تکرار یک اشتباه؛
حضور قرآنهای نفیس خطی موزهایی در بیست و دومین نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم!
در حالی قرآنهای نفیس خطی موزه قرآن به دستور مسئولان سازمان میراث فرهنگی در نمایشگاه قرآن به نمایش در میآید که به اعتقاد کارشناسان به دلیل اختلاف دما و رطوبت این اقدام موجب آسیب اشیا موزهایی میشود.
تاريخ : دوشنبه ۹ تير ۱۳۹۳ ساعت ۱۲:۵۰
به گزارش هنرنیوز، موزه قرآن سالها پیش در دوران دولتهای سازندگی و اصلاحات با نمایشگاه قرآن همکاری میکرد و آثار تاریخی خود را هم به نمایشگاه میبرد اما در آن سالها نمایشگاه به صورت محدود برپا میشد. در دولتهای نهم و دهم از موزه قرآن در خواست چنین همکاری نشد و موزه هم تمایلی به این کار نداشت. اما پس از هشت سال باز هم طبق روال گذشته چنین درخواستی مطرح شد؟!
بدون این که مسئولان امر به این موضوع توجه کنند که لزوماً تکرار هر اقدامی در دورانهای قبلی پسندیده نیست و اساساً انتقال اشیا موزهایی کار صحیحی نیست و به آثار آسیب وارد میکند، هرچند که این آسیب در لحظه مشهود نباشد. و هر چند این اقدام در راستای کمک به آشنایی با فرهنگ قرآنی باشد. گرچه هنگام اجرای این درخواست، موزه قرآن ویترینهای مخصوص خود را انتقال داده که این هم خود جای تأمل دارد اما از این منظر که آثار در ویترینهای مخصوص خودشان قرار میگیرند، جای خوشحالی است.
اما نباید غافل شد که کارشناسان مرمت به شدت مخالف انتقال آثار موزهایی مخصوصاً از جنس کاغذ هستند و معتقدند این جابه جاییها هرچند در نهایت دقت باشد اما به دلیل تغییرات اقلیمی آثار را دچار شوک و آسیب میکند.
امسال بیست و دومین نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم در باغ موزه دفاع مقدس و در سالن همایشهای بینالمللی برگزار میشود که به دلیل امنیت، آثار موزه قرآن در سالنهای پایین به نمایش در آمده است اما در نهایت فضا مرطوب است و حتا عدهایی از کارشناسان آستان قدس رضوی هم معتقدند آوردن قرآنها و اشیا موزه کاری بس اشتباه است و در صورت اصرار مسئولان باید ماکت این آثار در این فضا به نمایش در میآمد. هم اکنون ۱۲ اثر شامل ۴ اثر فلزی و مابقی کاغذی از موزه قرآن در این نمایشگاه حضور دارد.
نکته قابل تأمل آن است که مخاطبان نمایشگاه در صورت نیاز به سرویسهای بهداشتی و یا اقامه نماز متوجه وجود اثار این موزه در قسمت پایین نمایشگاه میشوند و عملاً تبلیغاتی برای بازدید موزه قرآن صورت نمی گیرد.
حجت الاسلام و المسلمین فخرالدین صابری – مدیر موزه ملی قرآن کریم – درباره چرایی انتقال قرآنهای نفیس این موزه به نمایشگاه بینالمللی قرآن میگوید: « هدف از انتقال آثار آن هم به شکل محدود به نمایشگاه، معرفی موزه قران کریم و داشتههای موجود در آن است اما این انتقال با توجه به شرایط حفظ و نگهداری آثار لحاظ شده است. در این نمایشگاه یک فضای مناسب برای استقرار ویترینهای موزه قرآن در نظر گرفتند که از منظر حفاظت فیزیکی در موقعیت خوبی است. آن فضا مجهز به دوربینهای مدار بسته است و ویترینهای نمایش هم از آنِ موزه قرآن و مخصوص این آثار است که به نمایشگاه انتقال یافته است. علی القاعده نباید ضرری متوجه آثار باشد. مضاف بر این که آثار به نمایش درآمده شامل یکی دو اثر فلزی مثل محفظههای منقوش به عبارات قرآنی و پارچه یی است و دو نسخه خطی قرآنی ارسالی نیز در ردیف حفاظت و مرمت قرار دارند که پیش از مرمت این انتقال صورت گرفت تا آسیب احتمالی پس از مرمت متوجه آنها نباشد.»
سال گذشته نیز ۳۰ قرآن نفیس از موزه قرآن به بهانه ثبت ملیشدن در مجموعه فرهنگی – تاریخی نیاوران در ویترینهای غیر استاندارد و در فضای باز در حالی که بر روی هر یک از شیشهها یکدسته گل قرار داشت با حضور محمد شریف ملکزاده- رییس وقت سازمان میراث فرهنگی- رونمایی شد. در حالی که این اقدام با انتقادات متخصصان روبه رو بود چرا که رطوبت فضای باز این مجموعه و نبود ویترینهای مناسب خود به خود باعث آسیب هرچه بیشتر میشد. از جمله ۳۰ قرآن نفیس ثبت ملی شده عبارتند از کتابت عبدالله آشوب سال ۱۲۲۲ هجری قمری مربوط به دوره قاجار،قرآن به کتابت محمد شفیع معرف به میرزا کوچک شیرازی ۱۲۳۰ هجری قمری ،قران به کتابت عنایت الله شوشتری متعلق به سال ۱۰۷۹ هجری قمری وقرآن به کتابت غلام علی اصفهانی مربوط ۱۲۵۳ هجری قمری ،قرآن به کتابت آقا زین العابدین به سال ۱۲۳۶ هجری قمری ، قرآن به کتابت محمد هاشم اصفهانی متعلق به سال ۱۱۸۰ هجری قمری، قرآن به کتابت محمد باقر حسینی شوشتری مربوط ۱۱۲۴ هجری قمری و قرآن به کتابت آقاجان پرتو و محمد شفیع تبریزی.
صابری هم معتقد است انتقال قرآنهای نفیس به فضای باز مجموعه نیاوران کار بسیار اشتباهی بود که بالاجبار انجام شد.
او درباره این که به هر حال انتقال از یک فضا به فضای دیگر با توجه به اختلاف میزان دما و رطوبت، آثار مخصوصاً از جنس کاغذ را دچار شوک میکند، و چرایی عدم معرفی موزه قرآن به صورت ورک شاپ یا تصاویر سه بعدی توضیح میدهد: « ما در طول این هشت سال نیز در این نمایشگاه شرکت نمیکردیم. برای این که فضا را مناسب نمیدانستیم و جابه جایی اشیا را همراه با ضایعات احتمالی ارزیابی میکردیم. امسال چون مدیریت نمایشگاه به تبع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تغییر کرد و این مدیران جدید چون نه سال پیش خواهان آن بودند که هنگام برگزاری نمایشگاه از این آثار بهره میبردند. برای اجرای این اقدام فرهنگی طی نشستی با سازمان میراث فرهنگی، مصوب شد موزه قرآن در این نمایشگاه شرکت کند ما هم حسب الامر دستور رییس سازمان میراث فرهنگی و رعایت سلسله مراتب این اقدام را با احتیاط انجام دادیم تا آنجا که ویترینهای موزه قرآن در نمایشگاه مستقر شده است.»