امیرعلی نجومیان معتقد است ادبیات آمریکا به ویژه در 100 سال گذشته ادبیاتی انتقادی است که همیشه با اعتراضی اجتماعی همراه و بازتاب آن‌ها بوده است.
به گزارش خبرنگار ادبی هنرنیوز، جلسه دوم از نشست بررسی ادبیات امریکا از سری نشست‌های بررسی ادبیات ملل، عصر روز گذشته با حضور دکتر امیرعلی نجومیان و رضا نجفی در سرای اهل قلم خانه کتاب برگزار شد.
در ابتدای این نشست، رضا نجفی با اشاره به تحولات جدی ادبیات در سال 1920، اظهار کرد: تا سال 1920 ادبیات جدی در آمریکا شکل نمی‌گیرد و ادبیات آمریکایی هویت مستقلی ندارد، و در واقع شاید بتوان گفت دنباله‌ای از ادبیات انگلیسی به شمار می‌رود. اما به دلیل برخی تحولات ناگهان در سال 1920 ورق بر می‌گردد. بعد از جنگ جهانی اول در کشور فرانسه و پاریس، یک محفل ادبی شکل می‌گیرد که بسیاری از نویسندگان جوان ان دوره گرد این محفل جمع می‌شوند و پایه‌های ادبیات انگلیسی را بنیان می‌گذارند.
نویسندگانی مثل همینگوی و جرالد و ... از این محفل در می‌آیند. فاکنر تنها نویسنده جدی است که از این محفل نبود اما با آن‌ها مراوده داشت. این گروه به «نسل گمشده» معروف بودند. وی درباره دلیل نامگذاری این محفل با عنوان نسل گمشده، گفت: گرترود استایند که در واقع در راس این محفل قرار داشت معتقد بود که این نویسنده‌ها نسل از دست رفته هستند و دلیل این مساله را هم جنگ جهانی اول می‌دانست. او تاثیر زیادی بر ساده‌نویسی در ادبیات آمریکا داشت. شعار او این بود که ساده‌تر، ساده‌تر و باز هم ساده‌تر بنویسید. جملات کوتاه، سر راست، شفاف، و ... مسائلی بود که باید در ساده‌نویسی رعایت می‌شد. همینگوی یک بار می‌بیند که جمعی از کارگران سیاه پوست در حال مطالعه کتاب او هستند و می‌خندند، همیشه این خاطره را تعریف می‌کرد و می‌گفت که خوشحال می‌شود وقتی می‌بیند که حتی این گروه هم داستان‌های او را می فهمند.
در ادامه امیرعلی نجومیان به ادبیات دو دهه اول قرن بیستم پرداخت و اظهار کرد: آن چه ادبیات قرن بیستم را از قرون پیشین جدا می‌کند بازنگری، تعریف جایگاه و تاریخ آمریکا است. استنباط من این است که نویسنده های قرن بیستم شروع می‌کنند که سوال می‌کنند جایگاه آمریکا در جهان کجاست؟ رویای آمریکایی تا چه حد مصداق دارد؟ و تاریخ آمریکا چیست؟ بسیاری از آثار قرن بیستم، بازخوانی تاریخ آمریکا هستند و این نمونه‌ها تا سال‌های اخیر هم ادامه دارد. در واقع باید گفت که دلم مشغولی نویسندگاه این دوره خود آمریکاست که بیشتر با نگاه انتقادی به آن توجه می‌کنند. از سوی دیگر بسیاری از هنرمندان در این دوره، از آمریکا مهاجرت می‌کنند به گونه‌ای که حلقه نویسندگان گمشده در پاریس شکل می‌گیرد. نجفی نیز در این باره گفت: به نظر می‌رسد نویسندگان آمریکایی در این دوره نیاز داشتند که از آمریکا بیرون بیایند. بیشتر به نظر می‌آید که ادبیات در درون خود آمریکا عامه پسند است و نویسندگان جدی تر احساس می کردند باید بیرون بروند و از این سیر عامه پسند دور باشند. نجومیان در ادامه نشست، ادبیات آمریکا را در 100 سال گذشته انتقادی دانست و گفت: گاهی در ادبیات قرن بیستم انگلستان هم آثار انتقادی دیده می‌شود؛ اما اعتراض در آمریکا اصلاً قابل مقایسه با انگلیس نیست. در واقع در کل ادبیات آمریکا اعتراضی اجتماعی شکل می‌گیرد.
وی سپس با اشاره به شکل گیری ادبیات ناتورالیستی در ادبیات قرن بیستم آمریکا، اظهار کرد: همان طور که می دانیم داروین در شکل گیری ناتورالیسم تاثیر زیادی داشته است.
پایه‌های نظریه وی در ادبیات آمریکایی قابل مشاهده است. مثلا در آوای وحش جک لندن که همه او را با اثر سپید دندان، می شناسیم، جامعه به یک جنگل، تعبیر می شود، حرکات انسان هم در این جنگل، تنازع بقا است و ...این دیدگاه تا جایی پیش می رود، که سینکلر، رمانی به نام جنگل می نویسد. این دید ناتورالیستی در برخی نویسنده های آمریکایی، به صورت ویژه دیده می شود. مثلا در این زمینه می توان به «درایزر» اشاره کرد که رمان خواهر کری و تراژدی آمریکایی اش، آثاری کاملا ناتورالیستی هستند.
این استاد دانشگاه، در ادامه نشست، به ا. هنری اشاره کرد و افزود: شاید موفق ترین داستان کوتاه نویس آمریکایی باشد. او داستان‌های آسان فهم می‌نوشته است که در آثار او رگه‌هایی از ناتورالیست دیده می‌شود. در آثار او شرایط انسان‌ها ناگهان تغییر می کند.
وی سپس درباره برخی از نویسندگان دو دهه ابتدایی قرن بیستم صحبت کرد. او درباره شرفود اندرسون، گفت: این نویسنده در همان دهه های اول می زیسته و خیلی ها می گفتند که معلم موفقی بوده است. فاکنر و همینگوی، می گویند که موفقیت شان را مدیون اندرسون بوده اند اما جالب است که خود او به اندازه این دو نویسنده موفق نبوده است. اما با این وجود او یکی از موفق ترین داستان کوتاه نویسان آمریکایی است.
نجومیان سپس توضیح کوتاهی درباره فعالیت ایماژیست ها داد و بیان کرد که این سبک نگارش در ادبیات انگلستان و آمریکا شکل می گیرد.
سپس نجفی، گفت: کسانی که می خواهند در زمینه داستان نویسی فعالیت داشته باشند، می توانند ا. هنری و موپاسان را الگوی خود قرار دهند. وی هم چنین درباره ژانر جنگ نیز اظهار کرد: ادبیات آمریکا، یکی از بهترین ادبیاتی است که در زمینه جنگ حرف برای گفتن زیاد دارد. در واقع از آغاز تا امروز ادبیات آمریکا درگیر جنگ‌های بسیاری بوده است و شاید موفقیت آن در زمینه ادبیات جنگ همین مساله باشد. بسیاری از آثار مهمی که در زمینه جنگ خلق شده اند، از ادبیات آمریکا هستند.
نجفی در ادامه با اشاره به همینگوی به عنوان یکی از قطب‌های ادبیات آمریکایی، اظهار کرد: یکی از دلایلی که در ایران می‌توانیم از ادبیات وهمی و یا به نوعی از ادبیات بوف کوری خارج شویم، ترجمه آثار همینگوی به زبان فارسی است. از سوی دیگر فمینیست‌ها به آثار او انتقاد می‌کنند و می‌گویند که مردسالاری در آثار او وجود دارد. در نقطه مقابل او فاکنر است. به نظر می‌رسد فاکنر بیشتر باب پسند اروپایی‌هاست. این دو سبک‌های مختلفی دارند. هرچه همینگوی به دنبال ساده نویسی است فاکنر به پیچیده گویی علاقه دارد. وی ادامه داد: در ادبیات آمریکا، آثار ناتورالیستی در دوره بحران نوشته می شوند. به صورت کلی نویسندگان آمریکایی بیشتر به رئالیسم انتقادی گرایش دارند اما در دوره های بحران، به ناتورالیسم علاقه مند می‌شوند. در اروپا ناتورالیسم پشتوانه تئوریک دارد اما نویسنده‌های آمریکایی خیلی اهل نظریه پردازی نیستند.
سپس نجومیان به افسردگی هنرمندان آمریکایی پس از دوران جنگ، اشاره کرد و گفت: در این دوره به نظر می‌رسد به دلیل استفاده از بمب اتمی، هنرمندان آمریکایی درگیر افسردگی عجیبی می‌شوند. یکی دیگر از دلایل این افسردگی را می‌توان در شکل گیری بلوک شرق دانست. نویسنده‌ها در این دوره به خودی و نیمه خودی تقسیم می شوند.
سپس نجفی گفت: در این سال ها جریان های اعتراضی و جنبش های مختلفی در آمریکا شکل می گیرد که تاثیر خود را در ادبیات هم می گذارد. هم چنین بسیاری از نویسنده ها دغدغه شان دمرکراسی است که در آثارشان سعی کرده اند این مساله را بررسی کنند.
وی افزود: در اوایل قرن بیستم، زمینه های ادبیات پست مدرن هم شکل می گیرد. در واقع اختلاط اقوام و فرهنگ ها زمینه پست مدرن که تکثرگرایی است را شکل می دهد. هم چنین در این دوره ها می توان به تاثیر سینما بر ادبیات اشاره کرد. در طول تاریخ همیشه دیده ایم که سینما از ادبیات تاثیر می گیرد اما در این سال ها، می بینیم که ادبیات آمریکا از سینما تاثیر می گیرد. تا جایی که امروزه ژانری شکل گرفته که اساسا برای هالیوود می نویسند. در نهایت نجومیان صحبت های کوتاهی هم درباره نمایشنامه های آمریکایی داشت.
یادآور می شود نشست مروری بر ادبیات روسیه، سه شنبه 13 مهرماه با حضور دکتر نازنین سپانلو، دکتر نازیلا حاجی لو و رضا نجفی، ساعت 17تا 19 در سرای اهل قلم برگزار خواهد شد.
