نشست آسیب شناسی و ارائه راهکار جشنواره های منطقه ای و استانی امروز سه شنبه ۱۴ آذر ماه با حضور معاونت هنری، مدیر کل هنرهای نمایشی و هئیت داوران، منتقدان و ناظران در سالن کنفرانس تئاترشهر برگزار شد.
در ابتدای این نشست قادر آشنا گفت: این جلسه ترتیب داده شد تا به از نظرات برخی از هنرمندان و اساتید بهره مند شویم. جشنواره تئاتر استانی از ۲۴ شهریور ماه تا ۲۴ مهر در سراسر کشور برگزار شد که حدود ۱۴۰۴ متن به جشنواره رسید که ۸۰۰ اثر پذیرفته شد ۴۱۶ اثر به جشنواره استانی راه یافت و ۶۴ اثر انتخاب که ۱۳ اثر به جشنواره منطقه ای راه یافتند.
وی ادامه داد: جشنواره منطقه ای در لرستان، گیلان، کهکیلویه و بویر احمد، چابهار و هرمزگان برگزار شد که در این جشنواره ها ۷۱۶ هنرمند حضور داشتند که ۹۴ هنرمند داور استانی، ۱۹ هنرمند داور منطقه ای و ۲۲ منتقد استانی و ۵ منتقد منطقه ای ما را همراهی می کردند.
در ادامه داريوش مودبيان يكي از حاضران در اين نشست و داور استاني مازندران و منطقه‌اي كهكيلويه و بويراحمد گفت: آسيب‌شناسي كلمه‌اي است كه امروزه در همه امور از آن استفاده مي‌كنيم اما چون ما با واژه شناخت و دانش مشكل داريم نمي‌توانيم تعريف درستي از آسيب شناسي داشته باشيم. در واقع هر پديده‌اي كه مورد آسيب‌شناسي قرار مي‌گيرد ابتدا بايد خودش شناخته شود. پس ما بايد ابتدا تئاتر شهرستاني را بشناسيم و هدف از تئاتر در شهرستان را بررسي كنيم.
وي ادامه داد: ما در اين زمينه به يك پژوهش كاربردي نياز داريم از آن جهت كار بردي كه در اين زمينه مقاله‌ها و بحث‌هاي زيادي بوده اما هيچ كدام به نتيجه نرسيده است. چون كاربردي و كاربري نبوده است با اينكه ما آمارهاي زيادي داريم و مسئولين به كميت بسيار اهميت مي‌دهند اما كيفيت سال به سال نزول پيدا كرده است.
مودبیان افزود: تمركز زدايي يكي از راه‌هايي است كه مي‌توان با آن تئاتر را نجات داد. وقتي كه ابزار سخت‌افزاري بودجه و همه عوامل تئاتر در تهران جمع شده‌اند همه در اين مكان تمركز مي‌كنند اما بياييد نگاهي به كشورهايي كه زيرساخت فرهنگي و آرمان ملي و فرهنگي مانند ايران دارند بي‌اندازيم. تركيه ‌، الجزاير و تونس‌، جزء كشورهايي هستند كه تئاتر در آنها هم مانند ايران وارداتي بود و تنها ثروتمندان مخاطب آن بودند. اما با آنها استفاده از الگوهايي توانستند تئاتر را رشد دهند. پس ما هم مي‌توانيم با رجوع به الگوهاي آنها تئاتر خودمان را بالنده كنيم.
اين كارگردان تئاتر تعدد مراجع تصميم گيرنده در استان‌ها را يكي از دلايل منطبق نبودن تصميم گيري‌ها دانست و گفت: براي گسترش تئاتر در استان‌ها ارگان‌هاي زيادي تلاش كرده‌اند مانند ارتش‌، شركت نفت و حتي دانشگاه‌ها اما امروزه شاهد مشاركت زيادي از سوي اينها نيستيم براي مثال در دانشگاه‌ها گروه‌هاي هنري زيادي وجود ندارند.
وی درباره اينكه چگونه مي‌توان تمركززدايي كرد گفت: در كشورهاي بزرگ فهميدند كه تورم امكانات و ابزار در مركز باعث مي‌شود كه مانند يك جاروبرقي بهترين نيروهاي شهرستان‌ها به سمت مركز كشيده شوند پس براي اين مشكل بايد راه حلي پيدا كرد.
مودبيان در ادامه از بازنگري در شيوه‌هاي اجرايي و اساسنامه جشنواره‌هاي استاني و منطقه‌اي صحبت كرد و گفت: بايد اساسنامه‌اي تنظيم شود كه در آن هدف جشنواره تعريف شود چون جشنواره‌ها مي‌توانند ابزار ارتقاء سطح كيفي تئاتر باشند.
وي همچنين دبير اجرايي اين جشنواره‌ها را عنصر بسيار مهمي معرفي كرد و افزود: در اين جشنواره‌ها بايد دبيرهاي مناسبي انتخاب شوند كه ارتباط معقولي با گروه‌هاي نمايشي داشته باشند. بعضي‌ها هستند كه حتي گروه‌ها را نمي‌شناسند.
مودبيان در پايان گفته‌هاي خود افزود: در هر جشنواره استاني بايد سعي كنيم كارهايي را وارد كنيم كه دست كم ۱۰ اجرا پيش از اين داشته باشند نه اينكه اولين اجرايشان در جشنواره باشد همچنين بهترين هديه براي گروه‌هاي شهرستاني اجراي عمومي در تهران است و همچنين به مساله آموزش درام نويسي در شهرستان‌ها دقت كنيم و متون ادبي و بومي كشور خودمان را در كنار متون ترجمه استفاده كنيم.
سعید اسدی داور جشنواره تئاتر استانی تهران و منطقه ای چابهار در این نشست گفت: تئاتر نهاد است، این مفهوم بدان معنا است که باید براساس آن تئاتر را سنجید و روابط اجتماعی را بر آن استوار کرد چرا که باید آن را یک نهاد دانست نه یک امر تفننی و تزئینی.
مدیر تالار مولوی خاطرنشان کرد: عنوان تئاتر شهرستان عنوانی است که تئاتر ما را به حاشیه می کشاند، تئاتر غیر تهران تلاش می کند تا تئاتری را ارائه دهد که تنها داوران را اقناع کند و نه مردم شهر خود را و این مشکلی است که اغلب در تئاتر غیر تهران شاهد آن هستیم.
وی در ادامه ضمن اشاره به ساختارهای تئاتر در تهران و شهرستان اظهار داشت: ساختارهایی که در تئاتر تهران در نظر گرفته می شود الگو های مرکز گرایانه است که تئاترهای شهرستان به بازتولید این الگو ها می پردازند که طرح اسقرار گروه ها سبب می شود تا شاید کمتر شاهد این اتفاق باشیم.
اسدی از مشکلات آموزش در حوزه تئاتر گفت: سیستم آموزشی ما در حوزه تئاتر با مشکلاتی رو به رو است که باید آن را در ۲ شکل تغییر داد، این تغییرات باید در زمینه کاستی هایی باشد که در دانشگاه های هنر ایران دیده می شود همچنین تغییر در نوعی شتاب زدگی در فضای آموزشی و سیستم اداری تئاتر ایران باید صورت گیرد که این راهبردها هیچ گاه مورد نقد نبوده است.
وی ادامه داد: بیش از اینکه تکنیک ها را به هنرمندان شهرستان بیاموزیم باید به آنها تمرین اندیشه ورزی را آموخت، متاسفانه در تئاتر غیر تهران شاهد غلبه فرم بر اندیشه هستیم در صورتی که باید میان اندیشه و فرم تعادلی وجود داشته باشد.
داور جشنواره تئاتر منطقه ای چابهار در مورد کم رنگ شدن حضور پیشکسوتان تئاتر شهرستان در این عرصه عنوان کرد: متاسفانه در دوره های اخیر کمتر شاهد حضور هنرمندان قدیمی شهرستان ها در جشنواره های استانی و منطقه ای هستیم که ظهور نسل جدید یک فرصت و کاستی نسل قدیمی یک تهدید برای تئاتر شهرستان ها است.
سعید اسدی در ادامه خاطرنشان کرد: در تغییر آرایش تئاتر ایران و جشنواره گرایی باید یک همایش ملی برای ارزیابی سی ویک دوره جشنواره تئاتر فجر و ۱۵ دوره جشنواره تئاتر استانی ترتیب داد همچنین ساماندهی جغرافیایی گروه ها برای شرکت گروه ها در جشنواره شرکت گیرد تا گروه ها سختی های کمتری برای اجرا داشته باشند.
وی از پیشنهاد تاسیس مرکز تئاتر در استان ها گفت: وجود مرکز هنرهای نمایشی درتهران و ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در استان ها گروه های تئاتری و تئاترها را کمی دچار مشکل می کند به همین خاطر خوب است تا سازمان تئاتری تاسیس شود و دفاتر این سازمان در استان ها برنامه ها و سیاست های کلی به شکلی جامع به گروه ها عرضه کند.
سهراب سلیمی در ادامه این نشست سخنان خود را خطاب به معاون هنری وزیر ارشاد و مدیر کل هنرهای نمایشی شروع کرد: بسیاری از مواردی که گمان می کنید که در شهرستان ها در حوزه تئاتر رخ می دهد اتفاق نمی افتد، به نظر می رسد که گروه ها مستقر شده اند و تشکیلات و گروه ها امنیت شغلی دارند اما آنچه که من دیدیم تکرار اجراها و درآمد بیشتر کارهای مورد توجه استان و فرمانداری بود.
سلیمی نیز در ادامه بحثش به ضعف دانشگاه ها در حوزه آموزش پرداخت و بیان کرد: ضعف و مشکلی اصلی تئاتر شهرستان ها از تئاتر است زمانی که خروجی های یک دانشگاه را مورد توجه قرار می دهیم اثری نیست که نظر را جلب کند و شاهد خروجی مثبتی نیستیم اما در مرحله ورود به دانشگاه هنر راه ها بسیار ساده است و نتیجه آن تئاترهایمان می شود.
وی ادامه داد: در تئاتر شهرستان آنچه که خوب پنداشته می شود برای نشان دادن کارش به تهران می آید چرا که فضای باز در شهرتان ها وجود ندارد این فضای محدود شامل محصور بودن هم به لحاظ فکری و هم مکانی است و همچنین عدم استمرار تئاتر در شهرستان ها.