«سیاوش صابری کاخکی» در گفت و گو با هنرنیوز؛ با اشاره به این که طی اتفاقاتی که در طول سالیان قبل در سازمان میراث فرهنگی رخ داده، فرآیند تخریب بافت‌های تاریخی سرعت غیر قابل کنترلی به خود گرفته است، افزود: در مشهد، شیراز، اصفهان، کاشان، قم، تبریز، قزوین، رشت،اهواز، سنندج، بوشهر... تقریباً مهری بر پایان بافت‌های تاریخی خورده است.
او گفت: تصور نمی کنم حتا در جاهای که فکر می‌کنیم رفتار نسبتاً خوبی رخ داده مثل مجموع اتفاقات در بافت تاریخی یزد، قابل دفاع باشد.
مدیر کل دفتر بناها بافت ها و محوطه های تاریخی سازمان میراث فرهنگی با بیان این که در قانون برنامه پنجم توسعه فرآیند و رویه‌ای که در برنامه سوم و چهارم توسعه در حوزه بافت‌های تاریخی دیده شده بود یا اصلا لحاظ نشد و یا گاهی حذف شد، اظهار کرد: مسیری را که در طول آن دو برنامه در حوزه بافت‌های تاریخی طی می‌شد به یکباره در برنامه پنجم توسعه نیست شد به عنوان مثال موضوع شهرداران بافت‌های تاریخی.
او توضیح داد: بافت تاریخی بخشی از شهر شامل کوچه، خیابان، فضای سبز،فضاهای نظامی، اداری، تجاری، فرهنگی، مسکونی، بهداشتی و... است که اساساً سازمان میراث فرهنگی نمی‌تواند تمام این فضاها را نگه دارد.و اصلاً چنین اختیاری را به لحاظ قانونی ندارد.
وی با طرح این پرسش که چه کسانی منابع شهر را در اختیار دارند و می‌توانند آن را هزینه کنند؟ افزود: هرکس از شهر کسب درآمد می کند. طبیعی است، درآمدش را در شهر هزینه کند. چه کسی بابت بهسازی معابر یا بابت صدور پروانه ساخت یا کسب در فضاهای شهری از مردم عوارض می‌گیرد؟قطعا سازمان میراث فرهنگی چنین کاری نمی‌کند و اساساً سازمان میراث فرهنگی اختیارات و اجازه قانونی مبنی بر کسب درآمد از اداره شهر ندارد لذا فقط می‌تواند ضوابطی را تعیین کند.
صابری با اشاره به این که وزارت مسکن و شهرسازی برای ساخت شهر ضابطه تعیین می‌کند، تصریح کرد: همه می‌پذیرند که یک نهاد متخصص در مورد چگونگی ساخت اظهارنظر کند و توسط مدیریت شهری این نظرات اعمال شود. در برنامه سوم و چهارم توسعه وقتی این موضوع برای مدیران وقت روشن شد که بافت تاریخی دارای چه اهمیتی است و با چه خطراتی مواجه است، آنها خواستار ارائه راه حل شدند.
او تشریح کرد: مقرر شد سازمان میراث فرهنگی با هماهنگی وزارت کشور محدودهای بافت تاریخی را اعلام کند و در شهرهای برای این محدوده‌ها ذیل وزارت کشور، شهردار بافت تاریخی معرفی شود.
مدیر کل دفتر بناها بافت ها و محوطه های تاریخی سازمان میراث فرهنگی تأکید کرد: شهردار بافت تاریخی کسی است که آن بخش از شهر را با دیدگاه حفظ هویت شهری و حفظ ارزشهای تاریخی مدیریت می‌کند، درآمدش را کسب و متناسب با آن هزینه می‌کند. به عبارتی شهردار نسبت به درآمدی که از سرمایه گذاری کسب می‌کند وظیفه مدیریت را نیز برعهده دارد و این وظیفه‌ی سازمان میراث فرهنگی نیست.
او اضافه کرد: این اتفاق در قانون برنامه پنجم توسعه به فراموشی سپرده شد لذا همگان شاهد رخ دادن اتفاقات بسیار بدی بودند تا آنجا که بافت های تاریخی بین تکلیف برنامه توسعه چهارم و بلاتکلیفی برنامه توسعه پنجم به دست فراموشی سپرده شد و بیشترین تخریب را در طول این مدت متحمل شد.
صابری تصریح کرد: تنها راه حل میان مدت آن است که حتما این موضوع در قانون برنامه ششم دوباره احیا شود به عبارتی لحاظ کردن چگونگی مدیریت بخش تاریخی شهر از طریق نهادهای مدنی و مدیریتی شهری.
او با اشاره به این که در اینجا منظور از نهاد مدنی شورای شهر است، متذکر شد: هیچ شهری بیش از آنکه متعلق به مردم آن شهر باشد از آن دیگران نیست. بنابراین فرضاً مردم شیراز باید برای شهر خودشان بیش از دیگر شهرها نگران باشند.
وی ادامه داد: یک نهاد مدنی مثل شورا که برآیند اندیشه مردم است می‌تواند در حفظ بافت تاریخی مسئول باشد. این شورا هنگام گرفتن عوارض باید به مردم توضیح دهد چقدر قدر کسب درآمد و چقدرهزینه می‌کند و یادآور شود بخشی از مردم که کسب درآمدشان از حضور گردشگر و وجود هتل، اقامتگاه، رستوران، محصولات فرهنگی و...است، از سایه حضور بافت تاریخی کسب درآمد می‌کنند پس اگر عوارضی هم از آنها اخذ می شود جهت حفظ و احیا همین بافت هزینه خواهد شد، به اضافه تکلیف و مسئولیت فرهنگی که برعهده تمام شهروندان و مسئولان یک شهراست.
صابری گفت: درغیراین صورت سازمان میراث فرهنگی باید برای بیش از ۱۰۰ شهر و به همین تعداد روستای تاریخی محدودهای چند صد هکتاری را تملک کند و وظیفه مرمت آنها را بر عهده بگیرد که امری محال است.
او در پایان یادآور شد: کل اعتبار ملی و استانی سازمان میراث فرهنگی در حوزه محوطه‌ها و بناهای تاریخی حتا به این میزان نیست که بتواند چند نفر را برای نگهداری بسیار ساده سالانه اثر تاریخی بسیج کند.
