به گزارش هنرنیوز به نقل از روابط عمومی « فرهنگسرای فردوس »، سوگواره عاشورایی اقوام ایرانی با هدف معرفی تاثیرگذارترین آیین های سوگواری در قالب هنرهای وزین و فاخر از سوی اقوام مختلف سراسر کشور وآشنایی پایتخت نشینان با آیین های سوگواری و حفظ و احیای آن ها ، شنبه ۲۴ آبان ماه با حضور دکتر لاله افتخاری نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس آغاز به کار کرد.
همزمان با اجرای این برنامه، آئین هایی همچون زره پوشی و مارش عزا (قزوین)، سنج و دمام (بوشهر)، شاخیس واخسین(آذربایجان)، چاق چاقو(حاشیه زاینده رود)، چپی و واویلا(بختیاری) و تعزیه خوانی، چاوش خوانی و منقبت خوانی، شمایل خوانی، نوحه و پیش خوانی و همچنین سوگ آواهای قومی و عشایری نظیر پاوه موری(کرمانشاه)، مارضایی(دزفول)، مور (لرستان)، شروه (بوشهر)، مصیبت نامه آذربایجان، سرکوهی(فارس)، عباس خوانی(مازندران)، غمونه(کهگیلویه و بویراحمد)، سوگینه خراسانی، سرو و گاه گریو (بختیاری) اجرا شد.
در جریان برگزاری این مراسم آئینی بیش از ۲ هزار جلد کتاب همچون «معجزات امام سجاد(ع)»، «معجزات امام حسین(ع)» و «آرمان عاشورایی بسیج» از محصولات فرهنگی مدیریت فرهنگی هنری منطقه ۵ و بروشور سوگواره عاشورایی اقوام ایرانی میان مهمانان توزیع شد.
همچنین برپایی نمایشگاه نقاشی‌های آیینی استاد علی محمد شیخی در نگارخانه پردیسان، پذیرایی از مردم با نذری‌های سنتی استان‌های مختلف، نگارگذر حرکت امام حسین(ع) در مسیر کربلا از دیگر برنامه های این سوگواره آئینی بود.
تلاوت قرآن به سبک محلی
سالهاست که تلاوت قرآن کریم را با لحن عربی که شیوه‌ای رایج در کشورمان است، می‌شنویم. این سبک از قرائت در شرایطی است که کشور ما دارای گویش‌های متفاوتی است که هر کدام زیبایی‌های خاص خود را دارد. در مراسم سوگواره عاشورایی اقوام ایرانی قرآن کریم با لحن های طبری، گیلکی و جنوب ایران تلاوت شد.
متین رضوانی‌پور، قاری این مراسم، درباره ویژگی‌های این شکل از قرائت گفت: من از سال ۸۳ کارم را در حوزه پژوهش نوحه‌های اقوام ایرانی آغاز کردم، اما از همان دوران، وقتی به شهرها یا روستاها سر می‌زدم، می‌شنیدم که کلام‌الله با سبک زیبای محلی خوانده می‌شود. از همان زمان سعی کردم که خود این نوع تلاوت‌ها را فراگیرم و به نوعی مبلغ چنین سبک‌های زیبایی باشم.
وی افزود: تلاوت‌هایی که این روزها می‌شنویم و به نوعی در آنها سبک عبدالباسط و منشاوی ومصطفی اسماعیل و قاریان دیگر تقلید می‌شود، الحانی است که نهایتا ۶۰ سال است که وارد ایران شده، بنابراین جای سؤال است که چرا پس از گذشت این مدت کوتاه، سبک های محلی خود را در تلاوت کلام خدا فراموش کرده‌ایم. با توجه به این موضوع با انگیزه این‌که بتوانم دوباره این شکل از تلاوت را در بین مردم رایج کنم سعی کردم تلاوت‌های محلی را آموخته بعد آنها را ترویج دهم.
معدنی پور: احیای آئین های سنتی در تبلیغ امور دینی تاثیرگذار است
مدیرکل امور بانوان شهرداری تهران در حاشیه مراسم اختتامیه سوگواره عاشورایی اقوام ایرانی گفت: احیای آئین های سنتی توسط اقوام ایرانی در انتقال پیام ها و تبلیغ امور دینی تاثیرگذار است.
نرگس معدنی پور، مدیرکل امور بانوان شهرداری تهران برگزاری این سوگواره عاشورایی از سوی فرهنگسرای فردوس را اقدامی بسیار ارزنده توصیف کرد و گفت: ارج نهادن به آئین های مذهبی و ترویج شعائر اسلامی در ماه هایی همچون محرم و صفر که حامل پیام های خاصی است از جمله نیازهای اساسی جامعه امروز به شمار می رود.
وی آگاهی جوانان و نوجوانان از فلسفه قیام عاشورا و حرکت امام حسین(ع) و یارانشان در راستای ترویج امر به معروف و نهی از منکر را امری ضروری دانست و اظهار داشت: این پیام ها باید با برگزاری برنامه های مختلف و در قالب های متنوع همچون نمایشگاه، مراسم آئینی و ... معرفی و ترویج شود.
مدیرکل امور بانوان شهرداری تهران خاطرنشان کرد: فرهنگسرای فردوس با برگزاری سوگواره عاشورایی اقوام ایرانی تلاش کرده است با استفاده از زبان هنر علاوه بر انتقال پیام عاشوار به جوانان به احیای آئین های کهن سوگواری اقوام ایرانی بپردازد.
معدنی پور با اشاره به این که ما در کنار دین اسلام و مذهب شیعی دارای فرهنگ ایرانی هستیم، خاطرنشان کرد: با اسفاده از این فرهنگ می توانیم به ترویج مذهب شیعه و دین اسلام بپردازیم.
لزوم توجه مسوولان فرهنگی به احیای آئین های سنتی
دکتر زهره اسماعیلی عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور از دیگر مهمانان مراسم اختتامیه سوگواره عاشورایی اقوام ایرانی اظهار داشت: احیای آئین های کهن ایرانی باید مهمترین رسالت افرادی باشد که دغدغه فرهنگی دارند.
وی عملکرد فرهنگسرای فردوس در راستای معرفی آئین های عاشورایی و سوگواری اقوام مختلف ایرانی را موفق ارزیابی کرد و گفت: این گونه فعالیت های فرهنگی از نیازهای اساسی جامعه به ویژه جوانان و نوجوانان به شمار می رود.
عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور، فراموش شدن برخی از این آئین های کهن ایرانی را مورد اشاره قرار داد و اظهار داشت: با برگزاری این برنامه ها نه تنها آئین های عاشورایی بلکه تمامی آئین های سنتی و کهن کشورمان را باید احیا کنیم.
چنگیز حبیبیان: «سوگواره عاشورایی اقوام ایرانی» تداعی کننده فرهنگ ها بود
چنگیز حبیبیان از خوانندگان پاپ ایرانی که در مراسم اختتامیه سوگواره عاشورایی اقوام ایرانی حضور داشت، ضمن قدردانی از فرهنگسرای فردوس برای برپایی این مراسم آئینی، بر ضرورت حفظ فرهنگ عاشورایی تاکید کرد و گفت: برپایی این سوگواره عاشورایی تداعی کننده فرهنگ ها و زمینه ساز آشنایی جوانان با آئین های کهن ایرانی است.
وی انتخاب کهن ترین گروه های هر منطقه برای اجرای آئین های سنتی را امری ضروری برشمرد و گفت: بهتر است آئین های سوگواری مناطق مخلف کشورمان ترکیبی اجرا نشود بلکه به صورت اصیل به آن پرداخته شود تا مردم دقیقا با همان قریه و خطه آشنا شوند.
ضرورت معرفی آئین های عاشورایی به جوانان
اکبر آزاد شاعر و ترانه سرای مطرح کشورمان از دیگر مهمانان مراسم اختتامیه سوگواره عاشورایی اقوام ایرانی با اشاره به تاثیر ادبیات در این سوگواره ها، گفت: در تمامی آئین های سنتی و کهن کشورمان شاهد سایه ادبیات هستیم.
وی با اشاره به وجود زبان و گویش های مختلف در سوگواره حضرت اباعبدالله الحسین(ع) ، پیشنهاد داد: آئین های سنتی اجرا و معرفی شده در این سوگواره عاشورایی به صورت لوح فشرده در میان اقشار مختلف به ویژه جوانان و نوجوانان قرار گیرد.
آزاد خاطرنشان کرد: تمامی این آئین ها در مجموع متعلق به یک فرهنگ است ولی گویش های مختلف سلیقه های متفاوتی را نیز به همراه دارد و این باعث گستردگی و پیشرفت ذهنی جوانان در آینده می شود.
عبدالحسینی: آئین های عاشورایی ثبت شود
امیر عبدالحسینی معاون هنری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در بخشی دیگر از این مراسم با تاکید بر ثبت آئین های کهن سوگواری و انتقال آن به نسل آینده اظهار داشت: عشق ارادت و علاقه مردم به سید و سالار شهیدان سابقه دیرینه ای دارد و از روزگاران کهن سینه به سینه و نقل به نقل به نسل امروز ما رسیده است.
وی افزود: طبیعی است که این عشق ورزی، روایت و حماسه سازی توسط گروهی از هنرمندان به امروز رسیده و روایت شده است و طبیعتا بخش مهمی از آن به شکل سنتی و با نگاه آئینی در قالب ادبیات، شعرخوانی، نمایش و موسیقی آئینی روایت شده و به امروز رسیده است.
عبدالحسینی این اقدام فرهنگسرای فردوس را بسیار ارزشمند توصیف کرد و گفت: گروه های مختلف اقوام ایرانی به با اجرای برنامه تلاش کردند بر اساس آئین و سنت خودشان گوشه ای از عشق و علاقه خود را به سید و سالار شهیدان منتقل کنند.
گل شناس: سوگواره عاشورایی اقوام ایرانی فرصتی مغتنم برای احیای آئین های کهن
همچنین سعید گل شناس معاون برنامه ریزی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در حاشیه این مراسم گفت: برگزاری این ویژه برنامه آئینی در دهه سوم ماه محرم الحرام حاکی از نکته سنجی مسوولان فرهنگسرای فردوس و مدیریت فرهنگی هنری منطقه ۵ است.
وی ضمن قدردانی از تمامی دست اندرکاران اجرای این برنامه، افزود: سوگواره عاشورایی اقوام ایرانی فرصتی مغتنم برای احیای آئین های کهن سوگواری سراسر کشور است که برخی از آن نیز در حال فراموشی می باشد.
هم آوایی آئین‌ورزان اقوام مختلف ایرانی در سوگ سیدالشهدا(ع)
در بخشی از این مراسم سوگینه غمونه استان کهگیلویه و بویراحمد توسط هنرمند روشندل موسی موسوی اجرا شد که وی در توضیح سوگینه محلی غمونه گفت: در گذشته زمانی که ایل و یا طایفه ای دچار سوگ و مصیبتی می شدند ابیات محلی می خواندند که به آن آواز غمونه نیز گفته می شود.
وی با بیان این که موسیقی سنتی و محلی را از کودکی و آواز سنتی را نیز دو سال است که به صورت اصولی کار می کنم. افزود: آواز غمونه در دستگاه های شوشتری، ماهور و همایون خوانده می شود.
شاخسین واخسین آئینی از خطه آذربایجان
در مراسم آئینی شاخسین واخسین، آئین ورزان کفن پوش که از روستای علی شاه از توابع شهرستان شبستر مهمان فرهنگسرای فردوس بودند، چوب های بلند در دست داشته و طی حرکاتی منظم و هماهنگ با طبل با جملاتی سرخوان را همراهی می کردند.
گفتنی است؛ چاوش خوانی، منقبت خوانی، تعزیه خوانی، مارش عزا و بیش نوازی، سوگینه خراسانی، مصیبت نامه آذری و اشتلم(بحر طویل) به لحن ترکی از دیگر برنامه های آئینی اجرا شده در روز پایانی سوگواره بود.
همچنین در پایان اهالی فرهنگسرای فردوس ضمن شرکت در برگزاری مراسم دعای پرفیض زیارت عاشورا، نوحه خوانی و عزاداری؛ یاد و خاطره جانفشانی ها و دلاور مردی های حضرت امام حسین(ع) و یارانش در راه اعتلای دین را گرامی داشتند و بر این سوگ بزرگ اشک ماتم ریختند.