به گزارش هنرنیوز، در فیلم «کمال الملک» مرحوم علی حاتمی دیالوگی هست که عضدالملک (هوشنگ بهشتی) می‌گوید:« ان شاالله که سال آینده این باغبان پیر خدمتگزار، توفیق تقدیم نهال بومندی دیگری داشته باشد و ناصرالدین شاه (عزت الله انتظامی) پاسخش را چنین می‌دهد: «امیدوار نباش، مدرسهٔ هنر مزرعهٔ بلال نیست آقا، که هر سال محصول بهتری داشته باشد. در کواکب آسمان هم یکی می‌شود ستارهٔ درخشان، الباقی سوسو می‌زنند.»
صد البته که کاخ اوشان مدرسه هنر نیست، کاخ است با معماری زیبا و دیدنی در کنار کوه و درختان سربه فلک کشیده در همین اطراف پایتخت نشینان عزیز، کمی بیرون از تهران دود گرفته و در «اوشان» اما ظاهرا کم از مزرعه بلال ندارد. در کواکب آسمان بناهای قاجاری فقط کاخ قاجاری گلستان سر سالم به در برده است چرا که دیگر حساب وضعیت فاجعه آمیز این بناها از دستمان خارج شده است، حتی اگر ستاره درخشان باشد، بنایی فاخر باشد، اصلاً کاخ باشد، کاخ پسر ناصرالدین شاه!
البته در همان فیلم مظفرالدین شاه، پنجمین پادشاه دودمان قاجاری هم یک دیالوگ دارد وقتی که مي‌گويد: «همه چيزمان بايد به همه چيزمان بيايد» حالا حکایت امروز بناهای تاریخی مان هم همین است.
فقط برای دو سال از این کاخ ییلاقی استفاده کرد، وقتی از منطقه رفت، کاخ را به حال خود رها کرد و شد آن‌چه امروز از آن باقی مانده است، دیوارهایی سفید با ردی از نوشته‌های سیاه رنگ زغال، و ستون‌هایی که بیشتر شبیه کیسه بوکس‌اند تا ستون‌هایی قاجاری آن‌قدر که مشت خورد‌ه‌اند که تا ستون بندی فلزی وسط ستون‌ها را به راحتی می‌توان دید، اصلا شاید ستون‌ها را جویده باشند و حتی شاید با تیشه به کمرش زده‌اند.
دو طرف در ورودی کاخ در طبقه اول را فنس کشیده‌اند و بنر قرمز رنگ «به طرف مدرسه غیرانتفاعی» را با میخ به دیوار کوبیده‌اند. راه ورود به طبقه دوم بدتر از هر وضعیتی است، برای بالا رفتن از بنا باید روی تک آجرها پا گذاشت تا به طبقه دوم رسید.
به گزارش هنرنیوز؛ احمد مسجد جامعی هم در این بازدید که در تهرانگردی جمعه گذشته (۱۳ شهریور) برگزار شد، با حیرت نگاه می کرد و با تأسف سرش را تکان می داد، اوضاع اینقدر خراب بود که این عضو شورای شهر تهران علاقه مند به تاریخ و فرهنگ هم جز تأسف کار دیگری نمی توانست انجام دهد ! البته شاید هیچ کس به اندازه رجبعلی خسروآبادی، مدیر کل میراث فرهنگی استان تهراناز این اوضاع نابسمان خبر نداشت چرا که ترک کردن گروه پیش از رسیدن به کاخ را بر ماندن ترجیح داد !
این کاخ ییلاقی فقط مورد استفاده‌ی یک پادشاه قاجار بود «مظفرالدین شاه قاجار» که او هم پس از دو سال از منطقه‌ی اوشان تهران رفت و پس از آن هیچ کدام از پادشاهان قاجار یا پهلوی از این بنا استفاده نکردند.
البته حضور وندالیسم‌های فرهنگی در این بنای تاریخی را نباید از یاد برد. وندالیسم‌هایی که امروزه یادگار نویسی روی بناهای تاریخی را افتخاری برای خود می‌دانند! افرادی که به نظر می رسد با توجه به مدرسه‌هایی که دور تا دور بنا را گرفته‌اند بیشتر نوجوانان باشند.
به جز میله‌های آهنی که این بنا را از مدرسه‌ی غیرانتفاعی کنار این بنای قاجاری جدا کرده است، هیچ تدبیر امنیتی دیگری برای حفاظت از این بنا مورد استفاده قرار نگرفته است و شاید به همین دلیل کاخ قاجاری «مظفریی اوشان» به این وضعیت افتاده است! چون نه نگهبان و نه حفاظی برای دور شدن از آسیب‌ها دارد.
هرچند علیرضا حسین‌آبادی، سرپرست دفتر میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان شمیرانات می‌گوید؛ سه سال پیش برای آخرین بار این بنا را مرمت کردیم و پس از آن به دلیل نبود اعتبار نتوانستیم حتی نگهبانی برای مجموعه انتخاب کنیم، با این وجود یک سوال در ذهن ایجاد می‌شود که آی آموزش و پرورش منطقه که به نظر می‌رسد کل محوطه را برای ساخت فضاهای آموزشی در اختیار گرفته است، آیا امکان استفاده‌ی مناسب‌تری از این بنای فرهنگی را نداشت؟ تا در حوزه‌ی فرهنگ نیز کمکی به این بنای تاریخی شود!
حسین‌آبادی درباره‌ی معماری این بنا می‌گوید: مظفرالدین شاه در این بنا معماری فرنگی مابانه را استفاده کرده، اما خودش از آن استفاده‌ی چندانی نبرد.
البته به گفته وی آموزش و پرورش منطقه هم با توجه به سرانه آموزشی که در اختیار دارد، هیچ اعتباری برای این مدرسه اختصاص نداده است، در حالی که فضای آزاد اطراف بنا را برای ساخت مدرسه مورد استفاده قرار داده است.
او با اشاره به بعد مسافت منطقه اوشان با تهران می‌گوید: به دلیل همین فاصله زیاد شرایط کنونی برای این بنای تاریخی پیش آمده است و مدیران از یکسری مسائل عدول می‌کنند و با تاکید بر این جمله که «مدرسه نسازیم؟» کار خود را ادامه می‌دهند و ما نمی‌توانیم به آنها حرفی بزنیم.
وی با تاکید بر این‌که کاخ «مظفری اوشان» حدود ۳۰ سال پیش به ثبت رسید و حتی باغ قرار گرفته در این مجموعه نیز ثبت ملی است، گفت: در آخرین تخصیص اعتبار که سی میلیون تومان بود، کف فرش‌ها و درها کار گذاشته شدند و دور محوطه را فنس کشیدیم، اما به دلیل کمبود اعتبار نتوانستیم هیچ کار دیگری انجام دهیم .
او در پاسخ به به این پرسش که آیا این کمبود اعتبار در این حد بود که امکان استخدام یک سرایدار یا افزایش ضریب ایمنی بنا را نداشتید، فقط سری به علامت تائید تکان داد.
حسین‌آبادی تصریح می‌کند: متاسفانه یک مشکلی که وجود دارد این است که برای برخی بناهای قرار گرفته در بیابان‌ها که به حال خود رها شده‌اند، نیروی یگان حفاظت می‌گذارند، اما برای بناهایی که در میان مجموعه شهرها قرار دارند، یگان حفاظتی انتخاب نمی‌کنند و می‌گویند مردم از آنها حفاظت می‌کنند، در صورتی که متاسفانه بسیاری از تخریب‌ها توسط مردم انجام می‌شود.
او به این نکته هم اشاره دارد که پس از انقلاب اسلامی برخی از بومی‌های منطقه از این فضا استفاده کرده‌اند،
سپس این مقام مسوول اضافه می کند: امسال در اعتباری که برای مرمت این بنا به میراث فرهنگی پیشنهاد کردیم، درخواست ۱۵۰ میلیون تومان اعتبار داشتیم تا بتوانیم یک فصل مرمت و بهسازی برای این کاخ تاریخی داشته باشیم، اما هنوز مشخص نیست که این اعتبار تعلق می‌گیرد یا خیر.
به گزارش هنرنیوز، روی تابلوی نارنجی رنگی که به نظر تنها نکته‌ی موفقیت آمیز برای معرفی و حمایت از این بنای تاریخی است، نوشته شده است، «کاخ مظفری اوشان باقی مانده از دوره قاجار در دو طبقه ساخته شده که گرداگرد آن ایوان قرار گرفته شده است. ستون‌های بنا از چوب بوده و دور آن را با گچ پوشانده‌اند مصالح اصلی به کار برده شده در ساخت بنا آجر، ملات گچ و گل و چوب است. ارتفاع کف ایوان طبقه اول از حیاط پیرامون حدود ۱۲۰ سانتی متر است که با پنج پله وارد ایوان طبقه اول می‌شود.»
