مریم اطیابی- به گزارش هنرنیوز با نگاهی به آثار ثبتی استان قزوین در می‌یابیم از سال ۷۵ تا ۸۳ حدود ۱۰۱۴ اثر به ثبت ملی رسیده است.

همچنین این آمار نشان می‌دهد که از سال ۸۴ تا ۹۰ این آثار به ۱۱۹۳ اثر رسیده به عبارتی در این فاصله زمانی نیز ۱۷۹ اثر به ثبت ملی رسیده‌اند.

پیش از وقفه ۹ ساله یعنی بین سال‌های ۶۴ تا ۷۵ که هیچ اثری در این استان به ثبت نرسیده، از سال ۱۳۱۰ تا سال ۱۳۶۴ نیز تعداد ۳۳ اثر به ثبت رسیده که در مجموع تا سال ۹۰ کل آثار ثبتی این استان حدود ۱۲۲۶ اثر بوده است.
برخی کارشناسان نیز عنوان می کنند دو تپه و یک مسجد و یک آب انبار ماحصل ثبت سال 91 است.

همچنین با نگاهی به پرونده این اثار در می‌یابیم از سال ۷۵ تا ۸۳ فقط ۳۲ اثر در این استان دارای حریم مصوب هستند. 

 

این آمار از سال ۸۴ تا ۹۰ به رقم ۹ رسیده است ! و در مجموع از سال ۷۵ تا ۹۰ در این استان فقط ۴۱ اثر دارای حریم مصوب شده است.

 

نکته جالب توجه آن که این آثار تعیین حریم شده، بنا هستند در حالی که ۸۵ درصد آثار استان قزوین را تپه‌ها و محوطه‌ها تشکیل می‌دهند و تنها در سال ۹۲؛« خوله کوه» تاکستان تعیین حریم شده است!
 

در این بین از ۱۲۲۶ اثر ثبتی ۱۹۷ اثر تا سال ۹۰ متعلق به شهرستان قزوین است. این در حالی است که در ۱۰ اردیبهشت ۹۱ «اسدالله بيرانوند» مدیر وقت اداره کل میراث فرهنگی قزوین در گفت‌وگو با ميراث‌آريا (chtn)، اظهار کرده بود پلان مديريت پرونده ثبت جهاني بافت تاريخي قزوين در فهرست جهاني در حال تکميل است که البته اين امر مراحل پاياني خود را طي مي‌کند.

اين مقام مسوول در ادامه گفته بود که‌ وسعت بافت ۳۵۰ هکتار است که هم‌اکنون به صورت وسيعي اقدامات مرمتي، آزادسازي و محوطه‌سازي آن درحال انجام است. اقدامات به سرعت درحال انجام است چرا که قصد داريم اين بافت بي‌بديل تاريخي را در ۲ سال آينده به ثبت جهاني برسانيم. 

حال این پرسش مطرح است با توجه به این که تا اردیبهشت ۹۳ بیش از ۲۵ روز باقی نمانده است بافت تاریخی قزوین در چه وضعیتی به سر می‌برد؟ 

بافتی که هر روز با تخریب مواجه است و هیچ تعیین حریمی برای آن صورت نگرفته اصلاً امیدی به باقی ماندنش وجود دارد که بتوان رویای ثبت جهانی آن را در سر پروراند؟ تغییر کاربری گرمابه صفا در خیابان مولوی مربوط به دوره قاجار، تخریب محراب قاجاری مسجدالنبی و تکذیب تاریخی بودن آن از سوی اداره کل میراث فرهنگی قزوین! احداث برج فردوسی در کنار خانه بهشتی !  آتش‌سوزی در مسجد جامع قزوین و از بین رفتن مناره چوبی آن، تخریب بخش‌هایی از دولتخانه‌ی صفوی قزوين به دلیل مرمت غیر اصولی، ساخت برج تجارت در کنار دروازه دربکوشک تنها نمونه‌هایی از تخریب آثار تاریخی قزوین هستند که همگام با ازبین رفتن بافت تاریخی قزوین مورد بی‌مهری مسئولان و مردم قرار گرفتند. 

شورای بافت قزوین تشکیل نشد

از سویی در ماده ۱۱۵ سند توسعه برنامه پنجم بر حفاظت، نگهداری و احیای بناهای تاریخی تأکید شده و ماده ۱۱۵ قانون برنامه تشکیل شوراهای بافت را جزو تکالیف مقام عالی و سازمانهای استانها و سازمان مرکزی قرار داده اما شوراهای بافت استان قزوین هنوز تشکیل نشده است! دلیل تشکیل نشدنش را حمید رضا قاسمی مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین در تاریخ ۴ دی ۹۲ در گفت و گو با صدای قزوین این گونه توضیح داده است: دستور العمل این شورا قوام دار نبود و خلل و فرجی داشت که که احساس کردیم که با تشکیل این شورا ابزاری برای برعکس شدن کار حفاظت ایجاد خواهد شد و علیه خودش استفاده میشود.لذا تشخیص دادیم تا کمی کمرنگترش کنیم!

ساخت با محتوا پس از تخریب! 

همچنین هر چند بر اساس معاهدات و منشورهای بین‌المللی حفظ آثار، هرگونه ساخت و ساز و احداث بزرگراه از میان بافت تاریخی ممنوع اعلام شده اما فاز ۳ شهید انصاری یکی از مهمترین پروژه‌هایی است که به گفته کارشناسان، بافت تاریخی قزوین را تخریب و نابود می‌کند. این بلوار دقیقا از میان بافت تاریخی و از کنار مسجد سلجوقیه و مسجد حیدریه می‌گذرد.با اجرای پروژه ادامه خیابان شهید انصاری محله بلاغی و محله ملک آباد از بین خواهند رفت! 

این در حالی است که مسئولان شهری بر اجرای این پروژه اصرار دارند.۱۰ اسفند سال ۹۲ عضو شورای شهر قزوین در گفت و گو با خبرگزاری تسنیم بر تسریع در اجرای پروژه شهید انصاری تأکید کرده و افزوده بود: تا کنون ۶۵ درصد پلاک‌های این خیابان با اعتبار ۱۹ میلیارد تومان تملک شده است. 

حسین غیاثوند از بناهای تاریخی خیابان شهید انصاری غربی به عنوان میراث فرهنگی شهر قزوین نام برد و افزود: می‌شود با مصالح و دیزاین جدید ظاهر ساختمان ها را طوری طراحی کرد که هر بیننده ای را متوجه محتوای اسلامی ایرانی سازد! 

این درحالی است که بخش قابل توجهی از بناهای این بخش از بافت تاریخی برای احداث این بلوار به طور کامل تخریب شده و حالا پس از نابودی آنها تصمیم به احداث ساختمان‌هایی متناسب با معماری اسلامی- ایرانی گرفته شده است. 

بافت تاریخی فرسوده می‌شود

از سویی علی اکبر حبیبی- رئیس اداره بافت فرسوده سازمان راه و شهرسازی استان قزوین - در گفتگو با مهر اظهار کرده بود که در مجموع در استان قزوین هزار و ۲۶۰ هکتار بافت فرسوده وجود دارد که مساحت بافت فرسوده شهر قزوین هم ۴۴۶ هکتار است.

این مقام مسئول محدوده های آبگیلک، هادی آباد، سعدی، جنوب خیابان بوعلی، امامزاده علی، خیابان تهران قدیم و باغ دبیر در شهر قزوین را دارای بافت فرسوده شهری عنوان کرده بود که باید نوسازی و بازسازی شود. 

این سخنان در حالی از سوی رئیس اداره بافت فرسوده سازمان راه و شهرسازی استان قزوین بیان می شود که بخش‌هایی از خیابان سعدی، تمام خیابان بوعلی، امامزاده علی، تهران قدیم و باغ دبیر به گفته کارشناسان حوزه میراث فرهنگی در محدوده بافت تاریخی قرار دارد.

حبیبی در همین گفت و گو تصریح کرده بود که از نگاه کارشناسی به واحدهایی که فاقد اسکلت فلزی است و معابر آن کم عرض و ریزدانه های بنا بیش از ۵۰ درصد و کمتر از ۲۰۰ متر باشد بافت فرسوده گفته می شود.

اما بابک طاهریان- سرپرست اسبق بافت‌های تاریخی کشور در معاونت میراث‌فرهنگی و مدیر سابق پایگاه‌ پژوهشی بافت تاریخی شهر قزوین- ۵ فروردین ۹۳ در گفت و گو با خبرگزاری میراث فرهنگی تصریح کرده بود که ریزدانه بودن بافت (زمین‌ با قواره کمتر از ۲۰۰ متر)، معابری که عرض آن کمتر از ۶ متر است و نداشتن استحکام طبق قوانین جدید و آخرین ورژن آیین‌نامه ۲۸۰۰ سبب می‌شود که مقدمات تخریب بافت‌های فرسوده توسط مسکن و شهرسازی کشور رقم بخورد درحالی که ۸۰ درصد از بافت‌های تاریخی ایران جز دانه‌های اربابی و عمارتی واجد این سه مشخصه هستند.