استفاده از لهجه اصفهانی در مجموعه «در مسیر زایندهرود» به کارگردانی حسن فتحی و اعتراضها به این اقدام فضای بسته درامپردازی را بیش از پیش به نمایش میگذارد.
به گزارش هنر نيوز به نقل از خبرآنلاین، موضعگیری در مقابل استفاده از لهجهها در مجموعهها و فیلمهای سینمایی تاریخچهای نسبتاً قدیمی دارد؛ به گونهای که واکنش در مورد استفاده از لهجهها موجب شد گاه در برخی مجموعهها از ناکجا آبادی صحبت شود که کسی مدعی ارائه تصویر نادرست از آن نشود و یا به لهجهای ساختگی سخن گفته شود که ادای بد کلمات نارضایتی گروهی از ایرانیان را به همراه نداشته باشد.
در این میان زمانی که بحث فقط به استفاده از یک لهجه بدون هیچگونه شوخی هم میرسد باز هم دلخوریها و اعتراضهایی دیده میشود. این اتفاق در مورد استفاده از لهجه اصفهانی در مجموعه تلویزیونی «در مسیر زاینده رود» رخ داده و حاشیههایی را برای این مجموعه مناسبتی ماه مبارک رمضان به وجود آورده است.
عفیفه: اعتراض به لهجه اصفهانی گسترده نیست
اسماعیل عفیفه تهیهکننده مجموعه «در مسیر زایندهرود» در گفتوگو با خبرآنلاین در مورد واکنشهایی که نسبت به استفاده از لهجه اصفهانی در این مجموعه رخ داده، اظهار داشت: «ما میتوانستیم برای روایت این داستان سراغ شهر و شهرستان دیگری برویم، اما تصمیم گرفته شد داستان در اصفهان اتفاق بیافتد و از لهجه اصفهانی نیز برای بازیگران استفاده شود و همه اینها در مسیر داستان قرار گرفت.»
او در مورد استفاده از بازیگران تهرانی که لهجه اصفهانی را تقلید کردهاند، گفت: «معیار ما در انتخاب بازیگران توانایی آنان در ایفای نقش بود و از آنجا که اغلب بازیگران تهرانی توانایی بالاتری در کار خود دارند، از میان همینها شخصیتهای حاضر در داستان را گزینش کردیم. نکته قابل توجه این است که همین بازیگران نیز در اصل خود متعلق به شهر دیگری هستند و تمام آنها در اصل تهرانی نیستند.»
این تهیهکننده اعتراضها به لهجه اصفهانی را مختص گروه خاصی دانست و گفت: «این مجموعه بینندههای زیادی در سراسر کشور دارد و تا جایی که از میزان مخاطبان اطلاع دارم، استقبال از کار خوب بوده است. از میان خود تماشاگران اصفهانی نیز گروه اندکی هستند که با استفاده از این لهجه مشکل دارند و واکنشهایی را نسبت به این مسئله نشان دادهاند. گروه معترضان چندان گسترده نیست.»
گروه دیگری که در این مجموعه مورد توجه قرار گرفتهاند و به طور مشخص به آنان اشاره شده، فوتبالیستها هستند؛ گروهی که تاکنون اعتراضی رسمی نسبت به طرح مسائل آنان در این مجموعه نداشته‌اند. عفیفه در این زمینه گفت: «هیچگاه در مجموعه این مسئله را مطرح نکردیم که همه فوتبالیستها همانند شخصیت مهران در مجموعه بداخلاق هستند.»
او ادامه داد: «از طرف دیگر ما از فوتبالیست با اخلاق و درجه یکی همانند کریم باقری در یکی از نقشهای اصلی استفاده کردیم. همانطور که ما کشتی‌گیر بداخلاق داریم، فوتبالیست بداخلاق هم داریم. اگر به صفحات حوادث روزنامهها نگاه کنیم، میبینیم جرایمی هم توسط کشتیگیرها اتفاق افتاده است. مشابه این را در مورد فوتبالیستها نیز داشتهایم. بنابراین مسئله مطرح شده در مجموعه چندان دور از واقعیت نبوده، علاوه براینکه ادعا نکردهایم همه اینچنین هستند.»
عفیفه با تاکید بر دلیل انتخاب یک فوتبالیست به عنوان شخصیت اصلی مجموعه گفت: «واقعیت این است که در سالهای اخیر فوتبال اهمیت ویژهای در کشور ما پیدا کرده است،تعداد زیادی از افراد یا درگیر فوتبال هستند و یا به دقت آن را دنبال میکنند، جوانان علاقه زیادی به این ورزش دارند. تمام تلاش ما این بود در این مجموعه نشان دهیم نباید به حواشی این ورزش چندان توجه کرد و اصل آن باید بیش از اینها مورد توجه قرار بگیرد.»
او همچنین در مورد همکاری با حسن فتحی گفت: «پیش از این تجربه همکاری در دو اثر مناسبتی را با فتحی داشتم و به تمامی ویژگیهای کار او احاطه دارم. حساسیتهایش را میشناسم و از آنجا که گروه ما اغلب افرادی هستند که پیش از این نیز با ایشان کار کردهاند با وجود فشار کاری برای تولید اثر دچار مشکل نیستیم.»
این تهیهکننده یادآور شد فیلمبرداری مجموعه «در مسیر زایندهرود» همچنان ادامه دارد و تاکنون قسمت پانزدهم آن آماده نمایش شده است.
آنچه گذشت...
اعتراض به استفاده از لهجه اصفهانی در مجموعه «در مسیر زایندهرود» با حرفهایی که از گوشه و کنار از سوی اصفهانیها شنیده میشد آغاز شد، اما در ادامه شکل رسمیتر و جدیتر به خود گرفت. ترجیعبند همه این اظهارات به کارگیری نادرست این لهجه، ادای اشتباه کلمات و ارائه کلیاتی از کلام اصفهانی است.
اعتراضات در این زمینه به مقامات مسئول شهر اصفهان نیز کشیده شد. علیرضا ذاکر اصفهانی استاندار این استان نسبت به این مسئله واکنش نشان داد. او اعتراضات وارده مردم اصفهان به لهجه بازیگران را به حق دانست و آن را ناشی از کج سلیقگی تهیهکنندگان آن عنوان کرد.
او گفت: «دستاندکاران این مجموعه باید با جمعی از هنرمندان اصفهان درباره این سریال مشورت می‌کردند چرا که از طریق انجام چنین مشاوره‌ای میتوانستند واقعیت‌های فرهنگ و لهجه اصفهانی را درک و بار این انتقادها را از شانه خود بردارند. شناخت نداشتن عوامل فیلم از آداب، اخلاقیات و روحیات اصفهانیها و لهجه آنان، از طریق مشاوره با مردم عادی نیز قابل حل بود و حتی به بررسیهای کارشناسانه متخصصان نیز نیازی نداشت.»
ذاکر اصفهانی تأکید کرد: «بیش از هر کس اصفهانیها اشتباهات این سریال را درک میکنند.»
سخنگوی شورای اسلامی شهر اصفهان دیگر مقامی بود که از لهجه بازیگران مجموعه انتقاد کرد و خواستار عذرخواهی دستاندرکاران آن شد.
ابوالفضل قربانی گفت: «تولیدکنندگان و دستاندرکاران ساخت سریال «در مسیر زایندهرود» باید از مردم اصفهان عذرخواهی کنند. برخی دیالوگ‌های ارائه شده از سوی بازیگران سریال «در مسیر زایندهرود» که این روزها از تلویزیون پخش میشود، تا حد تمسخر لهجه اصفهانی نیز پیش رفته است.»
قربانی در جلسه علنی شورای اسلامی شهر اصفهان گفت: «کارگردان «در مسیر زایندهرود» درخواست کرده در یک نشست، رسماً عذرخواهی او را به مردم شهر اصفهان اطلاع دهم و حداقل سه برنامه تلویزیونی در شأن شهر اصفهان داشته باشد.»
او همچنین اعلام کرد سازندگان این مجموعه قول مساعد دادند تا آنجایی که ممکن است همه اشکلات را در قسمت‌های باقی‌مانده مجموعه برطرف کنند.
امیرحسین شریفی تهیهکننده، اصفهانی دیگری است که نسبت به این مسئله واکنش نشان داده، است. او جزو معدود اصفهانیهای موافق لهجه است. شریفی در این زمینه گفت: «در کنار نقاط قوت مجموعه، معتقدم این سریال از بخش لهجه بازیگران آسیب دیده است، لهجه بازیگران این سریال متعلق به مردم اصفهان نیست و بیشتر حواشی اصفهان با این لهجه صحبت میکنند.»
او اظهار داشت: «یکی از مشکلات اصلی سریال این است که بازیگران در اواسط حرف زدن، یادشان می‌رود که لهجه اصفهانی داشتند و در نیمه گفتن دیالوگ‌هایشان دوباره فارسی صحبت میکنند، در حالی که لهجه اصفهانی شکر است و شیرین. ساخت سریال‌هایی که در آن لهجه شهر خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرد، باید با دقت و ظرافت خاصی صورت گیرد تا همه طیف مخاطبان را راضی نگه دارد.»
«در مسیر زایندهرود» اولین مجموعهای نیست که با واکنشهای مردمی مواجه شده و آخرین هم نخواهد بود. چندی پیش در جریان پخش مجموعه «فاصلهها» شخصیت لر از داستان حذف شد و پایانبندی مجموعه «ساعت شنی» به کارگردانی بهرام بهرامیان نیز در پی حرف و حدیثهایی که در مورد آن مطرح شد با تغییراتی روبرو شد.
