به گزارش هنرنیوز، در این مراسم که صبح امروز دوشنبه (۱۲ شهریور ماه) در فرهنگسرای انقلاب اسلامی برگزار شد، عزت‌الله ضرغامی، محمد حسین لطیفی، مهدی فرجی، جهانگیر الماسی، نوید و علی دری فرزندان این مرحوم، امیرعلی دانایی بازیگر کلاه پهلوی، عباس سلیمی نمین پژوهشگر و مسؤولان فرهنگسرا حضور داشتند.

بدخواهان ملت ایران می‌خواهند کاری کنند تا ما نتوانیم جوانه بزنیم

در ابتدای این مراسم، عباس سلیمی نمین ـ پژوهشگر تاریخ ـ به بخشی از تاریخ در زمینه ارتباط و سیاست انگلیس در مقابل ایران اشاره کرد و گفت: باید تقارن سالروز شهادت رییسعلی دلواری اسطوره مبارزه با انگلیس با مراسم بزرگداشت کارگردان زحمتکش ما که درباره استعمار انگلیس فیلمی ساخته است را گرامی داشت. برخلاف آنچه که نویسندگان غرب سعی می‌کنند القاء کنند اما ملت ایران در تقابل ضدیت‌های انگلیس در مواقعی که لازم باشد برخورد سخت و در مواقعی برخورد نرم نشان می‌دهند؛ برای مثال ملت ایران در برابر حرکت‌های استحاله‌گونه، مقاومت‌های نرمی نشان می‌دهد که نشانه فرهیخته بودن ملت ایران است.
وی افزود: برای انگلیسی‌ها که جهان تحت سلطه آنها بود، بسیار سخت بود که ملتی در برابر آنها مقاومت کند و تبدیل به یک مدل شود، از همین رو برای شکستن ملت ایران حرکت‌های زشتی از خود بروز می‌دهند؛ برای مثال برای تجزیه ایران کارهایی می‌کنند. آنها در تلاش هستند هم به لحاظ کیفیت و هم کمیت ایران را دچار مشکل کنند.

سلیمی نمین در ادامه گفت: امروز سالگرد آغاز جنگ دوم ما با روس‌ها هم است؛ البته در این قضیه هم انگلیس‌ها نقش اساسی داشتند تا ایران تجزیه و ملت دچار یأس شوند. ملت ایران وقتی توانست بزرگترین قدرت را در عرصه‌های مختلف به زانو دربیاورد یک عداوتی شکل گرفت و انگلیسی‌ها خواستند ملت ایران را بشکنند اما وقتی تاریخ را مطالعه می‌کنیم می‌بینیم علی رغم انجام کارهای غیراخلاقی توسط انگلیسی‌ها، ملت ایران هرگز بر اساس توهم آنها عمل نکرده، بلکه مجددا جوانه زده، ایستاده و نهضت ملی شدن صنعت نفت را شکل داده است.

او سپس گفت: امروز عزم بدخواهان ملت ایران این است که کاری بکنند تا ما نتوانیم جوانه بزنیم و منافع نامشروع آنها در سایر کشورها محقق شود. امروز چیزی که می‌توانیم از تاریخ خودمان درس بگیریم این است که نوع برخورد انگلیسی‌ها و آمریکایی‌ها در برابر ما متفاوت شده و کارنامه ما نشان می‌دهد که ملتی نیستیم که با یک کودتای نظامی یا بحث گسترش سختی‌ها و مشکلات مادی، شأن و منزلت خود را از دست بدهیم و این برای دشمن ما کاملا روشن است. از همین رو می‌بینیم این بار بسیار متفاوت عمل و همه ابزارها به خدمت گرفته می‌شود. امیدواریم در رابطه با آنچه که ما در مسیر آن گام برداشتیم و آن صیانت از منزلت انسان‌ها و مقابله با نژادپرستی در منطقه است، موفق باشیم و از آن به نیکی یاد کنیم چراکه در این مسیر ملت ایران توانسته الگویی برای کسانی باشد که می‌خواهند شأن و منزلت خود را احیا کنند؛ البته شاید برخی ضعف‌ها در مدیریت‌ها باعث دیده نشدن این مسایل شود. امیدوارم در ارتباط با این شخصیت معاصر و آن شخصیت تاریخی یعنی رییسعلی دلواری تأمل و با ناهنجاری‌ها مقابله کنیم و هم بتوانیم مسیری را که باز کردیم که بر اثر آن فشارهایی روی ما وارد می‌شود را پیش ببریم.

در ادامه مراسم یکی از نوادگان رئیسعلی دلواری اسطوره مبارزه با استعمار انگلیس، که دارای مدرک دکتری از دانشگاه بوستون امریکاست به سخنرانی پرداخت.

سید عزت‌الله ضرغامی در سخنانی در مراسم گرامیداشت سید ضیاءالدین دری با بیان اینکه دری را قهرمان مبارزه با انگلیس می‌داند و کار آن را کمتر از رییسعلی دلواری نمی‌داند، گفت: اگر او در مقابل انگلیسی‌ها ایستاد و مردم را به این باور رساند که می‌شود در برابر قلدرها ایستاد، دری هم در عرصه فرهنگ و هنر این کار را کرد.

دری دو سریال ماندگار ساخت که به درستی چهره بدون رتوش انگلیس را به مردم و نسل‌های جدید نشان می‌دهد. در واقع انگیزه دری مبارزه با انگلیس بود. آثار او سه ویژگی داشت؛ یکی وزن هنری بود که در کنار آن حفظ جهت‌گیری‌های ملی، انقلابی و اسلامی نیز وجود داشت و سوم جذب مخاطب گسترده بود و این موارد، سه ویژگی آثار بی‌بدیل دری بود؛ البته شخصیت دری همراه با حذف خود او بود، یعنی وی تلاش می‌کرد خودش دیده نشود و روحیه درویش مسلک داشت. همین روحیات در برخی هنرمندان وجود دارد که یک روحیه پاک و سالم است آنها به دنبال جایگاه بازکردن برای شخصیت فردی خود نیستند. البته این روزها فضای مجازی باز و به گونه‌ای در حال تبدیل شدن به ویترین جامعه هنری است. این موضوع از تبرج برخی سلبریتی‌ها مشخص است اما مرحوم دری جزو کسانی بود که در طول این سال‌ها، خودش دیده نشد.

ضرغامی با اعتقاد بر اینکه دری خودش را حذف کرد ولی کارش به لحاظ حرفه‌ای و شاخص‌های هنری فوق‌العاده بود، گفت: او همیشه جهت‌گیری‌ها را حفظ می‌کرد. منظورم از جهت‌گیری این است که امانت‌داری تاریخ را می‌کرد؛ یعنی به‌گونه‌ای که انسان مقهور جریان‌های روشن فکر نشود و این کار ارزشمند است.

رییس اسبق سازمان صداوسیما با اشاره به ساخت سریال‌هایی چون «حریم سلطان» توسط ترکیه‌ای‌ها اظهار کرد: چندی پیش سریالی به نام حریم سلطان از شبکه‌های ماهواره‌ای پخش شد که درباره پادشاهی عثمانی‌ها بود اما در این سریال از پادشاه عثمانی و ویژگی‌های یک اثر تاریخی خبری نبود؛ درواقع سریال حول یک ملکه می‌چرخید و اصلا ربطی به پادشاهی عثمانی نداشت. من بر حسب کارم برخی قسمت‌ها را کامل می‌دیدم و متوجه شدم هیچ خبری از پادشاهی عثمانی در آن نیست. به یاد دارم در دیدار با رییس وقت رادیو و تلویزیون ترکیه، به او یادآوری کردم که سریال حریم سلطان اصلا چیزی درباره کشورگشایی‌های زمان عثمانی ندارد و همه چیز درباره شخصیت یک زن است. او نیز در پاسخ حرف من را تاکید کرد و گفت که علت جذابیت این سریال، موارد غیراخلاقی و فکت‌های منشوری است در حقیقت خود او هم معتقد بود که سریال حریم سلطان اصلا مربوط به پادشاه عثمانی نیست.

وی در بخش دیگر از این مراسم ادامه داد: در سفری که به ترکیه داشتم متوجه شدم آنها درصدد ساخت سریالی درباره مولانا هستند که ما در کشور به دلیل مشکلات علما درباره عرفان نمی‌توانیم فیلمی در این باره بسازیم و مشکلات زیادی داریم و گرفتاریم. به هر حال ما برای رونمایی از آن سریال به مراسمی دعوت شدیم اما آنقدر فیلم بی‌کیفیت و بی‌حال بود که هنگام نمایش فیلم، بسیاری خوابیده بودند. می‌خواهم بگویم ارزش کارمان را بدانیم.

وی ادامه داد: در کشور ما وقتی کسی مثل دری فیلمی درباره تاریخ می‌سازد هم ویژگی‌های هنری و هم جهت‌گیری های لازم را رعایت می‌کند؛ برای مثال وقتی کسی «کیف انگلیسی» را می‌بیند متوجه می شود که انگلیسی‌ها چه خیانت‌هایی به ایران کرده‌اند. یک وقت‌هایی سریالی مانند جومونگ ساخته می‌شود که افسانه است و آن اشکالی ندارد، حتی مقام معظم رهبری آن زمان که سریال جومونگ پخش می‌شد، به من می‌گفتند سریال بسیار خوبی است و ایشان به صورت پیوسته این سریال را می‌دیدند اما ساخت سریال‌های تاریخی متفاوت است و دیگر افسانه نیست، بنابراین باید امانتداری تاریخ را در آن حفظ کنیم.

رییس اسبق سازمان صداوسیما در پایان سخنانش اظهار کرد: دری در حالی که شخصیت برجسته‌ای بود از میان ما رفت و من معتقدم در آینده برجستگی‌ شخصیت او بیشتر نمایان می‌شود. دری عمر خود را برای ساخت دو سریال صرف و خدمت ماندگاری کرد که برای او باقیات‌الصالحات است. البته فوت او با فوت یکی از بزرگان سینما، مرحوم عزت الله انتظامی همزمان شد که باعث شد چندان درباره او صحبت نشود از همین رو به نظرم برگزاری چنین مراسمی برای شناخت شخصیت سید ضیاءالیدن دری لازم است.

امید به تکثیر دری!

محمد حسین لطیفی که قرار است سریال «سنجرخان» دری را کارگردانی کند، گفت: دغدغه‌های دری بسیار برایش مهم بود. ناآگاهی انسان‌های مشرق زمین درباره‌ی استعمار زیاد است و باید آنها را آگاه کرد و همین امر دغدغه ضیاءالدین دری بود. امیدوارم روحیه او در دیگران تکرار شود.

وقتی به بیمارستان رفتم و او را ملاقات کردم اصلا دوست نداشتم باور کنم که او دیگر برنمی‌گردد. امیدوارم جوان‌های ما بتوانند از تلاش و زحمت او الگو بردارند و بتوانیم در درازمدت شاهد تکثیر او باشیم.

امیدوارم فیلمنامه‌های دری نصفه نماند

مهدی فرجی که زمانی مدیریت پروژه‌های الف ویژه صداوسیما را عهده‌دار بود نیز در این مراسم اظهار کرد: دری غریب شش هفت سال مشقت‌های زیادی برای ساخت «کلاه پهلوی» داشت. او صبر کرد تا کار او کم‌ضعف باشد. ساخت سریال تاریخی سخت است. آقای ضرغامی به نیکی درباره دری صحبت کرد. او یک کارگردان مولف بود. او خودش فیلمنامه‌هایش را می‌نوشت و درباره شرایط و دورانی که می خواست درباره آن فیلم بسازد شناخت و تحلیل داشت. او از تاریخ نمی‌گذشت و سریال‌هایش در عین حال جذابیت داشت.

وی ادامه داد: یک بار گله‌گونه درباره کلاه پهلوی با دری صحبت می‌کردم و به او گفتم در این چند سال سریال‌های بسیاری ساخته شد، او به من گفت که کارهای بزرگی روی زمین مانده، کارهایی که می‌تواند برای یک ملت درس باشد، پس باید با همین دقت در تاریخ جستجو کرد. بهمن یا دی ماه سال ۹۶ قرار بود او سریال «پهلوانان خشمگین» را بسازد که درباره یک قهرمان ملی بود اما از همان موقع بیماری او شروع شد؛ البته در عین حال قرار بود سریال «سنجرخان» را بسازد اما افسوس که زمان به او این فرصت را نداد. امیدوارم این آثار نصفه نماند؛ چراکه این دو فیلمنامه آماده هستند.

جهانگیر الماسی نیز ضمن عرض تسلیت به خانواده دری اظهار کرد: تمام تلاش‌هایی که می‌کنیم برای این است که یادگاری از خودمان به عنوان یک انسان باقی بگذاریم؛ البته خیلی از ما و امثال ما رفیق‌های شیطان هستیم. من با دری در اوایل دهه هفتاد بیشترهمنشین شدم البته در سال ۶۱ پژوهش فیلمنامه‌ای تحت عنوان «سرنوشت قانون» را داشتیم. من به دنبال «سرنوشت قانون» بودم چون حرف‌های زیادی داشت. با این وجود در سال ۷۵ روایتی برای دری درباره امیرکبیر پیدا کردم اما در نهایت تصمیم گرفتیم هرکسی راه خودش را برود. او نان حلال خورد و تلاش کرد آثار ماندگاری را به جای بگذارد.

چرا باید دری بعد از دو سریال بزرگ پنج سال در خانه بنشیند؟

امیرعلی دانایی ـ بازیگر «کلاه پهلوی» ـ در مراسم بزرگداشت سید ضیاءالدین دری اظهار کرد: درباره دری حرف زدن برای من سخت است چراکه من سال‌ها با او زندگی کردم. روزی که او برای ساخت سریال «کلاه پهلوی» به من زنگ زد من در حد تیزرهای تبلیغاتی کار می‌کردم اما به دفتر او رفتم و نتیجه این امر این شد که نقش اول سریال را به من داد. از همین رو هفت سال آموزش داشتم. حق مطلب درباره دری ادا نشد چراکه ما در دوره بدی زندگی می‌کنیم؛ در دوره نخبه‌کشی، حس می‌کنم شرایط را به گونه‌ای پیش می‌برند که افراد باسواد و تاثیرگذار قدرت حرکت نداشته باشند. چرا باید دری بعد از دو سریال بزرگ پنج سال در خانه بنشیند در حالی که او چند پروژه به تلویزیون ارائه کرد، اما به او می‌گفتند کار با دری در دستور کار نیست. جالب است که حتی یک مراسم بزرگداشت در دوره حیاتش برای او برگزار نکردند و حتی سریال او را هم بازپخش نکردند.

بازیگر کلاه پهلوی در پایان گفت: جایزه‌ای که دیروز از جشنواره آسیاپاسفیک دریافت کردم را به مرحوم دری تقدیم می‌کنم؛ چراکه او بسیار برای من زحمت کشید.

فیلمنامه دری درباره جنگ که ۲۰ سال خاک خورد

نوید دری هم در این مراسم یادآور شد: پدر من در دو جا تشییع شد و کسی باورش نمی‌شد این حجم از جمعیت به مراسم او بیایند.

فرزند مرحوم دری گفت: ۱۳ سال بود که پدرم را با نام پدر صدا نکردم بلکه به او آقای دری گفتم چراکه در این مدت با هم همکار بودیم. حتی در آخرین لحظات عمرش هم درباره کارها صحبت می‌کرد. جالب است که بگویم پدرم فیلمنامه‌ای درباره جنگ داشت اما به دلیل اینکه برخی نمی‌خواستند او فیلمی درباره جنگ بسازد این فیلمنامه ۲۰ سال خاک خورد و تازه آن را به ثبت رساندیم.

نوید دری در پایان اظهار کرد: نمی‌توانم درباره رابطه پدر و فرزندی صحبت کنم بیشتر من یک استاد را از دست دادم. بزرگترین ناراحتی من این است که تنها در دوران بیماری‌اش توانستم نقش فرزندی را ایفا کنم و ۱۲ سال با او همکار بودم.