توکو فحش می دهد، انگار همه چیز دارد تمام می شود و وقتی که «بلوندی» در افق گم شد با خود می گویی«خب، الان چی میشه؟» صبر کنید بلوندی برگشت و از همان دور طناب را با شلیکی پاره کرد، کیفور می شویم، از دست تو بلوندی!
«خوب بد زشت» یکی از ماندگارترین فیلمهای ژانر وسترن و یکی از محبوترین آنها در ایران است. ساخته سال ۱۹۶۶ «سرجیو لئونه» داستان سه مرد است، منحصر به فرد، با خصوصیات اخلاقی عجیب که به هر شکل برای عشق فیلمها دوست داشتنی جلوه می کنند، چه بدِ بد، چه خوبِ خوب و چه زشتِ زشت.
اولی که به نام خوب(کلینت ایستوود) معرفی شده در همکاری با دومی(الی والاک) که به نام زشت می شناسیمش با سر هم کردن حقه ای کلانترهای مناطق مختلف را گول زده و از این راه پول درمی آوردند. مرد سوم(لی وان کلیف) هم آدم کشی حرفه ای است که به خاطر پول حاضر به انجام هر کاری است. این سه در مسیر پیدا کردن دویست هزار دلار سکه طلا، که متعلق به سواره نظام سربازان اتحادیه است و در دوران جنگ داخلی آمریکا گم شده سر راه هم قرار می گیرند. خطوط زیر ناگفته هایی است از آنچه در مورد این فیلم نمی دانیم.
از آنجا که سرجیو لئونه به سختی انگلیسی و الی والاک به سختی ایتالیایی صحبت می کردند هر دو مجبور بودند به زبان فرانسه ارتباط برقرار کنند. جالب اینجاست که لئونه ابتدا «جیان ماریا والنته» را برای نقش زشت در نظر گرفته بود.
جیان ماریا والنته
کلینت ایستوود در فیلم همان پانچویی را پوشید که در دو فیلم دیگر«سه گانه دلارها» لئونه پوشیده بود، بدون اینکه آن را تعویض کرده یا شسته باشد.
تم موسیقی نمادین «انیو موریکونه» که ناخودآگاه با شنیدن کلمه وسترن به ذهن می آید در واقع تقلیدی از «صدای گریه کفتار» است.
اینو موریکونه در کنار سرجیو لئونه
بنابر اظهارات والاک لئونه بعد از اینکه نقش کوتاه او در فیلم «چگونه غرب تسخیر شد» را دید نقش توکو را به او داد.پلی که توکو و بلوندی منفجر کردند توسط مهندسین ارتش اسپانیا ساخته شده بود، اسپانیایی ها به شرط اینکه فرمانده شان تنها کسی باشد که می تواند پل را منفجر کند با تخریب پل موافقت کردند. فرمانده ارتش در اثر اشتباهی و بدون اعلام کردن لئونه این کار را انجام داد در حالی که هیچ دوربینی آماده فیلم گرفتن نبود. فرمانده که از این کار خود متاسف بود دستور داد تا ارتش پل را برای انفجار مجدد بازسازی کند.
الی والاک هنگام روی صحنه بعد از نوشیدن اسید مسموم شد. قرار بود اسیدها برای این استفاده شوند که هنگامی که کیسه های سکه های طلا با بیل زده می شوند راحت تر پاره شوند. اسید را در یک بطری نوشابه لیمویی ریخته بودند و والاک این را نمی دانست، مجبور شد شیر زیادی بنوشد و سکانس در حالی که دهانش پر از زخم شده بود بازی کند.
به دلیل اختلاف قدی که بین ایستوود و الی والاک وجود داشت(بیش از ۹ اینچ) بعضی اوقات قرار دادن انها در یک قاب یکسان سخت بود.
در تیزر فیلم «چشم فرشته (لی وان کلیف)» «زشت» و توکو «بد» است که این خلاف نامگذاری آنها در فیلم است. این به این دلیل است که نام ایتالیایی فیلم که به انگلیسی ترجمه شده خوب، زشت، بد است نه خوب، بد، زشت. در تیزر ایتالیایی فیلم زشت و بد به دنبال هم آمده اند. هنگامی که تیزر به انگلیسی ترجمه می شود زشت و بد همزمان با عنوان تغییر یافته تعویض نمی شوند و این باعث نامگذاری نادرست در فیلم می شود.
لئونه در مورد نگاه نافذ لی وان کلیف گفته: «نگاه او باعث ایجاد سوراخهایی در پرده می شود.»
چیزی نمانده بود تا الی والاک در سکانس قطار کشته شود. لئونه از او خواست تا سکانس را دوباره بازی کند و او جواب داد: «من هرگز این کار را نخواهم کرد.»
اسکلتی که توکو در قبرستان پیدا می کند، اسکلت واقعی یک بازیگر زن است.این بازیگر فوت شده اسپانیایی نوشته بود که می خواهد حتی بعد از مرگش هم بازی کند و لئونه که یک کمالگرا بود از خدا خواسته از اسکلت او استفاده کرد.
در سکانسهای پایانی قبل از دوئل نهایی، توکو(والاک) به صورت دیوانه وار در حال دویدن در گورستان است، سگی هم در حال حرکت دیده می شود صحنه ای که کاملا بداهه است. لئونه نگران بود که سکانس در دام ملودرام شدن بیفتد که ناگهان سگ بدون اطلاع الی والاک وارد صحنه می شود و سکانس را نجات می دهد، نگاه تعجب آمیز والاک کاملا واقعی است.
یاسین پورعزیزی
