حجت الاسلام محمد جواد حاج علی اکبری رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد، در جلسه شرح و تفسیر صحیفه سجادیه که در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی (سرچشمه) برگزار شد، به شرح و تفسیر بخش پایانی دعای ۳۸ از این کتاب شریف پرداخت.
وی در ابتدا با اشاره ای به مباحث جلسه گذشته اظهار داشت: هر فردی با تناسب به مکان، زمان، شرایط، سن و موقعیت خود می تواند با محاسبه مومنانه و چشم تقوایی خطاها و کمبودهای خود را بیابد و برای آن ها از خداوند طلب پوزش کند. این عذرخواهی، همان توبه جامع است که انسان را به مرحله عصمت و مصونیت از گناه نزدیک می کند. و این توبه جامع همان توبه نصوح است.
حاج علی اکبری در ادامه با ذکر توضیحی درباره ارکان توبه حقیقی، اظهار کرد: توبه حقیقی از نظر برخی دو رکن یعنی "پشیمانی" و "تصمیم بر عدم ارتکاب مجدد" دارد اما به اعتقاد ما توبه یک رکن دارد و آن پشیمانی است. اما همین پشیمانی درجات مختلفی دارد و درجه عالی آن، زمانی است که شما در موقعیتی قرار می گیرید که از نظر روحی و روانی تصور انجام آن گناه را نیز نمی کنید و این یعنی همان مصونیت و عصمتی که تاکید کردیم.
وی افزود: پشیمانی حقیقی و تمام عیار زمانی اتفاق می افتد که انسان به بصیرت کاملی از گناه و آسیب آن برسد. در این صورت آن توبه کامل است که دیگر امکان بازگشت ندارد و اگر انسان موفق شد چنین توبه ای کند، محبت خاص پروردگار شامل حال او می شود. پس از این صحبت است که امام سجاد (ع) خداوند را با صفت زیبای "دوستدار توبه کنندگان" خطاب می کند و دعا را به پایان می برد.
رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد سپس درباره دلایل محبت خاص خداوند متعال به توبه کنندگان صحبت کرد و ادامه داد: توبه مسبوق به گناه است. حال چطور می شود فردی گناهکار توبه کند و مورد توجه و محبت خاص خداوند نیز قرار گیرد؟ علاوه بر اینکه رحمت خدا شامل حال او شده، گناهش پاک شود و به جای آن نیز حسنه ای برایش نوشته شود؟ عامل اصلی محبت خاص خدا چیست؟
وی سپس به نتایج حاصل از تحقیقات خود در این خصوص اشاره کرد و اظهار داشت: دلیل اصلی این محبت خاص، نداشتن "عجب" یا به تعبیر دیگر "خود را بی عیب و نقص دیدن" از سوی توبه کننده است.
این کارشناس مذهبی در توضیح بیشتر این مسأله گفت: فردی که توبه حقیقی کرد و نسبت به گناه خود به معرفت رسید، هیچ گاه خود را نمی بخشد و تا پایان عمر، سرش پایین است؛ از خداوند انتظار و توقع بخشش دارد اما از سوی دیگر از خود نیز نمی تواند بگذرد و تا پایان عمر خود را گناهکار می بیند. در نتیجه هیچ وقت گرفتار گناه «عجب» نمی شود.
وی تأکید کرد: «عجب» برای بسیاری از افرادی که به تصور خود کار حسنه می کنند، پیش می آید؛ حتی برای امثال ما روحانیون هم می تواند اتفاق بیافتد. مثلا وقتی که وارد محراب می شویم، پیش خود بگوییم: چه جمعیتی برای نماز خواندن پشت سر ما به مسجد آمد. درحالی که اگر گرفتار این گناه شویم، دیگر تمام است و این گناه بنا بر روایات همه حسنات را می سوزاند.
حاج علی اکبری با بیان این که «عجب»، قله حماقت است، افزود: در ترازوی عدل خداوند، گناهی که در انسان تولید پشیمانی کند بهتر از آن حسنه ای است که سبب «عجب» شود و همین مساله دلیل حقیقی محبت خاص خداوند به توبه کنندگان است.
جلسه شرح و تفسیر صحیفه سجادیه دوشنبه هرهفته از نماز مغرب و عشاء در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی(سرچشمه) به نشانی پائین تر از میدان بهارستان، نرسیده به چهارراه سرچشمه، انتهای خیابان شهید صیرفی پور برگزار می شود.
