رئیس حوزه هنری در گفتگو با هنرنیوز؛
اعتراف می‌کنم هنوز عقبیم!
مومنی شریف درباره جایگاه جهانی هنر انقلاب گفت: هنوز راه درازی در پیش داریم و باید اعتراف کنیم هنوز عقبیم.
تاريخ : دوشنبه ۲۶ فروردين ۱۳۹۲ ساعت ۱۱:۵۱
محسن مومنی شریف رئیس حوزه هنری چند روز پیش و در روزهایی که روز هنر انقلاب نامیده شده با ما درباره ارزش‌های هنر انقلاب گفتگو کرد.
ویژگی‌های هنر انقلاب اسلامی چیست؟
هنر انقلاب اسلامیبه در معنای کلی ادامه دهنده هنر اسلام است. آن‌چه در هنر دنیا متاثر از هنر اسلامی نام گرفت و در سرتاسر دنیا امروز مورد توجه قرار می‌گیرد همین تداوم هنر اسلامی در بطن هنر انقلاب است. نکته مهم در هنر اسلامی آمیختگی آن به تذکر است. معمولا هنر انقلاب، مخاطب را نسبت به آینده و مخاطبان خود آگاه می‌کند. شاید بتوان گفت مهم‌ترین ویژگی هنر انقلاب اسلامی این باشد که محصور هواس پنج‌گانه نیست. در واقع چیزی فراتر از آن است که ما با چشم می‌توانیم ببینیم و یا لمس کنیم. هنرمندی که به چنین دنیایی معتقد باشد؛ تخیل پویایی خواهد داشت. تخیلش شکوفا می‌شود و دست به خلاقیت‌هایی می‌زند که بزرگان ما در گذشته بدان طریق به خلق هنری پرداخته‌اند. علاوه بر این هنر انقلاب اسلامی معرف انسان انقلابی و آرمان‌های اوست. از سوی دیگر نکات مثبت انقلاب اسلامی را بیان می‌کند. هنر انقلاب به روایت من، روایتگر عروج انسان است. هم‌چنین که وقتی قرآن به روایت زندگی مردم می‌پردازد؛ به نکات منفی و بیان پلشتی‌ها نمی پردازد و به همین سبب باعث قوت قلب انسان می‌شود.
چه عاملی سبب شده تا هنر انقلاب اسلامی با نام شهید آوینی عجین باشد؟
شهید آوینی کسی بود که به چنین هنری اعتقاد داشت. در نامه‌ها و یادداشت هایش از چنین هنری دفاع می‌کرد و از هنر برابر آن انتقاد می‌کرد. لذا شاید بهترین مناسبت همین روز باشد. ما سالگرد هنرمندی را برای روز هنر انقلاب اسلامی تعیین کردیم که آثارش می‌تواند بیانگر مختصات هنر انقلاب باشد.
در میان ویژگی‌های هنر شهید آوینی کدام‌یک بارزتر بود؟
در مدت کمی که پس از جنگ آثار او را شناختیم شاید بتوانیم ادعا کنیم که بارزترین ویژگی های آثار شهید آوینی واقعیت‌گرایی است. در روایت فتح و برخی از نقد‌هایش نگاهی واقع نگارانه دارد. علاوه بر این او واقعیت را تنها محدود به عالم محسوس نمی داند. بلکه او عالم ماوراء را جزء لاینفک واقعیت معرفی می‌کند. بحث تذکر، عهدی که انسان با خدای خود بسته‌است، در آثار او مشهود است. تفکر این انسان والا، تفکری برگرفته از سنت‌های والا بود و لذا به خدا در آثارش توجهی ویژه داشت.
گمان می‌کنم مردم ما با انقلاب اسلامی هویت تازه‌ای پیدا کردند. هویت تازه‌ای که امروز در دنیا ما را با آن می‌شناسند و حد اقل با دو سده پیش از انقلاب قابل مقایسه نیست. ازین رو هنر انقلاب اسلامی کوشیده هویت تازه را معرفی کند. اگر غیر از این راه را در پیش گیریم می‌توانم ادعا کنم که از واقعیت بسیار عقب هستیم. ازین رو می توان گفت هنر انقلاب تا حد زیادی تاثیر‌گذار بوده است. می‌بینیم که هنر مربوط به ایران که در سایر نقاط دنیا عرضه شده، مورد دقت پژوهشگران و مخاطبان قرار گرفته‌است. آثار ترجمه‌شده هنر ایران در سراسر دنیا اثرگذار بوده. به طور مثال به رمان‌های حوزه هنری که در امریکا ترجمه و منتشر شدند.
از این کتاب‌ها استقبال هم شد؟
مهم این بود که در برخی از دانشگاه‌ها این کتاب‌ها جزء منابع درسی مورد توجه قرار گرفت. دانشگاه راتگرز کتابی از حوزه هنری را به عنوان متن درسی مورد توجه قرار داد. مترجم کتاب با برخی از اساتید صحبت کرده و آن‌ها به همین نکته‌ای اشاره کردند که من از آن یاد کردم. آن‌ها معتقد بودند که در این کتاب‌ها با انسان جدیدی روبرو شده‌اند و این با آن‌چه پیش از این از نگاه عراقی‌ها و امریکایی ها متفاوت است. ارزش‌های این انسان با ارزش های دیگران تفاوت دارد و آن نکته مهمی است.
با توجه به این موضوع آیا نسل امروز این کتاب‌ها را مورد توجه قرار می‌دهد؟
بیشتر مخاطبانمان متعلق به نسل جدید هستند. آن‌چه کتاب‌های حوزه هنری را در میان ناشران عمومی شاخص کرده، همین موضوع است. عمدتاً نشل جوان از این کتاب‌ها استقبال کرده. در روزگار بهران هویت؛ نسل جوان ما هویت خود را در ارزش‌های انسانی یافته است.
اثرگذارترین حوزه هنر انقلاب را کدام می‌دانید؟
در هر حوزه با توجه به ظرایف آن حوزه اتفاقات مهمی افتاده و نمی‌توان یک حوزه را از سایر حوزه‌ها متمایز کرد، اما شعر به سبب گستردگی و ارتباط نزدیک‌تر با مردم به سبب پیشینه دیرینه خود مخاطبان بیشتری یافته است.
مینا عبدی
