به گزارش هنرنیوز؛برنامه این هفته سینمامعیار با موضوع «بررسی جشنواره فیلم فجر در ادوار گذشته» با حضور کارشناسان علیرضا رضاداد، جبارآذین، محمدرضا عباسیان، محمدخزایی، علی معلم و با اجرای سید امیر جاوید برگزار شد.
در ابتدای برنامه، علیرضا رضاداد درباره فرآیند انتخاب دبیری جشنواره به صحبت پرداخت و گفت: تا قبل از مدیریت آقای شمقدری معمولاً یا خود معاون سینمایی یا مدیر بنیاد فارابی مسئولیت برگزاری جشنواره را هم بر عهده داشتند، تجربه من هم همین بود که در دوره‌هایی که در فارابی و درگیر برگزاری جشنواره بودم به نظرم رسید که مسئله برگزاری جشنواره خیلی حساس شده و مطالبات گوناگونی از آن ایجاد شده که طبیعی هم هست چون نهادی شده که به اندازه خود فارابی می‌تواند روی سینمای ایران تاثیر بگذارد و باید به آن توجه کرد.
رضاداد: دبیر جشنواره فیلم فجر با هدایت رییس سازمان سینمایی عمل می کندوی افزود: یکی از پیشنهادات من در دوره دوم به آقای حیدریان این بود که مدیریت جشنواره فجر را از مدیریت بنیاد فارابی جدا کنند و یک مدیریت مستقل باشد. در یکی دوسال اول دولت آقای احمدی نژاد در وزارت آقای صفارهرندی هم این نهاد شکل نگرفته بود تا زمان مدیریت آقای شمقدری که این تفکیک آغاز شد و به این سمت رفتند که سازمان جشنواره مستقل باشد. البته سازمان آن هنوز تشکیل نشده است و بخشی از مشکلاتی که در اجرا هست به همین دلیل است. فکر می‌کنم اگر سازمان جشنواره تشکیل شود جشنواره فجر هم می‌تواند به عنوان یک سرمایه ملی یک ارزش و اعتبار مستقلی برای ایران داشته باشد و مسائل پشتیبانی و تعریف بخشی از روابط کاری در آن سازمان حل شود.
او درباره معیار انتخاب دبیر جشنواره خاطرنشان کرد: جزو اختیارات رؤسای سازمان سینمایی یا معاونین سینمایی است که انتخاب دبیر جشنواره را برعهده داشته باشند، قطعاً هر مدیری برای اینکه تصمیمات مهمی از این قبیل را بگیرد حتماً با افرادی مشورت می‌کند و بر اساس این مشاوره‌ها تصمیم گرفته می‌شود.
مجری برنامه سوال کرد: «حوزه اختیار دبیر جشنواره مشخص شده است؟ آیا دبیر جشنواره صرفاً مجری خواسته‌های معاون سینمایی یا رئیس سازمان سینمایی برای برگزاری جشنواره است؟»
رضاداد در پاسخ به این سوال بیان داشت: برای همه افرادی که مسئولیت دارند اختیار متناظر با مسئولیتشان مشخص شده است، دبیر جشنواره تقریباً فردی هست که با هدایت و راهبری رئیس سازمان‌سینمایی و شورای سیاست‌گذاری کلان جشنواره مسئولیت برگزاری جشنواره را بر عهده دارد و البتّه در زیرساخت رئیس سازمان سینمایی عمل می‌کند و همیشه هم اینطور بوده است. قاعدتاً بخشی از کار ما اجرای سیاست‌ها و بخشی دیگر بروز خلاقیت‌هاست که آن سیاست‌ها به بهترین نحو اجرا شود.
سینمایی بودن یا نبودن دبیرجشنواره موضوعیتی ندارداو در تحلیل دوره دبیری مسعودشاهی و دلیل انتخاب وی و همچنین علت انتخاب حیدری گفت: هم آقای مسعودشاهی و هم حیدری از شایسته‌ترین افرادی بودند که در دوره خودشان به این مسئولیت منسوب شدند. آقای مسعود شاهی از اولین مدیران سینمایی کشور هستند و از سال ۶۰ در مدیریت مسئولیت سینمایی بودند و مسئولیت‌های متعدّدی داشتند، یک دوره در سازمان صدا و سیما مدیرعامل صبا شدند و اقدامات خوبی برای رشد صنعت انیمیشن داشتند و تا الان هم ارتباطشان با حوزه فرهنگ و سینما به شکل اخص قطع نبوده و نسبت به سینما اهلیت داشته‌اند. مدیران فرهنگی که به رشد و توسعه سینما علاقه‌مند بودند و کار کردند متناسب با کارنامه‌شان می‌توانند به حوزه مدیریت فرهنگی به سینما کمک کنند.
وی ادامه داد: آقای حیدری نیز از اولین روزهایی که آقای ایوبی آمدند در سازمان سینمایی مستقر شدند و یکی از کسانی بودند که دلبسته به سینما هستند. در بحث تئاتری بودن و سینمایی نبودن ۱۰۰% نمی‌توانم بگویم که این اشکال موضوعیت دارد. بحث مهمتر این است که همکارانی که وارد حوزه سینما می‌شوند برای سینما سرمایه شوند و بیشتر از اینکه ورودشان معنادار شود تعلق به استمرار همکاری معنا پیدا کند چون یکی از مشکلاتمان در حوزه فرهنگ فقدان مدیران فرهنگی شایسته است.
جاوید پرسید: «آیا این فرضیه که انتخاب‌هایی مثل آقای حیدری به این دلیل است که هیچ سابقه‌ای نداشته باشد و در هیچ دسته فکری و سیاسی نگنجد تا جشنواره بی‌دردسر دبیری شود را رد می‌کنید؟»
او در جواب بیان کرد: این همانقدر که می‌تواند حسن باشد می‌تواند عیب باشد و بالعکس. دقیقاً نمی‌دانم که آیا آقای ایوبی چنین پارامتری را هم در نظر داشته‌اند یا خیر ولی ممکن است کسی که نسبت به او هیچ پیش‌داوری نباشد و او هم نسبت به گرایش‌های مختلف سینما پیش‌داوری نداشته باشد در کارش مؤثر باشد.
رضاداد با بیان این نکته که دسترسی به کارنامه مدیریتی آقای حیدری دشوار نیست، اضافه داشت: آقای حیدری در حوزه برگزاری دبیری جشنواره دبیری تئاتر را داشتند و ویژگی‌هایی مثل جوان بودن و خلّاق بودن را دارند و دور اول که از ایشان درخواست کردیم مدیریت هنری جشنواره را بر عهده بگیرند ثمرات خیلی خوبی داشت.
مشاور اگر به جلسه ای دعوت نشود به اتاق آن جلسه هم راه داده نمی شودوی در پاسخ به این سوال جاوید که «مدتی است در سازمان سینمایی دیده نمی شوید. حتی در جلسه شورای سیاست گذاری جشنواره فیلم فجر هم شرکت نکردید. آیا کماکان در سمت مشاوره آقای ایوبی فعالیت می کنید؟» گفت: وظیفه مشاور این است که هروقت از او درخواست و دعوت شد در جلسات شرکت کند، اما زمانیکه به جلسه ای دعوت نشود طبیعتا در اتاق آن جلسه هم راه داده نمی شود.
آذین: جشنواره فیلم فجر بازیچه گروه های سیاسی و باندهای سینمایی شدهدر ادامه جبار آذین به بررسی روند جشنوارهفیلم فجر در سی و سه دوره گذشته پرداخت و گفت: جشنواره فیلم فجر یکی از دستاوردهای بزرگ انقلاب در حوزه فرهنگ و سینماست که حمایت از آن ضروریست اما طی دو دهه اخیر به دلیل اهمال و کم‌کاری و انحراف فکری و اجرایی بخشی از مدیران سینما و همچنین دور بودن از فرهنگ جامعه باعث شده این جشنواره و سینمای ایران از ادبیات و فرهنگ جامعه فاصله بگیرد، به ویژه در سال‌های اخیر، جشنواره فجر بازیچه گروه های سیاسی و باندهای سینمایی است و شاهد آن محصولات سینمایی ایران است. در تمام این ۲۰ سال حدود ۲۰۰۰ فیلم در کشور تولید شده امّا ۲۰ فیلم که دارای استانداردهای مشخص سینمایی و محتوای مردم‌پسند و بر مبنای ویژگی‌های فرهنگی جامعه باشد به سختی پیدا می‌شود.
او در ادامه گفت: جشنواره به جای اینکه در خدمت فرهنگ و مردم قرار بگیرد به دلیل عملکرد دولتی مسئولین جشنواره تبدیل به جشنواره رسمی، سفارشی و فرمایشی شده است. یکی از اشتباهات سینمای ایران که موجب شده تا سینما به صورت طبیعی رشد نکند تزریق پول نفت از طرف دولت به سینما و دخالت در همه امور سینماست که آن را ترکیبی از دولتی و ملی می‌کند اما بخش ملی زیر سایه بخش دولتی رفته در صورتی که در هیچ کجای دنیا اینطور نیست و دولت باید در حد حامی و ناظر حضور داشته باشد. مدیریت سینما ملوک الطوایفی شده و تعریف درستی هم از سینما نداریم و این موجب شده تا اداره و رهبری سینما به صورت سلیقه‌ای باشد و سلیقه‌های گروه‌های سیاسی در آن اعمال شود نه سلیقه کسانی که بخواهند به سینما خدمت کنند.
عباسیان: دلیل برگزاری جشنواره فیلم فجر چیست؟محمدرضاعباسیان در روایت خود از انتخاب دبیر جشنواره و سیاست‌های آن گفت: اگر سیستمی وجود داشته باشد که جزء به جزء یک عملکرد، از بالادست به یک نهاد ابلاغ شود خیلی خوب است امّا مشکل ما در حوزه فرهنگ این است که چنین چیزی وجود ندارد. مدیوم قاب و تصویر پیشانی فرهنگ و هنر انقلاب ماست و تلاش برای این سینما و محتوای آن یک هدف انقلابیست، دوم اینکه در اجرا هر چیز استانداردی دارد. ساخت فیلم و تکنیک آن برای آمریکایی‌هاست، اگر قرار باشد فیلم بسازیم باید از استاندارد آنها تبعیت کنیم. برگزاری فستیوال های سینمایی هم برای اروپایی هاست. قواعد آن را باید از اروپایی ها بیاموزیم و بعد محتوای فرهنگی انقلاب اسلامی را در آن بریزیم. مهمترین سوال که مغفول مانده این است که دلیل و هدف از برگزاری جشنواره فیلم فجر چیست؟
دبیری که با افتخار می گوید در کار هیئت انتخاب دخالت نکردم دبیر نیستوی در پاسخ به اینکه «چرا وضعیت جشنواره فجر در دولت‌های مختلف به همین شکل است و باید چه کرد؟» بیان داشت: من عباسیان یک دوره دبیر فجر می‌شوم که می‌دانم این اولین و آخرین دوره است، عمق سیاست‌گذاری و اجرای آن برای آن یک سال است. مگر می‌شود در سی و سومین دوره جشنواره فجر یک بخش در بهمن و یک بخش در اردیبهشت برگزار شود؟! دیگر چه چیزی مانده که اردیبهشت برگزار شود؟ هیچکس هیچ‌چیز نمی‌داند! دبیر هر جشنواره اختیار تام دارد، اگر دبیر جشنواره فیلم فجر به محتوای آثار توجهی ندارد و در کار هیئت انتخاب دخالت ندارد پس چه‌کاره است؟ در تمام جشنواره های معتبر دنیا مثل برلین، ونیز و کن انتخاب فیلم ها حق دبیرجشنواره است. اعضای هیئت انتخاب فق به دبیر مشورت می دهند. اینکه دبیر تبدیل شود به پیمانکار یک جشن چه معنی دارد؟! چرا باید در جشنواره فیلم فجر هر فیلمی را بیاوریم؟ دبیری که با افتخار می‌گوید من در کار هیئت انتخاب دخالت نکردم که دبیر نیست. پاشنه آشیل سینمای امروز ایران جشنواره فیلم فجر است و پاشنه آشیل جشنواره فجر، برج میلاد است! در برج میلاد یک عده تصمیم می‌گیرند و با باندبازی و خارج از واقعیت، فیلمی را بالا می آورند یا برنامه‌ریزی می‌کنند ۴۰ نفر وسط فیلم هو کنند و بیرون بیایند تا ترتیب کار فیلم داده شود!
معلم: مدیریت سینما و جشنواره فیلم فجر مانند کشاورزی دیمی استعلی معلم به مقایسه فضای سیاست‌گذاری جشنواره و همچنین فضای مدیریت و اجرایی ایران با دنیا اشاره کرد و در این رابطه گفت: هنوز مشخص نیست باید در مورد کدام جشنواره فیلم فجر صحبت کنیم چون قابل شناسایی نیست! جشنواره فجر در دوره اول با قواعد جشنواره‌های بین‌المللی طراحی شده بود و غیر از مباحث داوری همانطور اجرا شد، بعد به جشنواره داخلی تبدیل شد و در یک دوره هم تبدیل به جشنواره بین‌المللی شد که هرکدام از اینها مزایا و معایب خودشان را داشتند. این‌بار با یک جشنواره اضافه به دوره اول بازگشت کردیم، که یک بخش ملی و داخلی و یک بخش هم بین‌المللی است که به نظرم دوره ناموفقی را گذرانده است.
وی افزود: جشنواره فجر بیشتر شبیه یک نمایشگاه سالانه است که برگزار می‌شود و هر تدبیری که می‌خواهد انجام شود باید با استراتژی باشد اما چون در سینمای ایران استراتژی وجود نداشته تدبیری هم برای فستیوال نداشتیم. ما یک کشت دیمی داریم که هرسال همان کشاورزی سنتی است که یکسال محصولات خوب درمی‌آید و خوشحالند و یکسال بد است و ناراحتند. جشنواره برلین و ... را نباید با جشنواره فجر مقایسه کرد چون جشنواره ما ملی بوده است. یا جشنواره فجر را باید به عنوان یک جشنواره ملی و نمایشگاه سالانه درنظر بگیریم که خصایص خود را دارد و یا جشنواره بین‌المللی داشته باشیم و استراتژی‌های آن مشخص شود و رئیس چندساله و پاسخگویی داشته باشد و به مفهوم اجرایی از دولت جدا شود، به نظرم دولت باید تصدی‌گری‌اش را از این کارها بردارد و جنبه حمایتی داشته باشد.
خزایی: برای جشنواره فیلم فجر سیاست و قانون مدونی وجود نداردمهمان دیگر سینمامعیار محمد خزایی بود. جاوید از خزایی پرسید: « آیا در دبیری دوره سی‌ام جشنواره فجر شما با سیاست مدوّنی روبرو بودید؟»
خزایی بیان داشت: یکسری کلیّات در جشنواره‌ها مشخص شده است اما چیز مدوّنی ندیدم. بر اساس سیاست‌های سازمان سینمایی و رویکردی که می‌تواند داشته باشد امکان دارد بخش‌های فیلم فجر تغییر کند و بخشی اضافه یا حذف شود. دبیر جشنواره وقتی هیئت انتخاب را درست بچیند تمام کارش را انجام داده و اگر اشتباه بچیند مجبور به دخالت می‌شود، جشنواره فیلم فجر جشنواره اشخاص نیست و هیچکدام از دبیران براساس سلیقه شخصی تصمیم نمی‌گیرند و شاخصه‌هایی برای داوری هست اما قانون مدونی نداریم.
آذین در جمع‌بندی صحبت‌های خود گفت: آنچه که اعمال و اجرا می‌شود سلیقه‌هاست نه چیز تعریف شده و استاندارد. اینکه سینمای ایران و جشنواره فجر به اغما رفته فقط حاصل عملکرد گروه آقای ایوبی نیست، سینما پیشتر هم هذیان گفته امّا امروز به دلیل آشفتگی‌های فراوانی که در ساختار اجرایی جشنواره و خود فیلم‌ها شاهدیم اوضاع اسفناک شده است و من برای سینمای ملی ایران در سال آینده احساس خطر می‌کنم.
عباسیان نیز در صحبت‌های پایانی خود بیان داشت: در مورد برگزاری جشنواره چیزهایی باید باشد، که نیست و یک چیزهایی دارد اتفاق می‌افتد که نتیجه‌اش وضعیتی می‌شود که الان داریم.
برنامه رادیویی سینمامعیار پنجشنبه‌ها ساعت ۱۴:۳۰ از رادیو گفت‌و‌گو پخش می‌شود، برنامه‌ای با اجرا و کارشناسی سید امیر جاوید و تهیه‌کنندگی و سردبیری محمدجواد طالبی که سعی دارد ضمن پرداختن به مسائل اساسی سینمای ایران سطح آگاهی مخاطب از فیلم‌های روی پرده را بالا ببرد.
