به گزارش هنرنیوز، هر سال پنجم اسفندماه در روز تولد دکتر عزت‌الله نگهبان «پدر باستان‌شناسی ایران»، مراسم اهدای نشان وی به باستان‌شناسان پیشکسوت برگزار می‌شود. در سومین مراسم اهدای این نشان، این بار قرعه به نام «دکتر محمد رحیم صراف» افتاده و قرار است همزمان با آیین گشایش گروه باستان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی این نشان به کوشش انجمن علمی باستان‌شناسی ایران به وی اهدا شود.
دکتر عزت الله نگهبان، که یکی از سرسخت‌ترین مدافعان منظم‌کردن فعالیت‌های مربوط به باستان‌شناسی بود، بسیاری از افراد او را دشمن بزرگ قاچاقچیان و دلالان عتیقه در ایران می‌دانستند.
او در پنجمین کنگره‌ی بین‌المللی «باستان‌شناسی و هنر ایران» در سال ۱۳۴۷، مقاله‌ای ارائه داد و در آن ماده‌ای پیشنهاد کرد که بر اساس آن خرید و فروش اشیای باستانی به صورت غیرمجاز و از طریق قاچاق ممنوع اعلام شود و کنگره را ملزم به صدور قانونی در این زمینه کرد.
وی با ارائه این مقاله، نقش اساسی در تصویب قطعنامه محکوم‌کردن قاچاق و فروش اشیای عتیقه داشت. کاوش‌های دکتر نگهبان در قالب مقاله، گزارش و کتاب، همواره مورد توجه باستان‌شناسان بوده‌است. فعالیت‌های باستان‌شناسی وی باعث شد تا به او لقب «پدر باستان‌شناسی ایران» داده شود. عزت الله نگهبان در ۱۶ بهمن ۱۳۸۷ پس از مدتها بیماری در آمریکا درگذشت.
با توجه به وجود این خصوصیات از دکتر نگهبان، جامعه‌ی علمی باستان شناسی ایران تصمیم گرفت سالانه به پاس خدمات وی نشانی با نام او به یک باستان‌شناس پیشکسوت اهدا کند.
در سال ۱۳۹۱ این نشان برای نخستین‌بار به «محمد یوسف کیانی» اهدا شد. در سال ۱۳۹۲ به دلیل برخی مشکلات این نشان به کسی اهدا نشد، اما به جای آن، در ۲۰ مهر امسال دومین نشان به «محمود موسوی» داده شد.
و سومین نشان دکتر نگهبان قرار است سه‌شنبه پنج اسفندماه ۱۳۹۳ همزمان با تولد دکتر نگهبان، ساعت ۹ تا ۱۳ در تالار مولوی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی به محمد رحیم صراف داده شود. «محمدرحیم صراف» در ۲۳ آبان ۱۳۱۸ در شهر خوی به دنیا آمد. وی تحصیلات ابتدایی را در مدرسه سعدی تبریز آغاز کرد و تحصیلات خود را در مدرسه حافظ و دبیرستان دارالفنون تهران ادامه داد.
وی در سال ۱۳۳۹ پس از اخذ دیپلم، در آزمون رشته باستان‌شناسی پذیرفته شد و سال ۱۳۴۲ دانشنامه‌ی کارشناسی باستان‌شناسی را دریافت کرد. او سپس به تحصیل در مقطع کارشناسی‌ارشد باستان‌شناسی پرداخت و سپس در سال ۱۳۵۰ از سوی دولت ایران برای گذراندن تحصیلات عالی به آلمان اعزام شد و در سال‌های ۵۶-۱۳۵۱ موفق به اخذ درجه دکترای باستان‌شناسس از دانشگاه مونیخ آلمان در موسسه‌ی باستان‌شناسی آسیای نزدیک شد.
دکتر صراف پس از بازگشت به ایران و پایان تحصیل در آلمان، تحقیقات تخصصی را در مرکز باستان‌شناسی دنبال کرد و با تشکیل سازمان میراث فرهنگی به عنوان عضو هیئت علمی معاونت پژوهشی آن سازمان به فعالیت‌های پژوهشی پرداخت.
وی همچنین در زمینه‌ی باستان‌شناسی «ایران و میان‌رودان» در دانشگاه تهران، دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه آزاد اسلامی به تربیت دانشجو پرداخته است و همچنین مقاله‌ها و کتاب‌های بسیاری در زمینه‌ی باستان‌شناسی نوشته است که می‌توان از کتاب «نقوش برجسته‌ی ایلامی و مذهب قوم ایلام» یاد کرد.
محمدرحیم صراف علاوه بر نگارش، ترجمه‌ی کتاب‌هایی مانند «سومر و اکد»، «هنر بین‌النهرین باستان: هنر کلاسیک خاور نزدیک» را به فارسی ترجمه کرده است. او همچنین در کاوش‌های باستان‌شناسی «بمپور»، «تل ابلیس»، «هفت تپه» و «بیشابور» شرکت داشته و سال‌ها سرپرستی کاوش‌های تپه هگمتانه را به دوش داشته است.
وی که یکی از شاگردان مرحوم دکتر عزت‌الله نگهبان است، به عنوان استاد مدعو نیز در دانشگاه تهران تدریس می‌کند.
