مجموعه جالب و پر مخاطب «کلاه پهلوی» که از چند ماه پیش هفته به هفته جمعه شبها از کانال یک برای مخاطبین از حوادث حساس و تاریخی دوران پهلوی اول میگوید و اخیرا هم که مجموعهٔ «خاطرات مرد ناتمام» از همان شبکهٔ اول سیما روی آنتن رفته است تا فقط از شبکهٔ یک سیما شاهد دو سریال متفاوت و جذاب نسبت به سالهای گذشته باشیم.
مجموعهٔ خاطرات مرد ناتمام که در ابتدای راه است و تا کنون چند قسمت بیشتر از آن پخش نشده است با توجه به اینکه از حدود دو هفته قبل از آغاز دهه فجر شروع شده و تا بعد از ۲۲ بهمن هم ادامه خواهد داشت و هر شب پخش خواهد شد میتواند به خوبی مخاطبین خود را با بخشی از فضای تاریخی آن برههٔ کشور آشنا سازد. همچنین نکتهٔ جالب توجه و مهم این مجموعه و نیز مجموعهٔ کلاه پهلوی این است که در قالب داستان وسریال به واگویی شرح حال مملکت و مردم در عصر پهلوی میپردازد.
اهمیت این مسئله در این نکتهٔ روانشناسی یا جامعهشناختی از مردم کشورمان است که علاقهٔ بیشتری به سریال نشان میدهند تا به عنوان مثال بیان تاریخ در یک میزگرد یا سخنرانی و مصاحبه. از همین رو یک وجه برجستهٔ این برنامهها دنباله دار بودن و داستانی بودن آن هاست که رفتهرفته تا به قسمتهای حساس خود برسند حجم مخاطبین خود را هم افزایش میدهند و همچنین تاثیرات آنها مستمر و روزانه خواهد بود.
از سوی دیگر توجه و دقتی که دست اندر کاران مجموعه در طراحی شهرک و فضای کلی سریال داشتهاند کمک زیادی کرده است تا مخاطب بتواند خود را همراه با شخصیتهای فیلم به تاریخ برگرداند و با این سریال و این بخش از تاریخ کشور و البته با مردم آن دوران زندگی کند.
مسلما تجربهٔ موفق کیف انگلیسی و سپس کلاه پهلوی و در کنار آنها احتمالا خاطرات مرد ناتمام انگیزهای برای اهالی فیلم و سریال تاریخی خواهد بود و مشوقی برای ادامهٔ این روند با موضوعات متنوعتر و با رویکردهای مختلف خواهد بود. توجه به تاریخ از ضروریات همیشگی خواهد بود و این حق نسل امروزی و نیز نسلهای آیندهٔ کشورمان است که تاریخ خود را بدانند.
حال عمدهٔ مردم که شاید به دلایل مختلف امکان دسترسی به متون معتبر و یا وقت کافی برای مطالعه ندارند بهترین و مناسبترین راه برای کسب علوم تاریخی برنامههای تلویزیونی مانند سریال هستند. سریالهایی که در قالب داستانهای جذاب پیش میروند و این داستانها در دل یک بخش از تاریخ گنجاندهشدهاند و به این ترتیب مردم هم سریال و داستان تماشا کردهاند و هم تاریخ خواندهاند! و این یک راه میانبر برای آشنا کردن مردم با تاریخ و سابقهٔ کشور خود هست. آن هم تاریخی که ریشهٔ بسیاری از عبرتها و پندهای بزرگ است. و البته ریشهٔ درک صحیحتر از بسیاری از مسائل کنونی کشور و حتی بین الملل.
البته هر مجموعهای نقصی دارد و مسلما در بعد فنی یا محتوایی ممکن است با گذشت زمان نقایصی هم مشاهده شود اما به اعتقاد من هیچ چیز از ارزشهای انگیزهای که منجر به این تولیدات شد و نیز شایستگیهای این مجموعهها کم نخواهد شد. چرا که یکی از دغدغههای همیشگی این بوده است که مجموعههای فاخر و متعددی در رابطه با تاریخ معاصر کشور ساخته شود تا از این طریق مردم را با تاریخ پیوند دهد و پیامهای تاریخ را به مردم به صورت مستمر القا نماید.
حال که این حرکت از سوی شبکهٔ یک سیما در حال گسترش است آن را به فال نیک خواهیم گرفت و امید توجهات بیشتر به این عرصه را همچنان داریم.
یادداشت: ایوب توکلیان