میراث تمدن بشری در موزه مجازی



نگاهی ۳ بعدی به تاریخ بشر









از این پس و به لطف هنرنمایی فناوری جدید نمایش سه بعدی گرافیک رایانه ای می توان شاهد آرشیو دیجیتال تمام عیاری از آثار هنری و میراث فرهنگی تمدن بشری در صفحه نمایشگر رایانه ها بود که علاوه بر تسهیل روند تحقیق مصنوعات هنری جهان، می تواند نمایش سحرآمیز زنده ای از میراث خاموش درون موزه ها برای عموم فراهم کند.



اگر شما وقت یا موقعیت سفر به فلورانس را ندارید، باز هم می توانید مجسمه «داوود» میکل آنژ را در اینترنت ببینید. البته موضوع تنها جستجوی تصویری معمولی و دوبعدی در اینترنت نیست، بلکه صحبت از نمایشی سه بعدی و با چرخش کامل حول محور شیء مورد نظر است که می توان با حضوری مجازی تمام زوایای اثر را مشاهده کرد. این فناوری تجسم بخشی اشیا در واقع پیش نمایش و چشمه ای از برنامه ای است که درحال حاضر دانشمندان در سایه پروژه مشترک اروپایی میراث فرهنگی سه بعدی موسوم به D-COFORM ۳ در حال توسعه آن هستند. این پروژه کم نظیر اتحادیه اروپا در نظر دارد تا میراث موجود در موزه های دنیا را به صورت دیجیتال درآورده و از این راه آرشیو مجازی پر و پیمانی از آثار هنری مربوط به سراسر جهان فراهم آورد.



به این ترتیب دانشجویان، محققان، علاقه مندان و عموم مردم جهان از این پس می توانند میراث باستانی جهان از کوزه و گلدان های سفالی گرفته تا نیزه های کهن و حتی معابد کامل را که به صورت سه بعدی ایجاد شده اند، از نزدیک شاهد باشند.



با این اوصاف دور از انتظار نیست که بازدیدکنندگان موزه ها بتوانند شیئی سنگین و حجیم همچون خمره بزرگ باستانی آمفورای رومی را از جای خود حرکت داده و قادر به چرخاندن ۳۶۰ درجه ای آن البته روی صفحه نمایشگر شوند و یا حتی پروازی مجازی بر گرداگرد مقبره ای کهن را تجربه نمایند. این مجموعه بی نظیر مجازی بخصوص برای پژوهشگرانی ارزشمند و کاربردی است که در جستجوی آثار متناظر هنرمندان هم عصر و یا مصنوعات انسان شناختی مرتبط تلاش می کنند و ممکن است نمونه های ارزشمند مورد نظرشان به هر شکل در برخی موزه ها و آرشیوهای پرت و دورافتاده به دست فراموشی سپرده شده باشند. به اعتقاد محققان، این آرشیو دیجیتالی می تواند هوشمندانه از عهده جستجو و مرتبط کردن اشیا و موضوعات ذخیره شده در مرکز داده ها برآید. به عنوان مثال زمانی که کاربر عنوان گلدان های یونانی مربوط به قرن ششم قبل از میلاد دارای حداقل دو دسته را جستجو می کند، موزه مجازی اشیای متناظر و مشابهی از مجموعه های موجود در سرتاسر جهان را بازیابی و ارائه خواهد کرد. به عبارتی این مجموعه مستندسازی سه بعدی قادر است پیشرفت عمده ای را درخصوص کاتالوگ و فهرست های چاپ شده حاوی تصاویر اشیا یا نسخ خطی فراهم کند و در اختیار کاربر قرار دهد؛ به نحوی که از تمامی زوایا، و اطلاعاتی درخصوص ارزش آنها نظیر وضعیت موجود، سطح یا رنگی خاص را برای مجموعه داران و محافظت کنندگان آثار فراهم کند.



فناوری مدل سازی رایانه ای با تدارک مجموعه تمام عیاری از میراث ساخت دست بشر، دریچه ای جدید به روی شناخت انسان و هنر در گذر زمان می گشایددکتر آندره استورک، سرپرست بخش تحقیقات گرافیک رایانه ای انستیتوی تحقیقات پیشرفته فرون هافر که از جمله شرکت های حاضر در کنسرسیوم اروپایی پروژه D-COFORM۳ است معتقد است همچنان که از مجسمه «داوود» شاهکار میکل آنژ پیداست، تاکنون تصاویر و جان بخشی های سه بعدی گیرا و پرابهتی از اشیای هنری وجود داشته و این در حالی است که ما هنوز راهی دراز در پیش داریم تا قادر به ایجاد ارتباط و قرینه سازی محسوس داده های سه بعدی میان اشیای مختلف شویم که در نوع خود شیوه پژوهشی موثری برای مطالعات انسان شناسی و تاریخ تمدن بشری تلقی می شود.



این محقق که به اتفاق گروه تحقیقاتی اش مشغول تولید مدل های سه بعدی و پردازش آنها برای این آرشیو دیجیتال است، در توضیح مکانیسم آن خاطرنشان می سازد که یک اسکن سه بعدی اساسا توده ای از نقاط شمارش شده محسوب می شود که پردازش بیشتر آن نیازمند نقشه برداری و ترسیم صحیح موضوع یا شیء خواهد بود. از این رو، محققان در حال توسعه بخشیدن مشخصات محاسباتی این فرایند هستند تا از این راه بتوانند شیء واقعی را از داده های شمارش شده و مورد سنجش استنتاج کنند. چنین نرم افزاری به اعتقاد محققان باید قادر به شناسایی و تشخیص هویت ساختارهای ویژه ای نظیر بازوهای یک مجسمه یا ستون های یک عمارت باشد و همچنین از عهده تشخیص نقوش و الگوهای تکرار شونده روی ظروف و گلدان ها برآید.



با این اوصاف، یکی از لوازم ضروری فرآیند تصویرسازی نمایشی مجازی، آن است که دربردارنده تصویر بصری حقیقی نیز باشد به نحوی که در مورد موضوعی مثل یک بنا یا مقبره باستانی در صورتی که سایه ستون ها به شکل صحیحی ترسیم و به نمایش در نیاید تصویر مورد نظر واقع گرایانه نخواهد بود. از این رو، طراحان این سامانه برای گنجاندن مهارت های افزونتر و بالابردن دقت عمل تشخیصی و بصری آن در نظر دارند با ترکیب تکنیک های گوناگون به شبیه سازی جلوه های نوری دست یابند تا قدرت و جذابیت واقعیت بخشی آن را افزایش دهند.



فناوری مدل سازی رایانه ای امروزه و به لطف گرافیک رایانه ای از ابزار قدرتمند میانبری محسوب می شود که علاوه بر فراهم کردن جذابیت های دیداری آثار هنری جهان برای عموم علاقه مندان در سراسر جهان، دست محققان را نیز برای مطالعه بهتر و بیشتر آثار هنری تمدن بشری باز می گذارد و با تدارک مجموعه تمام عیاری از میراث ساخت دست بشر، دریچه ای جدید به روی شناخت انسان و هنر در گذر زمان می گشاید.



















مترجم: مهریار میرنیا







منبع: روزنامه جام جم ( www.jamejamonline.ir )