درباره سومین همایش نقد ادبی با خانم دکتر زهرا پارساپور، دبیر این دوره از همایش به گفتگو نشسته‌ایم؛
خانم دکتر پارساپور دلایل انتخاب موضوع «نقد ادبیات داستانی» برای این دوره از همایش چه بوده است؟
_همان طور که مطلعتید این سومین همایش نقد ادبی است که برگزار می‌شود. در این همایش، نقد ادبیات داستانی با رویکردهای متنوع مد نظر قرار گرفته است. هم نقد و هم داستان در جامعهٔ ادبی دانشگاهی ما تا دو دههٔ قبل و شاید کمتر مهجور بودند. در حالی که امروز پویا‌ترین، خلاق‌ترین و پراستقبال‌ترین بخش مطالعات ادبی ما، مطالعات و تحقیقات در حوزهٔ نقد ادبی است و ادبیات داستانی به عنوان یک رشتهٔ مستقل در دانشگاه مطرح است. این اتفاق خوب نیاز به توجه بیشتر و تخصصی‌تر اندیشمندان و محققان در این دو حوزه دارد. تعریفی که امروز ما از نقد و نقد ادبیات داستانی در ذهن داریم با دو دههٔ پیش متفاوت است به گونه‌ای که بسیاری از نقدهایی که بر داستان‌ها پیش از این نوشته شده است اصولاً ما امروز آن‌ها را نقد نمی‌دانیم بلکه نوعی توصیف و توضیح آن داستان قلمداد می‌کنیم. امروز، تقریباً نقدی که رویکردی خاص یا نظریهٔ خاصی را در پشت خودش نداشته باشد نقدی سست تلقی می‌شود. وجود این رویکرد‌ها و نظریه‌ها موجب می‌شود که ما از حکایات و داستان‌ها و منظومه‌های کهن و معاصر فارسی خوانش‌های متعدد داشته باشیم و زیبایی‌ها و مفاهیم نهفته و یا بالقوهٔ آن‌ها آشکار شود و حتی روح تازه‌ای در آثار مهجور ما دمیده شود. شاید در آغاز راه، نقدهایی که با رویکردی خاص انجام می‌شوند دچار ضعف و سستی و تقلید باشند اما باز این وظیفهٔ «نقدنقد» است که به اصلاح و تکامل خود و همزمان به بالا بردن سطح داستان و داستان‌نویسی در ایران کمک کند.
هدف از برگزاری این سومین دوره همایش نقد ادبی چیست؟
_با توجه به این توضیحات، اهداف همایش نقد ادبیات داستانی که امسال با همکاری پژوهشگاه علوم انسانی، انجمن نقد ادبی، مرکز تحقیقات زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس، فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی و انجمن علمی ادبیات داستانی و دانشگاه زنجان برگزار می‌شود چند هدف عمده را دنبال می‌کند:
االف) توسعه و نظام بخشی فرهنگ نقد در حوزه ادبیات داستانی
ب) ایجاد فرصت برای تبادل آرای صاحبنظران در حوزه نقد داستان
ج) معرفی رویکردهای نوین در زمینه نقد
چه اقداماتی تاکنون برای رسیدن به این اهداف انجام شده است؟
_اقداماتی که برای رسیدن به این اهداف سه گانه صورت گرفته به ترتیب عبارتند از:
الف) جهت ارتقاء و توسعهٔ نقد در حوزهٔ داستان، رویکردهای خاص در نقد داستان لحاظ کردیم. محققان و مؤلفان محترم می‌بایست مقالاتی را برای ما ارسال فرمایند که به شکل تخصصی و با یک رویکرد خاص نوشته شده است. از سویی کمیتهٔ علمی و اجرایی هم خود را موظف می‌داند که داوری‌ها به شکل تخصصی انجام شود و تخصص داوران در هر یک از این رویکرد‌ها در نظر گرفته شود. برای نیل به این هدف، پیش از ارسال مقالات به داوری، ما از داوران مقالات، تخصص اصلی آن‌ها را جویا شدیم تا فقط در آن حوزه، برای آن‌ها مقاله ارسال شود.
همچنین در نظر داریم در برگزاری نشست‌های همایش و ارائهٔ مقالات همین نگاه را داشته باشیم تا علاقه‌مندان بتوانند حداکثر استفاده را از زمان برگزاری همایش داشته باشند.
برای گسترش مطالعات در زمینه نقد ادبیات داستانی، دبیر اجرایی همایش جناب آقای حسن‌پور کتابنامه‌ای تهیه نموده‌اند که در آن تقریباً کلیهٔ کتاب‌هایی که تا کنون در حوزهٔ ادبیات داستانی و نقد داستان تألیف و ترجمه شده است، معرفی می‌شود. این کتابنامه نیز از طریق سایت همایش در اختیار شرکت کنندگان قرار می‌گیرد و در مجموعه مقالات همایش نیز به چاپ خواهد رسید.
همین طور در نظر داریم در کنار همایش، نمایشگاه کتاب داشته باشیم که مهم‌ترین و تازه‌ترین کتاب‌ها را در حوزهٔ نقد و نقد ادبیات داستانی به نمایش بگذارد..
یکی دیگر از اقداماتی که بنا داریم در این همایش انجام دهیم این است که برنامهٔ همایش و نشست‌ها را و حتی چکیده مقالاتی که قرار است ارائه شود از طریق سایت همایش یک هفته تا ده روز قبل از زمان برگزاری، در اختیار علاقه‌مندان قرار دهیم تا با مطالعهٔ آن‌ها بتوانند جهت شرکت در نشست‌های مورد علاقهٔ خود برنامه‌ریزی کنند.
برگزاری کارگاههای چهارگانه با حضور استادان بسیار برجسته و آگاه در حوزهٔ نقد و ادبیات داستانی در دو روز همایش نیز می‌تواند گامی در جهت گسترش نقد عملی در سطح جامعه علمی باشد.
ب) برای رسیدن به هدف دوم نهایت تلاش خود را می‌کنیم که برنامه‌ها و کارگاههای ما به گونه‌ای باشد که صاحبنظران و صاحبان آثار در حوزهٔ نقد و داستان در همایش حضور پیدا کنند. تقدیر از داستان-نویسان برجسته، جزو برنامه‌های همایش است که شرکت‌کنندگان از نزدیک بتوانند با این بزرگان دیدار و گفتگو داشته باشند. تلاش می‌کنیم نشست‌ها را با مدیریت استادان برجستهٔ نقد و ادبیات داستانی برگزار کنیم و فرصتی هر چند کوتاه را برای تبادل آرا در این جلسات فراهم نماییم.
ج) برای رسیدن به هدف سوم، یکی از نشست‌هایمان را به رویکردهای تازه در حوزهٔ نقد ادبیات داستانی اختصاص داده‌ایم که امیدواریم نشست جذاب و پر باری داشته باشیم. نقد بومگرا برای اولین بار در این همایش جزو رویکرد‌ها، مطرح شده و ما علاوه بر ارائهٔ مقاله در این زمینه، یک سخنرانی مهم نیز خواهیم داشت. با وجودی که همایش ما بین المللی نیست اما به دلیل تازگی این رویکرد در ایران از پرفسور اسکات اسلاویک رییس موسسهٔ ازلی که از بنیان‌گذاران رشتهٔ ادبیات و محیط زیست در آمریکا بودند خواهش کردیم که به معرفی این رشته و نقد بومگرا بپردازند که این سخنرانی از طریق ویدئو کنفرانس صورت خواهد گرفت. همچنین خوشبختانه با همت انجمن نشانه‌شناسی در این همایش پرفسور اییرو تاراستی رییس انجمن جهانی نشانه‌شناسی، مهمان ما خواهند بود و از سخنرانی ایشان بهره خواهیم برد.
خانم دکتر پارسا لطفا توضیحاتی درباره مقالات، نحوه داوری‌ها و انتشار آن‌ها بفرمایید.
_در این همایش برای ارسال مقالات نسبت به همایش‌های دیگر محدودیت‌هایی قائل شدیم و دلیل آن، یکی، بالا‌تر بردن سطح علمی مقالات بود و دیگر، دقت بیشتر در داوری مقالات که امیدوارم با تلاش همهٔ استادانی که بر ما منت گذاشتند و قبول زحمت نمودند و من از همهٔ آن‌ها سپاسگزارم این کار به درستی انجام شود.
بعد از داوری و ارزیابی، مقالاتی که پذیرفته شده‌اند به چند سطح تقسیم می‌شوند:
گروه الف) مقالات برتری که برای چاپ در مجلات علمی - پژوهشی و ارائه در همایش انتخاب می‌شوند.
گروه ب) مقالاتی که جهت چاپ در مجموعه مقالات و ارائه در همایش انتخاب می‌شوند.
گروه ج) مقالاتی که جهت چاپ در مجموعه مقالات انتخاب می‌شوند.
در ضمن چکیدهٔ همه این مقالات پذیرفته شده چاپ می‌شود و در روز همایش تقدیم مهمانان محترم خواهد شد.
در خاتمه هر توضیح دیگری که درباره این دوره از همایش نقد ادبی مد نظرتان است بفرمایید.
_از صاحب نظران و استادان و دانشجویان علاقه‌مند خواهش می‌کنم هر نکته و رهنمودی که در جهت بهتر و غنی‌تر شدن همایش به نظر محترمشان می‌رسد به دبیرخانهٔ همایش متذکر شوند. این همایش، فرصتی است برای رشد و اعتلای علمی ما و گسترش نقد ادبیات داستانی که خواستهٔ همه ماست. حضور فعال و پیوستهٔ شما عزیزان در این دو روز همایش می‌تواند آن را پر بار‌تر و به یادماندنی‌تر سازد.
