فرشید نوابی در گفتگو با هنرنیوز؛
اگر «هامون» امروز ساخته می شد؛ کسی آن را نمی دید
فرشید نوابی گفت: به نظر من سطح ذائقه و سلیقه تماشاگر ما همان ذائقه و سلیقه تماشاگر 10 سال پیش نیست. من به یقین می توانم به این نکته تاکید کنم که شاید اگر «هامون» امروز ساخته می شد؛ کسی آن را نمی دید.
تاريخ : يکشنبه ۲۱ آبان ۱۳۹۱ ساعت ۱۰:۵۹
آیا فیلم هایی که می بینم و برخی از آن ها دارای کیفیت مطلوبی نیستند از زمان آغاز ادیده اینگونه بوده اند؟
یک فیلم از مرحله اندیشه، یعنی زمانی که ایده اولیه فیلم شکل می گیرد و فیلم نامه نویس آن را به نگارش در می آورد؛ دچار حذف می‌شود. در مراحل بعد نیز کیفیت سوژه مدام تحلیل می رود و گویی از آن تراشیده می شود و نتیجه همان چیزی می شود که می بینیم. محصول نهایی تنها چیزیست که مورد داوری و قضاوت قرار می گیرد. طبعاً بیننده تصور می کند این فیلم نامه به همین شکل تولید شده و از روز اول یعنی ایده اولیه تا این حد سطحی بوده است. در صورتی که محصول نهایی متفاوت از ایده اولیه است. کاسته شدن ها از محتوای فیلم و بار معنایی فیلم سبب می شود که وقتی محصول نهایی را می بینیم؛ احساس کنیم که چقدر فیلمنامه ضعیف است. بازی بازیگران تا چه حد سطحی و کم بهاست. قصه، قصه‌ی پراکنده ای است. در صورتی که هیچ فیلم نامه نویس و هیچ کارگردانی دوست ندارد که فیلمنامه ضعیفی بنویسد و هیچ کارگردانی علاقه به تولید یک فیلم ضعیف ندارد.
در واقع در تولید یک فیلم علیرغم سختی هایش تنها به فروش و درآمد اهمیت داده می شود. این ظاهر امر است. اما علت این موضوع چیست؟
به هر حال تهیه کننده نگران بازگشت سرمایه اش است. سینمای ایران از نظر ساختار سینمای نحیفی است. و طبیعی ست که تهیه کننده دوست دارد فیلمی بسازد که بازگشت سرمایه اش را تضمین کند. از بازیگرانی در مقابل دوربین استفاده کند؛ که محبوب تر باشند. هم چنین در پشت صحنه از عواملی استفاده کند که تضمین بیشتری را برای بازگشت سرمایه اش در اختیار او بگذارند. با این شرایط نمی توان منتظر نگاه عمیقی در مقوله سینما بود.
اگر آمار فروش فیلم ها را به دقت بررسی کنیم در خواهیم یافت که از هر ده فیلم، شاید یک یا دو فیلم سرمایه خود را از فروش گیشه سینما به دست می آورد و سایر فیلم‌ها حتی موفق به کسب سرمایه اولیه خود هم نمی شوند. حال بهتر است در این شرایط از خود بپرسیم آیا هیچ یک از ما حاضر خواهیم شد که فیلمی بساریم که از نظر محتوا حتی بسیار قوی باشد اما تماشاگر آن را نبیند؟
چرا مخاطبان از فیلم هایی که آن‌ها را حرفه ای می دانیم استقبال نمی کنند؟
به نظر من سطح ذائقه و سلیقه تماشاگر ما همان ذائقه و سلیقه تماشاگر 10 سال پیش نیست. من به یقین می توانم به این نکته تاکید کنم که شاید اگر «هامون» امروز ساخته می شد؛ کسی آن را نمی دید.
این تنزل سلیقه مخاطب که شما به آن تاکید دارید به چه سبب است؟
دیدگاه ها سلیقه ایست. چه در سطح مردم و چه در در سطح مسولین و چه در سطح سینماگران.
علت این نقصان را چه می دانید؟
به اعتقاد من مشکل اصلی این است که ما خود را در برابر خواسته عامه مردم تنزل داده ایم و عقب نشینی کرده ایم. ما برای مردم تعیین نکرده ایم که چه ببینند. مردم برای ما مشخص کرده اند که چه بسازیم. این اتفاق قبل از انقلاب هم افتاده است و منحصر به اکنون نیست. اگر تاریخ سینمای ایران را بررسی کنیم؛ و به سال های پیش از انقلاب رجوع کنیم؛ گرچه می شنویم فیلم ها مبتذل، کافه‌ای، کلاه مخملی و ... بوده‌اند؛ اما با بررسی فیلم ها به این نتیجه می رسیم که این خواست مردمی بوده که سینما را پر می کردند. آن ها به نوعی به تهیه کننده سفارش می دادند که این نوع فیلم را می پسندند. تهیه کننده هم قطعا می خواهد که سرمایه خود را دوباره به دست بیاورد.
چرا سینماگری به فکر تغییر در ذائقه نیست؟ آیا ممکن نیست که یک کارگردان مطابق با شان هنری و ارزش فکر و ذهن خود فیلم بسازد؟
نمی توان آرمانگرایانه قضاوت کرد. اگر فیلم های به اصطلاح «نفروش» بسازی، هیچ تهیه کننده ای به سراغت نمی آید. هیچ بازیگری نیز حاضر نیست تا برای فیلمت بازی کند. این ها عوامل پنهانی ست که در سینمای ایران وجود دارد و تا آسیب‌شناسی نشود؛ وضع به همین منوال است و بدتر هم خواهد شد. به اعتقاد من برای این موضوع باید سیاست گذاری های کلان صورت گیرد. چه در سطح عوامل سینمایی، چه در سطح مدیریت های کلان و چه در سطح مردم.
و به عنوان کلام آخر؟
من متاسفم که به عنوان آخرین جمله باید این را بگویم امیدوارم نگاه مسولین، نگاه سینماگران، نگاه همه عوامل این باشد که با همدلی راهی برای این مشکل پیدا کنند.
