با آغاز فصل جوایز، خیلی‌ها چشم به موفقیت «فروشنده» نماینده ایران در اسکار هشتاد و نهم دوخته‌اند. فیلمی که ارسالش با موافقت‌ها و مخالفت‌های زیادی همراه بود.

به گزارش هنرنیوز، با آغاز فصل جوایز، خیلی‌ها چشم به موفقیت «فروشنده» نماینده ایران در اسکار هشتاد و نهم دوخته‌اند. فیلمی که ارسالش با موافقت‌ها و مخالفت‌های زیادی همراه بود، اما فارغ از تمامی بحث‌های سیاسی- اجتماعی دور این فیلم، بد نیست نگاهی بیندازیم به برنده‌های اسکار خارجی زبان در سال‌های اخیر و ببینیم آنها قبل از مجسمه طلایی، چه جوایزی را به خود اختصاص داده بودند و بر همین اساس شانس «فروشنده» چقدر است.

عموماً فیلم‌هایی که برنده اسکار بخش خارجی‌زبان می‌شوند، از دل یکی از سه جشنواره مهم اروپا، کن، ونیز و برلین بیرون می‌آیند. آنها ممکن است برنده نخل طلا، شیر طلا یا خرس طلایی نشده باشند اما به هر حال در آنجا با تحسین منتقدان رو به رو می‌شوند. از میان ۵ فیلم آخری که موفق به بردن جایزه اسکار خارجی زبان شده‌اند، فقط یک فیلم سابقه حضور در این جشنواره‌ها را ندارد؛«ایدا» که محصول سال ۲۰۱۳ است، از میان جشنواره‌های معتبر جهان فقط در تورنتو حاضر بود و بدون بردن جایزه سزار و گلدن‌گلوب به مجسمه طلایی دست پیدا کرد. نکته‌ای که بیش از پیش اهمیت لابی گری را در مراسم اسکار نشان می‌دهد. جالب است بدانید که «پسر سائول»، «زیبایی بزرگ»، «عشق» و «جدایی نادر از سیمین» (که همراه «ایدا» ۵ برنده آخر اسکار خارجی زبان به شمار می‌آیند)، همگی گلدن گلوب را برده‌اند و فقط «زیبایی بزرگ» سزار را به خودش اختصاص نداده است.

بفتا و حلقه منتقدان نیویورک هم هستند


به جز گلدن گلوب دو جایزه دیگر هستند که در فصل جوایز می‌توانند سرنوشت اسکار خارجی زبان را تا حدود زیادی مشخص کنند؛ بفتا و حلقه منتقدان نیویورک. در ۵ دوره اخیر فقط سال گذشته بوده که برنده اسکار خارجی زبان، حتی نامزد بفتا هم نبوده. «ایدا»، «زیبایی بزرگ» و «عشق» هر سه توانسته‌اند این جایزه را ببرند و «جدایی نادر از سیمین» هم نامزدی در مراسم اسکار بریتانیایی‌ها را تجربه کرده است. در همین راستا هر ۵ فیلم اخیر برنده اسکار خارجی‌زبان، مورد تحسین حلقه منتقدان نیویورک قرار گرفته‌اند و فقط فیلم «زیبایی بزرگ» عنوان انتخاب اول منتقدان نیویورکی را به خودش اختصاص نداده و دوم شده.


با توجه به این که امسال «اینجانب، دانیل بلیک» کن لوچ، که انگلیسی زبان است موفق به دریافت جایزه نخل طلای جشنواره کن شد، شانس فیلم «فروشنده» به عنوان تنها اثر برنده دو جایزه از این جشنواره بسیار بالا رفته. فیلم فرهادی در کنار «او»، «کنیز»، «جولیتا»، «نرودا» و «تونی اردمن» نامزدهای امسال انتخاب منتقدان هم هستند. چیزی که باعث شد خیلی‌ها با مقایسه ساخته اصغر فرهادی و «پسر سائول»، اسکار «فروشنده» را قطعی بدانند؛ اما از سال ۲۰۱۰ فقط دو فیلم بعد از بردن جایزه انتخاب منتقدان توانسته‌اند به مجسمه اسکار دست پیدا کنند؛ «پسر سائول» و «عشق». به همین دلیل شاید خیلی نتوان روی این نامزدی حساب ویژه‌ای باز کرد.

پیشتازی تونی اردمن


در طرف مقابل فیلم «تونی اردمن» از آلمان توانسته رقیبی جدی برای اصغر فرهادی و «فروشنده» اش باشد. این فیلم که در جشنواره کن، موفق به بردن جایزه FIPRESCI شده است، ابتدا هفته گذشته در حالی که نماینده ایران جایی در میان کاندیداها نداشت، نامزد جایزه مستقل اسپیریت شد و بعد هم توانست یکی از تعیین کننده ترین جوایز این ماراتن را به خودش اختصاص دهد؛ جایزه حلقه منتقدان نیویورک. با توجه به این که هنوز نامزدها و برندگان سزار، گلدن گلوب و بفتا مشخص نشده‌اند، می‌توان فعلاً «تونی اردمن» ساخته مارن آده را پیشتاز فیلم‌های خارجی زبان در فصل جوایز دانست.


جشنواره ونیز امسال پر بود از فیلم‌هایی که با تحسین منتقدان مواجه شده‌اند. فیلم‌هایی مثل «ورود» ساخته دنی ویلانو، «جکی» اثر زندگینامه‌ای پابلو لارین، «لا لا لند» دومین فیلم بلند سینمایی دیمین شزل، «نوری میان اقیانوس‌ها» و «حیوانات شب زی» اما بخت با فیلمسازان خارجی زبان یار بوده که همه این‌ها به زبان انگلیسی ساخته شده‌اند و باید برای بخش اصلی اسکار آماده شوند. کما این که «لا لا لند» یکی از بخت‌های اصلی کسب اسکار بهترین فیلم سال است. برنده شیر طلای امسال با وجود همه این آثار صاحب نام اما یک فیلم فیلیپینی بود که توسط کشورش به اسکار معرفی نشد.


برندگان جشنواره برلین هم به جز«جدایی نادر از سیمین» سال‌هاست که در بخش اسکار خارجی زبان موفق نبوده‌اند. اگرچه فیلم‌هایی مثل «مرد بارانی» بوده‌اند که هم خرس طلایی را برده و هم یک یا چند جایزه اسکار را در ویترین افتخاراتشان چیده باشند اما آنها همگی انگلیسی زبان بوده‌اند و در بخش اصلی حضور داشته‌اند. بدون احتساب «جدایی نادر از سیمین»، آخرین فیلم خارجی زبانی که توانست هم خرس طلا را ببرد و هم در اسکار موفق باشد، انیمیشن «شهر اشباح» هایائو میازاکی است که تازه آن هم نتوانست اسکار بخش خارجی زبان را ببرد، بلکه با شکست «عصر یخبندان»، «لیلو و استیچ»، «اسپریت: اسبی از سیمارون» و «سیاره گنج» بهترین انیمیشن سال شد. به پشتوانه این تاریخ، خیلی نمی‌شود روی نماینده ایتالیا، «آتشی در دریا» که خرس طلای امسال را برده حساب باز کرد. مضافاً بر این که ساخته جانفرانکو رزی، مستند است.


با این حساب می‌شود «تونی اردمن» را مهم‌ترین بخت فصل جوایز در حال حاضر ارزیابی کرد و پس از آن فیلم «فروشنده» می‌تواند به نامزدی در اسکار امیدوار باشد. فیلم‌های «او» و «نرودا» هم شانس خوبی برای اسکار دارند؛ اما همیشه باید شانسی هم برای لابی گری و فیلم‌های سیاسی قائل شد. چرا «زیر سایه» نماینده فارسی زبان بریتانیا که نگاهی غرب زده را به دفاع مقدس دارد، نتواند اسکار را ببرد؟!