به گزارش خبرنگارسینمایی هنرنیوز؛ نمایش و نشست نقد و بررسی فیلم و کتاب «خوشه‌های خشم» با حضور «مسعود فراستی» منتقد سینما و خبرنگاران عرصه سینما و کتاب در سرای داستان بنیاد ادبیات داستانی برگزار شد.
دراین نشست که در ابتدا با نمایش فیلم سینمایی «خوشه‌های خشم» ساخته «جان فورد» همراه بود ، فراستی در سخنانی اظهارداشت: متاسفانه من به دلیل مشغله توانستن تا صفحه ۱۴۰ کتاب «خوشه های خشم» نوشته «جان اشتاین بک» را بخوانم و فرصتی مجدد برایم فراهم نشد تا رمان را تا پایان بار دیگر مرور کنم. بنابراین از حاضران درخواست می کم که تقلب به من برسانند و مختصری درباره کتاب توضیح دهند.
وی افزود: کتاب جان اشتاین‌بک یکی از کتاب‌های مهم رمان نویسی تاریخ امریکا است و در این اثر می‌توان به خوبی دوران بحران اقتصادی را مشاهده کرد و متاب روایت‌کننده اوایل قرن ۲۰ و بازگو کننده مواجه انسان با مدرنیته است . به عنوان مثال ورود ابزار مدرنی با نام تراکتور در فیلم در مواجه با کار کارگرانکه مساله پیشرفت به حساب می آید و رابطه تیره و تار را بین کارگردان و مساله مدرن شدن کشاورزی به وجود می آورد.
فراستی اضافه کرد: در کتاب«خوشه‌های خشم»، جان اشتاین‌بک آل‌احمدی رفتار کرده و فاصله‌گیری فیلم در کتاب دیده نمی‌شود . چرا که آغاز دنیای مدرنیته و صنعتی و مبارزه با تراکتور تفکر غلطی است و این یعنی زنده باد کار روی زمین و روابط ناشی از این کار و مرگ بر سرمایه‌داری که این حسی با بستن کتاب به انسان دست می‌دهد.ازطرفی در شیوه نگارش کتاب نویسنده به خوبی فضا را ترسیم و افراد را به درستی و مناسب معرفی می‌کند.
وی تصریح کرد: در توصیف شخصیت«تام» حتی شیارها و پینه‌های دست او نیز در کتاب «خوشه‌های خشم» توصیف و شخصیت‌پردازی علمی صورت می گیرد اما در فیلم «خوشه‌های خشم» شخصیت تام بر حضور خانواده استوار است و در کتاب اینگونه نبوده و خانواده ای را می بینیم که در حال فروپاشی است و این ها حاصل بحران و بیکاری اقتصادی در آن مقطع زمانی هستند. از طرفی درفیلم سینمایی«خوشه‌های خشم» شاهد ترسیم درست خانواده از سوی جان فورد به عنوان کارگردان اثر هستیم که نقش افراد را به درستی انتخاب می کند و خشم در چهره‌ آدم ها حضور فعالی دارد و این قابل مشاهده است و باعث تفاوت کتاب با فیلم می شود .
این منتقد سینما در ادامه خاطرنشان کرد: انتخاب بازیگران در فیلم ، جلوتر از شخصیت‌پردازی جان اشتاین‌بک در کتاب است خصوصاً شخصیت مادر، به جرأت می‌گویم در کل تاریخ سینما، مادری به خوبی این فیلم پیدا نکردم. این مادر کاملاً ایرانی است، او را می‌فهمیم، اما در فیلم‌های ایرانی مادر را نمی‌فهمیم. چرا که جان فورد اجزای شخصیت را به گونه ای درست درمی‌آورد که مخاطب مادر قابل باور می‌شود و شخصیت او یعنی مادر خاص دیده می شود.
وی ادامه داد: در مقابل فیلم سینمایی«مادر» ساخته«علی حاتمی» که خود و طرفدارانش اذعان دارند مادر عام و ادای دین به شخصیت مادر است ، اصلا شخصیت مادر را نمی‌فهمم و ادای دین به همه مادران را درنمی‌یابم، بنده تنها مادر خاص را می‌فهمم در هنر به خصوص سینما هر چه خاص‌تر بیافرینی به عام نزدیک‌تر می‌شویم. وقتی از عام حرکت می‌کنید هیچ خاصی نمی‌توانید بیافریند. بنابراین بهترین مادر سینما را جان‌فورد در «خوشه‌های خشم» می‌سازد، چون در این خانواده مادر اصیل بوده، رهبری می‌کند و اشک و آهی درنمی‌آورد.
فراستی یادآورشد: فورد تمام وجه انسانی قضیه را نگاه می کند و در این فیلم تک تک اعضای خانواده برای ما ملموس شده و می‌توانیم با آنها همزاد پنداری کنیم و در تجربه آنها شریک شویم. در حالی که جان اشتاین‌بک در کتاب «خوشه‌های خشم» به درستی روی جزئیات، چراغ کامیون ، افراد ، محیط و... می‌ایستد، اما باز هم کامیونی که فورد در فیلم ترسیم و نمایش می‌دهد، بهتر است. این از اشکالات ادبیات است، نمادهای درستی که از کامیون می‌گیرد، کامیون را مبدل به موجودی انسانی می‌کند و اگر کامیون از «خوشه‌های خشم» حذف شود نیمی از آن برداشته شده است .
وی با اشاره به اینکه «خوشه‌های خشم» جان فورد یکی از عمیق‌ترین فیلم‌ها درباره خانواده است تاکید کرد: فیلمی که جان فورد از روی کتاب «خوشه‌های خشم» ساخته است یکی از عمیق‌ترین فیلم‌ها درباره خانواده بوده و دقیقا همه آنچه ما به آن احتیاج داریم و در فیلم وجود دارد. البته کتاب و فیلم تلخ هستند، تلخی کتاب مخاطب را پس از مطالعه تا مدت‌ها همراه خود دارد، اما فیلم فورد تلخی فعال دارد ولی از قدرت زندگی انسان را نمی‌اندازد. به خاطر همین است که انتقاد ادبیات از سینما بیشتر است تا راه و تخیل ما را تشدید کند و اجازه می‌دهد به این حرکت، اما سینما این گونه نیست.
فراستی در پایان با اشاره به تفکرات جان فورد ابرازداشت: هالیوود چیزی نیست که ما درباره آن فکر می کنیم و فیلم های خوب و ماندگار در آن کم ساخته نشده است. چون همه نوع فیلم در آنجا ساخته می شود واین هنرمند است که با ورود خود و ایستادگی در برابر خیلی از چیزها فیلم ماندگار و خوبی در هالیوود می سازد.