«اسماعیل» رمان فردگرایانه ایست که حول محور شخصیت اسماعیل است و در آن پیچش های زیبایی در درونیات و ذهنیات این شخصیت می گذرد، فردی این رمان را با غایت دغدغه های انقلاب اسلامی و رویکرد گسترش تالیفات ادبی ذیل اندیشه انقلاب اسلامی به نگارش درآورد. 

فردی نخستین حرکت های نگارش ادبی را در حوزه داستان انقلاب با «اسماعیل» شروع کرد و نگارش این رمان خلاء موجود در وجود داستان هایی از این دست را جبران نمود و آغازگر داستان نویسی انقلاب اسلامی شد. 

نگارش این اثر که بیانگر دغدغه های مرحوم فردی در حوزه ادبیات انقلاب اسلامی است نفس تازه انقلاب در رگ های داستان ها و خاطرات ملت، جاری در کلمات و قلم های نیرومندی چون قلم خود او بود و او با تالیف این اثر توانست دریچه های دیگری را فرا روی داستان نویسی ایران بگشاید و بعد از آن هرجا که مشغول به کار بود به طور ویژه از ادبیات انقلاب اسلامی خصوصا در بخش شعر و داستان حمایت کرد. 

وی پیش از رحلتش رمان تازه ای را تحت عنوان «گرگ سالی» نوشت که به واقع جلد دوم رمان «اسماعیل» است و در آن سبک و سیاق تازه ای را با همان شخصیت ها در سبلان نگاشته و بر خلاف اسماعیل از فضای پایتخت فاصله دارد و دلیل این امر رویدادهای است که در پایان رمان

«اسماعیل» برای این شخصیت می افتد و او را به دامه های سبلان می کشاند لذا ادامه این داستان در «گرگ سالی» در این منطقه می گذرد. 

نویسنده در زمان حیاتش درباره این اثر گفته بود: «گرگ سالی ادامه «اسماعیل» است؛ شخصیت اصلی این رمان همان اسماعیل است که از موقعیت پایانی رمان «اسماعیل» به دوران رخداد این اثر پرتاب شده است. من خیلی خدا را شاکرم که توفیق داد تا این رمان را بنویسم. این داستان و فضایش ناگهانی به ذهن من رسید، اما به جرات می‌گویم که در ادبیات داستانی ایران اثری را سراغ ندارم که این طور برخورد استعاری را با آمریکا و نیروی استکبار نشان دهد. این رمان حرف درشتی برای زدن دارد و می‌گوید آمریکایی‌ها گرگ هستند و از تبار گرگ و باید با این نگاه به آنها نظر انداخت. در این رمان گرگ‌های تغییر پیدا کرده دیگر با نشانه سراغ آدم‌ها می‌روند و این بزرگ‌ترین استعاره این رمان است. در واقع هوشمندی آنها در انتخاب طعمه و محیط رعب و وحشتی که در منطقه ایجاد می‌کنند در کنار نزاع میان مردم و آمریکایی‌ها و گرگ‌هاست که قصه رمان را می‌سازد.» 

مرحوم فردی در این اثر از توصیفات بسیار زنده و زیبا بهره گرفته و آن را در تمام داستان جاری ساخته است به گونه ای که مخاطب در تمام لحظات با اسماعیل و روایت او همراه شده و با او یکی می شود.
«_منم آنا، اسماعیل...کمی بعد صدای کشیده شدن کلون از پشت شنیده شد. سپس در به کندی و با جیرجیر بلند بر پاشنه چرخید و آهسته باز شد. آنا‌ در حالی که با شال رویش را گرفته بود، در آستانه ظاهر شد. از اجزای صورتش، تنها دو چشم روشن و مهربانش پیدا بود. در همان نگاه اول اسماعیل را به جا آورد. شال به کناری رفت و دست‌های بلندش مثل دو بال قویی بزرگ و باشکوه به سوی او گشوده شدند. اسماعیل خودش را در آن آغوش مهربان رها کرد. چه آرامش عمیقی داشت آغوش آنا. پیراهنش بوی پونه و صابون‌های خوش عطر سوغاتی می‌داد، از همان‌‌ها که آنا‌ همیشه می‌گذاشت توی بقچه و لابه‌لای لباس‌های تمیزش.» 

فردی با آوردن گرگ ها و اصلاح نژادی شان توسط آمریکایی ها از بهترین مایه های داستان پردازی و نماد های روشن و در عین حال لایه مند برای بیان درونه کلامش استعانت جسته است، به گونه‌ای که در این اثر جلوه رفتارهای ضد انقلابی و توطئه ها و نقشه های شوم آمریکا در قالب سلاحی که به ظاهر گرگ است تجلی می یابد. 

«گرگ سالی» آخرین اثر زیبای مرحوم امیرحسین فردی است که توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده و به تازگی روانه باز نشر شده است و قرار است تا پایان خرداد ماه سال جاری همزمان با چهلمین روز درگذشت این نویسنده انقلابی رونمایی شود.

م.خاکیان