به گزارش هنرنیوز، «چهل و یک مجلس» حاصل تلاش یکی از شاگردان مکتب حسینی است که در قالب چهل و یک مجلس روضه و تعزیه درباره غزوات پیامبر و تطبیق آن با حوادث عاشورا و نیز یررسی شباهت ها و تناقض های بین آن ها تدوین شده است. این کتاب بر اساس نسخه خطی کشف شده در دوره ناصرالدین شاه است که هیچ نشانی از مولف و تاریخ تألیف آن در دست نیست اما امضای کاتب آن، «حسین ابن محمد الخوانساری» با درج تاریخ »یکشنبه فی سنه ۱۲۹۵ غره شوال المکرمه» در صفحه پایانی معلوم است.
مرادی نیا می نویسد: «چهل و یک مجلس به سبک ویژه ای تألیف گشته و آن تلفیق، ترکیب و سسپ قیاس قطعاتی از جنگ های پیامبر اسلام با کفار در نخستین سال های هجرت از سویی و جزئیات و زوایاییی از حتدثه عاشورا در محرم سال ۶۱ هجری از سوی دیگر است. نویسنده، با تیزبینی خاص، موضوعات و رخدادهایی را که در دو مقطع تاریخی مزبور اتفاق افتاده و شباهت بسیار یا تضاد فاحش با یکدیگر داشته اند را برگزیده و پس از مقایسه آن ها با یکدیگر، مظلومیت امام حسین و خاندان و یارانش را به تصویر کشیده است.»
در بیان ویژگی های این نسخه خطی آمده است که عنوان اصلی آن «جهل و یک مجلس غزوه و روضه» و موضوع آن سرح تعدادی از غزوات پیامبر اسلام(ص) و قیاس با برخی حوادث روزز عاشورای سال ۶۱ هجری در کربلا است. نام مولف وتاریخ تألیف و محل تألیف اثر معلوم نیست اما کتابت این نسخه در سال ۱۲۹۵ هجری توسط حسین بن محمد الخوانساری صورت گرفته و به نوشته همین شخص «این مجموعه در خوانسار جمع گردیده است». نسخه کامل است و افتادگی ندارد از نظر فیزیکی نیز آسیبی بر آن وارد نشده است. نوع و کیفیت خط شکسته نستعلیق خوش است، تعداد سطور در صفحه ها مختلف است. این اثر خطی ۳۲۸ صفحه دارد، قطع آن بیاضی و جلد آن مقوا با روکش چرم است.
مجلس دوم کتاب در بیان جنگ بدر و کیفیت شب عاشورا است. در این مجلس ادامه داستان جنگ بدر تا ذکر گفت و گوی سعدبن معاذ با پیامبر(ص) بیان شده و پس از آن ذکر داستان شب عاشورا و تأکید امام حسین(ع) به یاران که برخیزید و از این دشت خطرناک بیرون روید، آنان فقط با من کار دارند و پاسخ یاران امام آمده است. در جایی از این مجلس می خوانیم: « به روایت عیون از سکینه خاتون روایت است فرمودند: ای اصحاب من، من از جدم رسول خدا شنیدم که فرزندم حسین در زمین کربلا غریب و تنها با لب تشنه شهید می گردد. در آن روز هر که حسین را یاری کند، مرا یاری کرده و فرزندش، قائم، را یاری نموده و هر که یاری کند ما را به زبان، در روز قیامت با ما محشور می گردد.»
مصحح کتاب درباره اعتبار و ارزش تاریخی اثر، در مقدمه آن آورده است: «داستان های چهل ویک مجلس پیش از آن که به روایات تاریخی نزدیک باشند، حدیث حیرت و دل سوختگی تاریخی شیعه بوده و انعکاس سوز و فغانی است که به خاطر مظلومیت آل عترت از دل برکشیده است... چهل و یک مجلس، پیش از آن که تاریخی باشد، نمونه ای از هنر شیعه، به ویژه ایرانیان، برای حفاظت از یک خاطره تاریخی مهم در برابر تطاول روزگار و محو آن در کشاکش ایم است؛ هنری که الهام بخش دلداگان بسیاری در طول قرن ها بوده و قالب های جدیدی از راه های انتقال افکار و اندیشه ها را به بشریت عرضه کرده است؛ قالب هایی که روضه خوانی، تعزیه، نقالی و ... از آن شمار محسوب می گردند. هرچند چهل و یک مجلس متن آماده اجرای تعزیه نیست اما در شمار مجموعه عایی محسوب می گردد که علاوه بر بهرخ گیری در روضه خوانی، از آن برای تأمینمحتوای نسخه های شبیه خوانی یا تعزیه استفاده می شده است. کما اینکه اثر مزبور تا سال های دهع ۴۰ و ۵۰ شمسی در منطقه خمین مورد استفاده تعزیه خوان هاقرار می گرفته و از روی آن نسخه های تعزیه نوشته می شده تا صاحبان نقش های مختلف دیالوگ خود را بر آن اساس تنظیم نمایند.»
کتاب «چهل و یک مجلس» نسخه ای خطی با موضوع غزوات پیامبر اسلام(ص) و مقایسه حوادث عاشورا است که به همت دکتر محمدجواد مرادی نیا» تصحیح گشته و از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده است. کتاب حاضر در ۴۰۰ صفحه و شمارگان ۲۵۰۰ نسخه و قیمت ۱۱۰۰۰ تومان منتشزر شده است.
