به عنوان پایه‌های جهان بینی لیبرال مورد توجه قرار گرفت.
در فصل سوم کتاب نشان داده شده است که چگونه جهان‌بینی لیبرالیسم کلاسیک، منطق و خرد در عقل گرایی را برای تئوری آزادی مطبوعات آماده کرد و چگونه این منطق به تحول رسانه‌های جمعی جهان معاصر تأثیر گذاشته است. علاوه بر این تعارضات تاریخی و رقابت شدید بین فردگرایی جدید و تعالیم و اعتقادات مسیحیت همزمان با ظهور لیبرالیسم و همچنین مسأله آزادی بیان و مطبوعات مورد توجه قرار گرفت. بررسی تاریخچه مبارزه برای آزادی مطبوعات در آمریکا، انگلستان، فرانسه و آرا و دیدگاه‌های میلتون، جفرسون و میل به عنوان بنیان گذاران تئوری لیبرالیسم مطبوعات مورد توجه قرار گرفته است.
در فصل چهارم کتاب با عنوان انقلاب در زندگی و فکر به وقایع تاریخی قرن ۱۹ تحت عنوان انقلاب روشنگری در غرب که باعث بالارفتن کیفیت تفکر و زندگی شده بود پرداخته شده است. در این فصل همچنین فعالیت‌های طبقه متوسط برای به نهادینه کردن اصول لیبرالیسم از طریق شعر، ادبیات، ذوق هنری و موسیقی در کشورهای انگلستان، آلمان، آمریکا، فرانسه و... و. اشاره رفته است. علاوه بر این ظهور صنعتی شدن، زندگی شهری، ظهور فناوری‌های جدید، ناسیونالیسم، سرمایه‌داری صنعتی، تحولات در کشورهایی مانند روسیه، ژاپن و... و. نیز مورد توجه قرار گرفت.
در فصل پنجم کتاب تاریخچه مطبوعات، رادیو و تلویزیون و سینما در جهان و بالاخص در آمریکا مورد بررسی قرار گرفت. همچنین موضوع ظهور دموکراسی توده‌ای، انقلاب در عرصه فناوری و شهرنشینی به عنوان جریان اصلی اجتماعی که باعث فراگیری رسانه‌های رسانه‌های جمعی در آمریکا شده‌اند، بررسی شده است. علاوه بر این چگونگی به تاثیرگذاری رسانه‌های جمعی نظیر رادیو، تلویزیون، مطبوعات، سینما، نقاشی و ... در شکل‌گیری رفتار فردی و فرهنگ آمریکایی پرداخته شده است.
افول لیبرالیسم کلاسیک و سربرآوردن نئولیبرالیسم درحقیقت به عنوان دگرگونی لیبرالیسم در فصل ششم کتاب مورد توجه قرار گرفته است. همچنین به افول آزادی‌های فردی که در سنت لیبرالیسم یکی از پایه‌های اساسی بود با ظهور شرکت‌ها و موسسات مالی بزرگ پرداخته شده است. همچنین در این فصل اشاره شده است که با افول لیبرالیسم کلاسیک، شاهد ظهور سوسیالیسم، ناسیونالیسم، و ظهور لیبرالیسم نو یا نئولیبرالیسم در جهان غرب سربرآورده است.
در فصل هفتم به ریشه‌های نظریه لیبرالیسم مطبوعات و رسانه‌ها در جهان‌بینی لیبرالیسم کلاسیک پرداخته شده است. همچنین ارتباط مکتب لیبرالیسم، دموکراسی و رسانه‌های جمعی مورد بررسی قرار گرفته است.
