محمد علی ساربان در گفتگو با هنرنیوز:
ما نفس نمی‌کشیم تئاتر مرده است
محمد علی ساربان گفت: بازبین‌های تئاتر را باید بفرستند در کشور‌های اروپایی تا تئاتر ببینند که دیگر آنقدر سخت گیری‌های غیر کار‌شناسی نکنند.
تاريخ : دوشنبه ۷ بهمن ۱۳۹۲ ساعت ۱۰:۴۵
محمد علی ساربان در پاسخ به سوال خبرنگار هنرنیوز مبنی بر اینکه آیا در بخش بین الملل نمایش «برنارد آلبا» از آلمان را دیده‌اید؛ گفت: کارهای متنوعی در جشنواره اجرا شده است مانند نمایش «برنارد آلبا» که شیوه خاصی داشت و من دوست داشتم با کارگردانش صحبت کنم تا بدانم چه شیوه‌ای را استفاده کرده است. این نوع نمایش بیشتر به نمایش خوانی نزدیک است. اما انسجامی بین محتوا با خود نمایش ندیدم. خلق و خوی آلمانی‌ها دراین نمایش کاملاً حس می‌شد و ما می‌بینیم که تربیت و فرهنگ انسان‌ها چگونه در روند کارهای هنریشان تاثیر می‌گذارد. این کار بیشتر بر پایه دیالوپگ‌ها استوار است.
وی در این باره که آیا جشنواره امسال به لحاظ کیفی و کمی به نسبت سال گذشته پیشرفتی داشته است؛ گفت: سال گذشته‌ام گفتم که من هر سال برای سال قبل تاسف می‌خورم چون به نظرم هر سال ما پس رفت می‌کنیم و اتفاق قابل توجهی در روند نئا‌تر کشورمان نمی‌افتد. امسال هم برایم این گونه است که برای سال‌های پیشن افسوس می‌خورم. ما نمی‌توانیم آثار خوب جهانی را آن چنان که دوست داریم به روی صحنه ببریم.
ساربان در ادامه افزود: کمبود مالی در تئاتر بحران‌هایی را به وجود آورده است. با این وضعیت جامعه تئاتری نمی‌تواند تمرکز زیادی داشته باشد. دو علت همیشه برای کیفیت و یا ضعیف بودن یک جشنواره وجود دارد ابتدا بودن و یا نبودن امکانات است و در مرحله بعد اندیشه موجود در ذهن است که باعث به وجود آمدن یک اثر هنری می‌شود.
ساربان درباره کارهایی که جوان‌ها در فجر با آن حضور دارند گفت: چند شب پیش نمایشی را به کارگردانی نیما نادری دیدم که خودش و گروه جوانش توانسته بودند کار بسیار قوی و خوبی را در فجر به نمایش بگذارند. کارشان فوق العاده بود من لذت بردم از بازی‌های روان و درست بازیگران این نمایش، نمایش‌های این چنینی به ما امیدواری می‌دهد که نسل خوبی در راه است، اما باید این را در نظر داشته باشیم که (با یک گل بهار نمی‌شود) باید تعداد کارهای خوبی که نسل جوان به جشنواره آورده‌اند زیاد باشد تا این دل گرمی ما بیشتر و بیشتر شود.
بازیگر نمایش «دیوانگان قرن بیستم» با اشاره به اینکه چرا هنرمندان ما در عرصه تئاتر کمتر به سمت نمایش‌های ایرانی می‌روند گفت: خیلی نباید تاکید کنیم که نمایش‌های ایرانی را در جشنواره فجر به عنوان تئاتر منبع قرار گیرند به خصوص در یک جشنواره بین المللی مگر اینکه ما بخشی داشته باشیم فقط برای نمایش‌های ایرانی که آن‌ها در آن قسمت حضور پیدا کنند. اما فرنگی کار کردن مستلزم شناخت درست است و اینکه جوان‌ها کارهای این گونه را زیاد دیده باشند و در ارتباط با آن‌ها مطالعه کرده باشند مبحث دیگری است که باید به آن دقت داشته باشند.
وی در ادامه افزود: متاسفانه قشر جوان ما از این فضا به دور هستند و اطلاعات جامعی نسبت به تئاتر کشور‌های دیگر ندارند. وقتی یک نمایش از اروپا و یا از شرق در ایران حضور پیدا می‌کند جوان‌های ما شگفت زده می‌شوند. چرا؟ به این دلیل که با تکنیک‌ها مانند شیوه‌های بازی، نور‌پردازی و کارگردانی به صورت عمیق آشنا نیستند. واقعیت امر در یک کلام این است که آن‌ها خیلی از ما جلو‌تر هستند. جوان‌های ما باید از فرصت‌هایی که در جشنواره نسیبشان می‌شود به درستی استفاده کنند. جوان‌ها باید به نفس تئاتر بپردازند نه اینکه بخواهند دو روزه نام کارگردان را به دوش بکشند.
بازیگر نمایش «نادرشاه افشار» در ارتباط با این سوال که آیا ما تئاتر ملی داریم یا خیر گفت: نه. به هیچ عنوان. من متاسفم که باید به این صراحت بگویم که ما تئاتر ملی نداریم. زمانی که عباس جوانمرد کار به روی صحنه می‌برد ما می‌توانستیم بگوییم که ما تئاتر ملی داریم. تئاتر سنگلج اگر ماندگاری پیدا کرد ما می‌توانیم بگوییم که ما تئاتر ملی داریم، اگر هم ستون‌هایش هنوز قرص است به دلیل اجرا‌هایی است که در آن دوران انجام شده است. «بازرس» که در سال ۱۳۵۱ در سنگلج اجرا شد هنوز در اذهان ما باقی مانده است .
این هنرمند در ادامه افزود: ما می‌توانیم به آن دوران افتخار کنیم بلکه افرادی مانند عباس جوانمرد، انتظامی، علی نصیریان و فنی‌زاده‌ها در آن دوران کار می‌کردند که نمایش ایرانی را زنده نگه می‌داشتند. این‌ها اسطوره‌های تئاتر ما بودند. ما امروز افراد این چنینی که از قدرت بازی در سطح آن بزرگان برخوردار باشند بسیار کم داریم. گاهی در تئاتر اتفاق‌های خوبی می‌افتد چه با کارهای فرنگی وچه ایرانی اما مقطعی است.
وی در ادامه افزود: دراین دوره می‌توانیم از نمایش «سقراط» نام ببریم که کار بسیر زیبا و در خوری است.در شرایطی که آقایان بازبین به کار می‌برند و انتخاب‌ها را محدود کرده‌اند این نمایش یک اتفاق خوب است. دوستان به مسائل خنده داری حساسیت نشان می‌دهند. من می‌توانم پیش نهاد بدهم که مدیران ما و مسئولین فرهنگی ما بروند در خارج از کشور و کارهای زیبای نمایش را در آن سوی مرز‌ها ببینند تا کمی با فضای تئاتر آشنا شوند تا آنقدر تو سر این بچه‌های تئاتری نزنند، بگذارند تا در تئاتر نفس بکشیم. تئاتر ما مرده است و ما نفس نمی‌کشیم.
