رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در ادامه پرسش های پروژه رسانه ای «رویکرد سازمان اسناد و کتابخانه ملی در بخش نسخ خطی» گفت: به دنبال این هستیم که فهرست‌نویسی همه نسخ خطی را به پایان برسانیم.

دکتر اسحاق صلاحی در گفتگو با خبرنگار گروه کتاب هنرنیوز با نگاهی بر آمار نسخ موجود در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران اظهار داشت: در حال حاضر در سازمان اسناد و کتابخانه ملی 34000 نسخه خطی و 1100000 سند خطی و مرقعاتی که غیر از سند دولتی هستند وجود دارد.

وی با بیان این مطلب افزود: این تعداد میراث گرانبهایی است که در اختیار کتابخانه ملی است که از34000 نسخه خطی 1100 نسخه قرآن است و تا کنون قریب به 16000 نسخه از آن فهرست نویسی‌ شده است، نیز140 نسخه به مرحله تصویربرداری و اسکن رسیده است و تصاویر 7000 نسخه خطی در سایت کتابخانه ملی برای محققان و پژوهشگران قابل استفاده است.

وی ضمن تاکید بر اینکه از الویت‌های جدی کتابخانه ملی به پایان رساندن فهرست‌نویسی کتب خطی است گفت: این مسئله نیازمند زمان بیشتری است، چون فهرست نویسی نسخ خطی به سهولت نسخ چاپی نیست، وانگهی نسخ خطی به دلیل شرایط ویژه نگهداری باید زیر نظر افراد با تجربه انجام شود، اسکن آن هم مستلزم زمان بیشتری است، اما به دنبال این هستیم که فهرست‌نویسی همه نسخ خطی را به پایان برسانیم.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در تشریح جزییات برنامه های این سازمان در مراحل بعد گفت: گام دوم اسکن و تصویربرداری از کتاب‌هاست و گام سوم این است که به منظور سهولت امکان دسترسی به این کتب، تصاویر آن را در کتابخانه‌ دیجیتال قرار بدهیم که همه بتوانند متن کاملش را در سایت کتابخانه مورد استفاده قرار دهند، گرچه برخی متون هستند که به دلیل شرایط خاصی که متن دارد از نظر بحث قانونی امکان دسترسی عمومی به آن نیست اما من حیث المجموع سازمان درصدد است کاری کند که مراجعین به واسطه رجوع به کتابخانه های دیجیتال از رفتن به سراغ نسخه اصلی آن بی نیاز شوند.

وی در ادامه تصریح نمود: اقدام بعدی این است که این میراث گرانبها در کشور به هر مشقتی که هست جمع‌آوری شود، به عبارت دیگر در کنار ساماندهی نسخ خطی، جمع‌آوری آن ها از اولویت‌های بعدی ما است.

دکتر صلاحی با شاره و تاکید بر وظایف ذاتی سازمان اسناد در این حوزه عنوان کرد: امروز در خانه‌ها، در کتابخانه‌ها و در مجموعه‌‌های شخصی چه در داخل و چه در بیرون از ایران و یا حتی در دست واسطه‌ها نسخه های خطی وجود دارد که ارزشمند است و متعلق به میراث گرانبهای این ملت است و وظیفه‌ سازمانی ماست که این موارد را گردآوری، سازماندهی، صیانت و حفاظت کنیم.

وی افزود: تلاش ما به عنوان سازمان متکفل این امر بر این است که با فرهنگ‌سازی وقف، فرهنگ‌سازی هدیه و با تخفیفات ویژه این آثار به کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران که البته در این مدت هم مذاکرات خوبی انجام شده است و به مصداق؛ کتابخانه شیخ جعفر شوشتری که برای ایرانی‌ها شناخته شده است، 1000 نسخه خطی و چاپ سنگی به کتابخانه ملی هدیه نموده است، از کتابخانه سراج انصاری که بنیان‌گذار مطبوعات دینی در کشور است 1500 نسخه چاپ سنگی و خطی به کتابخانه ملی منتقل شده بود، کتب کتابخانه استاد جلال‌الدین همایی هم اکنون در کتابخانه ملی وجود است، همینطور کتابخانه دکتر منوچهر بزرگمهر، امیرعباس جلالی خراسانی و کتابخانه دکتر ایرج افشار سیستانی که به کتابخانه ملی وقف شده است که تالار مخصوصی به آن اختصاص داده شده است، اخیراً با یکی از مجموعه داران مذاکراتی انجام شده است که از آن مجموعه 65 کتاب ویژه‌ و ارزشمند را به دنبال مکانیزم این سازمان به کتابخانه ملی منتقل کنیم.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در خاتمه خاطر توضیح داد: یک بحث جمع‌آوری است و بحث مهم دیگر نگهداری آن و هنر بعدی اشاعه این میراث به محققان امروز و آینده است که در این راستا در حال تعامل با سازمان اوقاف هستیم تا همینطور که مردم نذر یا وقف می‌کنند و زمین، خانه‌ و در آمدی را برای عزاداری، دانشگاه، مدرسه و این موارد اختصاص می دهند در حوزه های فرهنگی، کتاب و کتابداری این امر فرهنگ سازی شود.

ادامه دارد...

مریم خاکیان